'แต่งชุดไทยเที่ยวอยุธยา' ซอฟต์พาวเวอร์ไทย ที่เริ่มถูกหมางเมิน และขาดการสนับสนุน...
หากใครเคยได้อ่านเรื่อง วัดอรุณฯ ความงามที่ยังแตกต่าง เพื่อรอวันลงตัว จะเห็นว่า ทีมข่าวเฉพาะกิจไทยรัฐออนไลน์ ได้บรรยายบางช่วงของเนื้อหาถึงการแต่งชุดไทยถ่ายรูป ที่ค่อนข้างได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ ทำให้เรากลับมาคิดว่ามีที่ไหนในไทยอีกหรือไม่ ที่คนนิยมใส่ชุดไทยเดินเที่ยวกัน
จากการสืบค้นได้ข้อมูลว่า เมื่อปี 2561 ที่ละครเรื่อง บุพเพสันนิวาส ออกอากาศ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีคนแต่งชุดไทยไปตามรอยละครกันแบบที่ไม่เคยมีมาก่อน โดยเฉพาะที่ วัดไชยวัฒนาราม หนึ่งในสถานที่สำคัญที่ปรากฏในละคร มีผู้เดินทางมาเยือนอย่างไม่ขาดสาย
"แล้วปัจจุบันกระแสชุดไทยในอยุธยาเป็นยังไง?" นั่นคือคำถามที่ทำให้ทีมข่าวฯ เดินทางสู่เมืองมรดกโลกตั้งแต่ประมาณเวลา 08.00 น. ของวันศุกร์ ช่วงเช้า ณ พระนครศรีอยุธยา โบราณสถานที่ค่อนข้างเงียบสงบ นักท่องเที่ยวยังเดินทางมาไม่มากนัก เราจึงตัดสินใจแวะเยือน วัดมหาธาตุ เป็นที่แรก
...
สิ่งที่น่าสนใจคือ ทีมข่าวฯ ไม่เห็นคนใส่ชุดไทยที่วัดมหาธาตุแม้แต่คนเดียว ไม่ว่าจะเป็นชาวไทย หรือชาวต่างชาติ ทุกคนต่างแต่งกายด้วยชุดลำลองปกติ
ไม่มีชุดไทยในวัดมหาธาตุ? :
'ประเสริฐ' เจ้าหน้าที่ประจำจุด เศียรพระพุทธรูปหน้าต้นโพธิ์ ในวัดมหาธาตุ บอกกับทีมข่าวฯ ว่า "คนใส่ชุดไทยมีมาบ้าง แต่น้อย ส่วนใหญ่จะแต่งกันที่วัดไชยวัฒนาราม เพราะเป็นที่ถ่ายละครบุพเพสันนิวาส พอดังเลยมีคนใส่ชุดไทยถ่ายรูปกัน หน้าวัดมีร้านให้เช่าอยู่หลายร้าน"
ข้อมูลของคุณประเสริฐตรงกับข้อมูลจาก เจ้าหน้าที่จำหน่วยตั๋วทางเข้าวัดมหาธาตุ ที่ระบุว่า "ถ้าอยากเห็นคนใส่ชุดไทยต้องไปที่วัดไชยวัฒนาราม"
เราจึงถามต่อว่า การที่วัดไชยวัฒนารามสามารถดึงดูดคนให้ไปใส่ชุดไทยเยอะ ไม่ได้ส่งผลกระทบอะไรต่อวัดมหาธาตุใช่หรือไม่ "ไม่ได้ส่งผลต่อการท่องเที่ยวของอยุธยา เพราะแต่ละที่นักท่องเที่ยวและไกด์จะรู้อยู่แล้วว่าไปวัดไหนเพื่อชมอะไร อย่างวัดมหาธาตุต่างชาติเยอะ วัดไชยวัฒนารามคนไทยจะเยอะกว่า"
ทีมข่าวฯ จึงเดินทางไปที่วัดไชยวัฒนาราม เมื่อมาถึงพบว่ามีคนแต่งชุดไทยเดินให้เห็นเป็นปกติคล้ายกับวัดอรุณฯ แต่ช่วงที่ไปจะเห็นคนไทยที่แต่งชุดไทย แต่ไม่เห็นชาวต่างชาติแต่งกัน และชาวต่างชาติที่มาเที่ยววัดแห่งนี้ก็ค่อนข้างน้อย เมื่อเทียบกับวัดมหาธาตุ
แต่งไทย ณ วัดไชยวัฒนาราม :
'มด' พนักงานบริษัทแห่งหนึ่งให้สัมภาษณ์กับทีมข่าวฯ ด้วยท่าทางที่เขินอายว่า "วันนี้มีโอกาสแต่งชุดไทยเพราะทางบริษัทเป็นคนออกค่าใช้จ่ายให้ ไม่ได้แต่งแบบนี้มานานแล้ว ก็รู้สึกเขินและแปลกนิดนึง"
ทีมข่าวฯ ได้คุยกับ 'สิ' อีกหนึ่งคนไทยที่แต่งชุดไทยเดินเที่ยววัดไชยวัฒนาราม เธอเล่าด้วยท่าทีที่มั่นใจต่างกับ มด พอสมควร "เรามาใส่เพราะตามกระแสละครบุพเพสันนิวาส แต่ก็ไม่ได้รู้สึกเขินเพราะเห็นคนรอบข้างใส่ ส่วนราคาเช่าถือว่าเหมาะสม เพราะใส่ได้จนกว่าร้านจะปิด ไม่ได้นับเป็นชั่วโมง เลยรู้สึกว่าคุ้มค่ามาก"
...
'Simon' นักท่องเที่ยวจากอังกฤษ บอกกับเราว่า “ผมไม่ได้ใส่ชุดไทย เพราะอากาศค่อนข้างร้อน แต่พอเห็นคนไทยใส่ชุดไทยมาเที่ยวกัน ผมรู้สึกว่ามันก็มีเสน่ห์ น่ารักดี และสวยด้วย”
คงจะเหมือนกับ 'Mabel' เธอก็มองว่า การที่คนไทยใส่ชุดไทยมาเที่ยวนั้นเป็นเสน่ห์มาก แต่เธอเองรู้สึกว่ามันค่อนข้างอึดอัด และอากาศที่ร้อนขนาดนี้ จึงทำให้ไม่อยากใส่ชุดไทย เน้นการมาเดินชมโบราณสถานมากกว่า
น่าแปลกใจที่เราไม่ได้เห็นชาวต่างชาติในชุดไทยเป็นปกติเหมือนที่วัดอรุณฯ ทีมข่าวฯ จึงสงสัยต่อไปอีกว่า แล้วชาวต่างชาติที่มาเที่ยววัดไชยวัฒนาราม เขาไม่แต่งชุดไทยกันเลยหรือ ความอยากรู้นี้ทำให้เราเดินเข้าไปพูดคุยกับร้านเช่าชุดที่อยู่ตรงข้ามวัด เพื่อสอบถามข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องนี้
...
มีแต่ไทยที่แต่งไทยเที่ยวไทย? :
'เอเลน' หนึ่งในแม่ค้าร้านชุดไทย นั่งพูดเชิญชวนผ่านโทรโข่งให้คนเข้าร้าน เสียงและความสนุกของเธอขัดกับบรรยากาศที่ร้อนอบอ้าว ทีมข่าวฯ ถามเธอว่า เพราะอะไรคนไทยถึงแต่งชุดไทยมากกว่าชาวต่างชาติ จึงได้ความว่า...
"คนไทยใส่ชุดไทยเยอะอาจจะเพราะมาตามกระแสของละครบุพเพสันนิวาส เมื่อก่อนแถวนี้มีแต่ป่า พอเริ่มเกิดกระแสขึ้น ชาวบ้านก็ไปหาเอาชุดไทยมาตั้งเต็นท์ให้เช่าใส่ หลังจากนั้นก็พัฒนามาเรื่อยๆ จนกลายเป็นร้านแบบที่เห็นทุกวันนี้
คนยุโรปเขาขี้ร้อน ไม่ค่อยใส่ชุดไทยกันหรอก จะชอบมาปั่นจักรยานกับเดินดูวัดมากกว่า แต่ก็ไม่ใช่ไม่มีชาวต่างชาติมาแต่งเลย แค่มีน้อยกว่าคนไทย"
แล้วราคาเช่าของคนไทยกับชาวต่างชาติต่างกันไหม มีการเอาเปรียบชาวต่างชาติหรือเปล่า "ราคาของไทยกับต่างชาติ เราคิดราคาเท่ากัน ไม่มีการเก็บเพิ่ม เพราะเราอยากให้เขามีประสบการณ์ที่ดีในการมาเที่ยว ไม่อยากให้เขามองว่าเรามาเอาเปรียบ อยากให้เขาอยากกลับมาอีก
ที่เราไม่ได้ให้เช่าเป็นรายชั่วโมง เพราะมองว่ามันเป็นจุดขาย และวัดที่อยุธยาเป็นอิฐโบราณ ไม่ได้สวยเหมือนพวกวัดอรุณฯ เลยอยากให้คนมีเวลาได้ใส่ชุดแบบเต็มที่ เดินเรื่อยๆ ไม่ต้องรีบ
ทุกร้านจะไม่แย่งลูกค้ากัน คุณอยู่ได้เราอยู่ได้ เป็นสีสันให้หน้าวัด แต่ละคนมีเทคนิคการพูดและการขายไม่เหมือนกัน ถ้ามีลูกค้าเดินเข้าโซนร้านใคร เราจะไม่ไปแย่ง ถือว่าให้เกียรติ เพราะถ้าทะเลาะกันลูกค้าจะไม่มา มันก็เป็นเสน่ห์อีกแบบหนึ่ง เพราะต่างชาติไม่ชอบความวุ่นวาย เขาชอบความสงบ" เอเลน กล่าวกับทีมข่าวฯ ด้วยน้ำเสียงสนุกสนานและท่าทางการเล่าที่เป็นเอกลักษณ์
...
ด้าน 'อาณดา' เจ้าของร้านอาณดาชุดไทย หน้าวัดไชยวัฒนาราม เล่าให้ทีมข่าวฯ ฟังว่า เดิมแล้วเธอรับถ่ายรูปแนวย้อนยุค ก่อนจะมาเริ่มทำร้านเช่าชุดไทยเมื่อปี 2561 ช่วงที่มีละครเรื่องบุพเพสันนิวาส ซึ่งตอนนั้นคนไทยเดินทางมาแต่งชุดไทยเที่ยววัดไชยวัฒนารามกันเยอะมาก ส่วนชาวต่างชาติเพิ่งเริ่มแต่งหลังจากที่ละครออกสู่ต่างประเทศ
"คนไทยมาแต่งชุดไทยทุกวันอยู่แล้ว แต่ชาวต่างชาติจะมาเยอะเป็นช่วงๆ ถือว่าได้เรื่อยๆ อย่างคนจีนก็อาจจะมีที่ตามละครมาบ้าง แต่คนเมียนมากับกัมพูชาจะมาตามรอยละครกันเยอะ ชุดไทยใครใส่ก็สวย เวลามีต่างชาติมาแต่ง เขาจะพูดคำว่า สวยจริงๆ ได้"
เธอเผยว่ารายได้ของร้านเช่าชุดไทยจะเยอะในวันเสาร์-อาทิตย์ ส่วนวันธรรมดาจะได้แค่พอประมาณ เนื่องจากไม่ได้มีนักท่องเที่ยวมาเยอะ ส่วนชุดไทยในร้านเธอจะเป็นคนหาผ้ามาเอง แล้วจ้างช่างในชุมชนตัด ทำให้ช่วงโควิด-19 รายได้ของร้านและชุมชนหายไปเพราะต้องปิดร้าน
เสียงเรียกร้องจากผู้ค้า :
แม้ว่าร้านเช่าชุดไทยหน้าวัดไชยวัฒนารามจะมีส่วนดึงดูดให้ผู้คนมาเที่ยว แต่ที่ผ่านมานั้นไม่มีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องของจังหวัดมาช่วยผลักดันเรื่องนี้เลย "มีเคยมาดูบ้าง แต่ก็ไม่ได้มีการโปรโมตให้คนมาแต่ง" อาณดา กล่าว...
เธอมองว่าหากทางจังหวัดลงมาช่วยในส่วนนี้ น่าจะทำให้กระแสการแต่งชุดไทยดีขึ้น โดยที่ไม่ต้องมาตามรอยละครเท่านั้น "จริงๆ แล้วน่าจะพยายามดันจุดแต่งชุดไทยที่วัดไชยวัฒนารามให้เหมือนวัดอรุณฯ บางคนเขาไม่รู้ว่าที่วัดไชยฯ มีชุดไทยให้แต่ง เพราะเขาไม่ได้ดูละครก็มี แต่รู้เองตอนมาเที่ยวแล้ว
ที่ผ่านมาชุดไทยของวัดไชยวัฒนารามอาจจะดังเพราะละคร จึงทำให้ชาวบ้านตรงนี้มีรายได้ จนคนเริ่มบอกปากต่อปาก แต่ก็ยังอยากให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องช่วยสนับสนุน เพราะคิดว่าต้องดีขึ้นกว่านี้แน่นอน"
'ณิชชา' เจ้าของร้านเช่าชุดไทย ออเจ้า ซึ่งอยู่ถัดไปจากร้านของอาณดานิดเดียว กล่าวว่า... "กระแสการแต่งชุดไทยที่วัดไชยวัฒนารามน่าจะดังมาจากละครบุพเพสันนิวาส ตนรวมถึงทุกร้านหน้าวัดไชยฯ ก็เริ่มทำร้านในช่วงนั้น กระแสค่อนข้างดี กระทั่งต้องปิดร้านช่วงโควิด-19
แต่ก็แปลกนะ พอกลับมาเปิดอีกครั้งกระแสแต่งชุดไทยก็ยังไม่ตก ร้านเราไม่ได้มีเฉพาะลูกค้าคนไทย แต่ลูกค้าคนจีนชอบแต่งชุดไทยมาก ซึ่งก็มีส่วนมาจากละคร เพราะเคยคนจีนมาแต่งชุดไทยที่ร้าน แล้ววิดีโอคอลหาเพื่อนพูดว่า ออเจ้าๆ เขาก็กรี๊ดกันใหญ่ ปัจจุบันนี้ก็ยังมีคนมาแต่งชุดไทยตลอด"
ณิชชา บอกว่า ร้านของเธอก็ตัดชุดไทยกันเอง โดยหาซื้อผ้ามาแล้วจ้างช่างในพื้นที่ตัด "ถ้าซื้อแบบสำเร็จรูปจะมีราคาค่อนข้างสูง แต่ตัดเองช่วยลดต้นทุน ทำให้ราคาเช่าชุดไทยหน้าวัดไชยวัฒนารามค่อนข้างถูก เริ่มต้นที่ 200 บาท ห้ามใครมาตัดราคากัน แต่เครื่องประดับอื่นๆ จะเพิ่มเติมราคาอย่างไร นั่นก็แล้วแต่ร้าน
ซึ่งราคาชุดทุกร้านกำหนดร่วมกันแล้ว โดยมีตำรวจท่องเที่ยวเป็นคนกลาง ส่วนชุดไทยที่มีก็ต้องตัดใหม่เรื่อยๆ เพราะให้เช่าไปก็มีเสื่อมมีซีดเป็นปกติ เครื่องประดับก็พังตามกาลเวลา เราก็หามาใหม่"
แม้ร้านค้าจะพยายามสร้างมาตรฐานการบริการมากเท่าไร แต่ที่ผ่านมาณิชชาบอกว่ายังไม่มีหน่วยงานมาช่วยโปรโมตเรื่องการแต่งชุดไทย และเธอเองก็อยากให้มีหน่วยงานเข้ามาช่วยเรื่องนี้มากๆ
"เราเชื่อว่ารายได้ส่วนหนึ่งที่เข้าจังหวัดอยุธยา มาจากวัดไชยวัฒนารามแน่นอน ถ้ามีการโปรโมตให้รู้ว่ามีชุดไทยให้เช่าหน้าวัดตลอดทั้งปี น่าจะทำให้คนรู้จักเรามากขึ้น และคนจะได้ไม่ต้องคิดว่ามีแต่งชุดไทยแค่ช่วงละครดัง
ถ้าช่วยทำกันให้ดีๆ เงินก็จะเข้าจังหวัด เพราะถ้ามีนักท่องเที่ยวมา มันไม่ได้ส่งผลดีแค่กับชุดไทย แต่ร้านอาหาร โรงแรม รถตุ๊กตุ๊ก รถเช่า หรืออื่นๆ ก็ได้รับประโยชน์หมด
อย่างของเราเวลาลูกค้ามาแต่งชุดไทย ก็จะถามว่ามีร้านอาหารหรือโรงแรมแนะนำไหม เขาก็ให้เราติดต่อให้ โดยที่เราไม่ได้คิดเงินอะไร เพราะถือว่าได้ในส่วนนี้ไปแล้ว เรากล้าพูดว่าทุกส่วนจะได้ประโยชน์"
เธอบอกว่าแม้จะยังไม่เคยรวมตัวกันเพื่อไปติดต่อหน่วยงาน แต่ก็เคยตั้งคำถามกันว่า ทำไมหน่วยงานของอยุธยาไม่ช่วยโปรโมตการใส่ชุดไทยให้ ทั้งที่การแต่งชุดไทยช่วยดึงดูดนักท่องเที่ยวได้ส่วนหนึ่ง
"เราก็ไม่รู้ว่ามีหน่วยงานติดต่อร้านอื่นมาไหม ทางร้านเราไม่มีแน่นอน แต่มั่นใจว่าไม่มี ทุกๆ ร้านเขาจะโปรโมตด้วยตัวเองทั้งนั้น ตอนนี้เราจึงต้องยืนหยัดด้วยตัวเองและลูกค้า ถ้าลูกค้ายังชอบชุดไทย เราก็ยังอยู่ได้"
สุดท้ายแล้วการแต่งชุดไทยที่อยุธยาก็ยังคงอยู่ โดยมีลูกค้าเป็นทั้งคนไทยและชาวต่างชาติ แม้ร้านค้ายังอยู่ได้ แต่เสียงสะท้อนจากผู้ขายก็อยากให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้ามาช่วยสนับสนุนเรื่องนี้ให้มากขึ้น ไม่ใช่เพียงแค่พวกเขา แต่เพื่อเศรษฐกิจทั้งหมดของจังหวัด
นี่อาจจะเป็น การบ้าน ที่น่าสนใจของจังหวัดพระนครศรีอยุธยาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องหรือไม่ ที่จะมาร่วมสร้างการท่องเที่ยวไทยให้ยั่งยืน เพราะเราก็ไม่มีทางรู้ว่ากระแสที่มีอยู่จะดับไปตอนไหน...
ทีมข่าวเฉพาะกิจไทยรัฐออนไลน์ รายงาน
ภาพ : ศรันย์ พงษ์สวัสดิ
อ่านบทความที่น่าสนใจ :