คงไม่มีภาพใดจะสะท้อนตัวตนของ “สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่สอง” ได้ดีเท่ากับการให้คำนิยามของนักประวัติศาสตร์ราชวงศ์อังกฤษ “ฮิวโก วิกเตอร์ส” ที่ยกย่องพระองค์ว่าทรงเป็น “Elizabeth the Steadfast” เอลิซาเบธผู้เด็ดเดี่ยว โดยตลอด 7 ทศวรรษของการครองสิริราชสมบัติทรงเป็น “สัญลักษณ์แห่งความมั่นคง” และ “ราชินีใจเพชร” ผู้ใช้ความกล้าหาญเด็ดเดี่ยวนำพาประเทศให้รอดพ้นจากวิกฤตการณ์ครั้งแล้วครั้งเล่า โดยอยู่เหนือทุกความขัดแย้งทางการเมืองได้อย่างน่าทึ่ง
...
“ควีนเอลิซาเบธที่สอง” เสด็จขึ้นครองราชย์แทนพระราชบิดา “พระเจ้าจอร์จที่หก” อย่างไม่ทันตั้งตัว ขณะมีพระชนมพรรษาเพียง 25 พรรษา เริ่มยุคสมัยของการผลัดแผ่นดินในเวลาเดียวกับที่อังกฤษอยู่ในช่วงแร้นแค้นหนักเพราะพิษจากสงครามโลกครั้งที่สอง และกำลังเข้าสู่ยุคฟื้นฟูราชอาณาจักรยาวนานต่อเนื่อง เพื่อเปลี่ยนแปลงบทบาทของอังกฤษบนเวทีโลก หลังการล่มสลายของจักรวรรดิอังกฤษ ซ้ำเติมด้วยบททดสอบสารพัดที่ท้าทายความมั่นคงของสถาบันกษัตริย์ ไม่ว่าจะเป็น ภัยคุกคามจากการก่อการร้ายระหว่างประเทศ, การตัดสินใจถอนตัวจากสมาชิกสหภาพยุโรปของอังกฤษ (Brexit) รวมถึงวิกฤติโควิด-19 ที่แพร่ระบาดทั่วโลก และทิ้งบาดแผลไว้มากมาย ตั้งแต่ปัญหาเศรษฐกิจตกต่ำ, เงินเฟ้อพุ่งกระฉูด, วิกฤติพลังงาน และตามมาด้วยปัญหาปากท้องของประชาชน
ตลอด 70 ปี แห่งการครองสิริราชสมบัติ “สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่สอง” ทรงสร้างสถิติ “กินเนสส์ เวิลด์ เรกคอร์ดส์” ไว้มากที่สุดในประวัติศาสตร์ถึง 6 สถิติ โดยสองสถิติแรกคือ ทรงเป็นพระประมุขที่มีพระชนมพรรษายืนยาวที่สุดในประวัติศาสตร์ของสหราชอาณาจักร และทรงมีพระชนมพรรษาอาวุโสที่สุดในโลก โดยฉลองวันคล้ายวันพระราชสมภพ ครบ 96 พรรษา ไปเมื่อวันที่ 21 เมษายนที่ผ่านมา แซงหน้าแชมป์เก่าอย่าง “สมเด็จพระนางเจ้าวิกตอเรีย” ซึ่งมีพระชนมพรรษายืนยาว 81 พรรษา และได้รับการกล่าวขานว่าทรงปกครองประเทศยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์ของอังกฤษ 63 ปี 216 วัน ขณะที่กษัตริย์องค์ก่อนของซาอุดีอาระเบีย “สมเด็จพระราชาธิบดีอับดุลลาห์ บิน อับดุลอาซิส อัล ซาอุด” ผู้พิทักษ์สองมหามัสยิดอันศักดิ์สิทธิ์ของโลก ที่สวรรคตไปเมื่อปี 2015 ก็ทรงยืนหยัดอยู่ได้จนถึง 90 พรรษา
...
ขณะเดียวกัน พระองค์ยังทรงทำสถิติเป็นควีนที่มั่งคั่งที่สุดในโลก โดยมีทรัพย์สินในครอบครองมากกว่า 530 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ครอบคลุมตั้งแต่ที่ดิน, อสังหาริมทรัพย์, ปราสาทพระราชวัง, เครื่องเพชร, ผลงานศิลปะ และคอกม้า ซึ่งมีมูลค่ามหาศาล กระนั้น มงกุฎทั้ง 140 องค์ ที่มีมูลค่ารวมกันกว่า 4,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ถือเป็นสมบัติของราชวงศ์ ที่จะต้องตกทอดต่อถึงพระประมุของค์ต่อไป มิได้เป็นทรัพย์สินในครอบครองของควีนเอลิซาเบธที่สอง
อีกหนึ่งสถิติน่าสนใจรวมถึงทรงเป็นกษัตริย์ที่มีพระสาทิสลักษณ์ปรากฏโฉมอยู่บนธนบัตรมากสกุลเงินที่สุดในโลกถึง 35 ประเทศ ทำลายสถิติเก่าของ “ควีนวิกตอเรีย” ที่ทรงปรากฏพระองค์อยู่บนธนบัตร 21 ประเทศ และ “พระเจ้าจอร์จที่ห้า” ทรงมีพระสาทิสลักษณ์บนธนบัตร 19 ประเทศ
...
อย่างไรก็ดี สถิติกินเนสส์บุ๊กที่โลกต้องจารึกไม่ลืมคือ “ควีนเอลิซาเบธที่สอง” ทรงเป็นกษัตริย์ที่ครองราชบัลลังก์ยาวนานที่สุดเป็นอันดับหนึ่งของสหราชอาณาจักรและอันดับสองของโลก ด้วยสถิติ 70 ปี 214 วัน เป็นรองก็แต่ “พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศส” ที่เคยทุบสถิติไว้ที่ 72 ปี 110 วัน ขณะที่ในบรรดากษัตริย์ที่ยังมีพระชนม์ชีพอยู่ ต้องยกให้ “สมเด็จพระราชาธิบดีฮัสซานัล โบลเกียห์ แห่งบรูไน” เป็นพระประมุขที่ทรงครองราชย์ต่อเนื่องยาวนานที่สุดในโลกขณะนี้ ด้วยสถิติ 54 ปี 339 วัน โดยปัจจุบันทรงมีพระชนมพรรษา 76 พรรษา 56 วัน
ว่ากันว่านอกจากจะได้ยีนดีจากบรรพบุรุษฝั่งพระราชมารดา “ควีนมัม” ที่ทรงมีพระชนม์ชีพยืนยาวถึง 101 พรรษา เคล็ดลับสำคัญที่ทำให้ “ควีนเอลิซาเบธที่สอง” ทรงมีพระชนมพรรษายืนยาวเฉียดร้อย คือทรงหัวเราะได้กับทุกเรื่อง และมีพระอารมณ์ขันมาก
...
“เซอร์แอนโทนี เซลดอน” นักประวัติศาสตร์ร่วมสมัยชื่อดังของอังกฤษ บอกเล่าว่า พระอุปนิสัยที่ดีของ “ควีนเอลิซาเบธที่สอง” ที่ทำให้ทรงครองใจประชาชนมาหลายทศวรรษ ก็คือไม่ทรงถือว่าตนเองเป็นใหญ่มีความสลักสำคัญ ไม่นิยมให้มีการเชิดชูแห่แหนพระองค์จนเกินจริง องค์ควีนทรงสามารถจะหัวเราะได้เมื่อภัยมา และทรงถนัดใช้อารมณ์ขันทำลายบรรยากาศเคร่งเครียดน่าอึดอัด โดยเฉพาะเมื่อผู้เข้าเฝ้ามีอาการประหม่ากลัว ทรงทลายกำแพงด้วยท่าทีสบายๆเป็นกันเอง ทำให้ผู้ได้สัมผัสใกล้ชิดรู้สึกผ่อนคลาย เวลาเจออะไรที่ผิดพลาดไม่เป็นตามแผนก็ทรงพระสรวลได้ แทบจะไม่เคยกริ้วหรือหงุดหงิดให้ใครร้อนใจ
อย่างไรก็ดี ความตลกร้ายช่างประชดประชันเสียดสีของ “ควีนเอลิซาเบธที่สอง” ก็เป็นที่ร่ำลือไม่แพ้อารมณ์ขันถึงขนาดมีการรวบรวมเป็นหนังสือ “The Wicked Wit of Queen Elizabeth II” ไหวพริบอันร้ายกาจของควีนเอลิซาเบธที่สอง ครั้งหนึ่งระหว่างเสด็จส่วนพระองค์เข้าไปในร้านขายของที่มณฑลนอร์ฟอล์ก พนักงานในร้านกล่าวทักทายว่า “คุณป้าดูเหมือนควีนจังเลย” พระองค์ตรัสตอบทันทีว่า “ได้ยินแบบนี้ค่อยเบาใจหน่อย” ทรงเป็นนักล้อเลียนที่สนุกกับการปล่อยมุกตลก เมื่อประทับเป็นการส่วนพระองค์กับข้าราชบริพารใกล้ชิดและพระบรมวงศานุวงศ์สนิท ไม่เพียงจะโปรดทำท่าล้อเลียนนักการเมืองและคนดังๆทางทีวี แต่ยังสนุกกับการล้อเลียนตัวเองด้วย
ในฐานะกษัตริย์องค์แรกของอังกฤษที่ครองราชย์ยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์ถึง 70 ปี 214 วัน และพระประมุขแห่งรัฐลำดับสองที่ทรงครองราชย์ยาวนานที่สุดในโลก ทรงถือเป็นไอดอลของกษัตริย์ทั้งโลก ที่ไม่เพียงจะเป็นต้นแบบในการใช้ชีวิตให้ยืนยาวอย่างมีคุณภาพ แต่ยังทรงอุทิศพระองค์อย่างมิรู้จัก เหน็ดเหนื่อยเพื่อประชาชน ทรงกล้าหาญเด็ดเดี่ยวสมกับเป็น “ราชินีใจเพชร” ผู้พร้อมนำพาประเทศฝ่าทุกมรสุมให้รอดพ้นภัย...จากนี้ไปอนาคตของสถาบันกษัตริย์อังกฤษคงต้องฝากไว้ในมือ “พระเจ้าชาร์ลส์ที่สาม” แล้ว.
ทีมข่าวหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ