บุพเพสันนิวาส

เกศสุรางค์มาถึงเรือนของจันทร์วาด เห็นอุบะห้อยอยู่ทั่วเรือนก็ชื่นชมช่างมีฝีมือสุดยอดพร้อมยกนิ้วโป้งให้ ผินกับแย้มยกตาม จันทร์วาดกับบ่าวมองงงๆ...จันทร์วาดดักคอว่า ฟังภาษาเธอไม่รู้ความ แต่คิดว่าคงไม่ได้มาเพียงชื่นชมอุบะ เกศสุรางค์ยิ้มร่าที่นางรู้ทัน

ก่อนอื่นเกศสุรางค์แกล้งบอกว่าหิวหนมเพื่อจะให้บ่าวของจันทร์วาดออกไป แต่จันทร์วาดฟังไม่เข้าใจ เกศสุรางค์จึงพูดใหม่ว่า หมายถึงขนม จันทร์วาดจึงหันไปสั่งบุญกับเหมือนไปจัดเตรียม...ผินกับแย้มรู้งาน คลานถอยออกไปเช่นกัน เกศสุรางค์พูดกับจันทร์วาดทันทีว่า

“ข้าจะมาบอกว่า  ขุนเรืองตอนนี้กินไม่ได้นอนไม่หลับ งานการไม่ได้ทำ ตรอมใจสุดๆ” พอเห็นสีหน้านิ่งเฉยของจันทร์วาด ก็ถามย้ำ “แม่หญิงไม่เชื่อข้าเหรอ”

“เชื่อ ไม่มีเหตุผลให้ไม่เชื่อ” เกศสุรางค์ถามทำไมทำหน้าอย่างนั้น “เพราะข้ามิเข้าใจว่าเหตุใดขุนเรือง จึงต้องให้ออเจ้ามาบอกข้า ข้ารับไมตรีขุนเรืองแล้ว มิได้ตัดรอนใดๆ”

เกศสุรางค์ชะโงกหน้ามากระซิบว่าขุนเรืองไม่รู้ จันทร์วาดติง ทำไมต้องยื่นจมูกเข้ามาในเรื่องที่มิใช่เรื่องของออเจ้า

“เพราะข้ารู้ว่าแม่หญิงจะต้องเชื่อแม่ของแม่หญิง ข้าต้องมาบอกแม่หญิงว่า นี่คือชีวิตของเรา เราต้องกำหนดเอง เรารักคนนี้อย่ามาบังคับให้เราแต่งกับคนอื่น เพราะคนที่จะเข้าหอคือเรา เราต้องเลือกเอง อย่ายอมให้เขาจับเราใส่ถุงชนกับใครเป็นอันขาด...ทำหน้าดีๆ บุญกับเหมือนมาแล้ว” เกศศุรางค์เห็นหน้าจันทร์วาดเหวอ กับภาษาแปลกแต่คิดว่าพอจะเข้าใจความหมาย

“ข้าควรทำอันใดล่ะ” จันทร์วาดกระซิบถาม

“โอเค...จะบอกให้...” เกศสุรางค์กระซิบว่าควรทำอย่างไรบ้าง จันทร์วาดตั้งใจฟังเต็มที่ พอเกศสุรางค์ จะกลับ จันทร์วาดเดินมาส่ง บุญกับเหมือนตามติด

เกศสุรางค์กระเซ้า เวลาไปเวจสองคนนี้ตามไปด้วยไหม สองบ่าวทำหน้างง จันทร์วาดจึงไล่สองบ่าวขึ้นเรือนไปก่อน แล้วหันมาบอกเกศสุรางค์ว่า สิ่งที่แนะนำตนไม่กล้าทำ เกศสุรางค์พูดยุให้กล้า จันทร์วาดขำ

“ออเจ้าพูดให้ข้าไม่เข้าใจได้เก่งมาก”

“ข้าก็งงเหมือนกัน เอางี้...ถามหน่อยเถอะแม่จันทร์วาดรักขุนเรืองไหม” จันทร์วาดตอบว่ารัก “แมนมาก ถ้ารักนะต้องทำ...คิดดูนะข้าไม่ได้ให้ทำอะไรเยอะแยะเลย แค่เนี้ยแลกกับได้ขุนเรืองมาครอบครอง คุ้มสุดๆ...ไม่เชื่อก็คอยขันหมากจากใครก็ไม่รู้ไปเถอะ อาจจะขาเป๋ ตาเหล่ แถมปากเหม็นอีกด้วย...ตามใจนะ ข้าไปล่ะ” เกศสุรางค์อ่อนใจเห็นสีหน้านิ่งเฉยของจันทร์วาด

พอเดินมาลงเรือ เกศสุรางค์บ่นกับผินกับแย้มว่าไม่สำเร็จ สองบ่าวทำท่าคอตกทิ้งแขนผิดหวังอย่างมาก เกศสุรางค์ขำว่าเว่อร์เกินไป ทั้งสองจึงลดท่าลง จันทร์วาด มองตามอย่างครุ่นคิด พอกลับเข้าเรือน บุญกับเหมือนพอจะรู้ว่าเกศสุรางค์มาบอกให้แม่นายพวกตนทำอะไร ก็เตือนว่าอย่าทำ เกรงต่อบาป จันทร์วาดรับว่าตนก็กลัว แต่สองบ่าวหวั่นใจเพราะเกศสุรางค์จะมายุทุกวัน

ด้านผินกับแย้มสงสัยทำไมแม่นายต้องไปเรือนจันทร์วาดทุกวัน เกศสุรางค์ร้องเป็นเพลง

“น้ำหยดลงหินทุกวันหินมันยังกร่อน แต่หัวใจอ่อนๆ...จะทนได้ไง จริงฤาไม่”

และแล้ววันต่อมา เกศสุรางค์ก็มาย้ำกับจันทร์วาดอีกจริงๆเพราะรู้ว่าเธอไม่กล้า แต่ด้วยเป็นห่วงขุนเรืองจะตรอมใจตายเสียก่อน จึงต้องมาตอกย้ำทุกวัน จันทร์วาด ชักวุ่นวายใจ แต่สองบ่าวบุญกับเหมือนก็คอยสะกิดเตือนว่าอย่าทำ มันบาป

วันต่อมาจำปาเริ่มสงสัยทำไมการะเกดต้องไปเรือนจันทร์วาดทุกวัน จึงเรียกผินกับแย้มมาถาม

เกศสุรางค์เห็นเช่นนั้นก็รีบจ้ำมาลงเรือ สั่งจ้อยพายไปทันทีไม่รอสองบ่าวคู่กาย จ้อยลังเล เธอจึงหยิบพาย จ้อยคิดว่าจะพายเอง แต่นางกลับจะแพ่นกบาลเขา จ้อยจึงรีบพายไปอย่างรวดเร็ว

เมื่อประจันหน้ากับจันทร์วาด นางขอร้องให้หยุดบีบคั้นเสียที เกศสุรางค์จึงพูดเป็นครั้งสุดท้ายว่า ถ้าอยากฆ่าขุนเรืองให้ตายทั้งเป็นก็ตามใจ จันทร์วาดหน้าเสีย เกศสุรางค์บ่น