แรงงานไทย “สมองไหล” โดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ ที่มีการศึกษาสูง มีความรู้เฉพาะด้าน เมื่อเรียนจบแล้วส่วนใหญ่ไม่กลับมาทำงานที่ไทย จึงทำให้ตลาดแรงงานไทย ได้รับผลกระทบเชิงการพัฒนาในระยะยาว รวมถึงขาดโอกาสที่จะพัฒนาศักยภาพของเศรษฐกิจ ในท่ามกลางวิกฤติผู้สูงอายุ
ในความท้าทายของตลาดแรงงาน “รศ.ดร.กิริยา กุลกลการ” อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มองว่า ตอนนี้แรงงานไทย โดยเฉพาะคนรุ่นใหม่ ที่มีความรู้และเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน มักออกไปทำงานในต่างประเทศ เช่น เกาหลี และอเมริกา แต่ก็มีแรงงานบางส่วนที่ไปเรียนภาษา หรือไปท่องเที่ยว แล้วหลบหนีไปทำงานอย่างผิดกฎหมาย ทำให้หลายประเทศ เริ่มมีมาตรการจับตา หรือวางกฎเข้มงวดกับคนไทย
แต่ประเด็นที่ทำให้แรงงานรุ่นใหม่ ออกไปทำงานในต่างประเทศจำนวนมาก เนื่องจากปัจจัยความต้องการแรงงานของหลายประเทศ ที่มีค่าแรงค่อนข้างสูง และบางประเทศประสบปัญหาสังคมผู้สูงอายุ ทำให้ขาดแคลนแรงงาน เช่น เกาหลี และหลายประเทศในยุโรป
“ยังมีปัจจัยผลักทำให้แรงงานรุ่นใหม่ออกไปทำงานต่างประเทศ เนื่องจากสภาวะทางการเมืองในประเทศ และสถานการณ์โควิด ทำเด็กจบใหม่ไม่มีงานทำ เลยทำให้หลายคนต้องดิ้นรนไปหางานในต่างประเทศ โดยเฉพาะคนที่จบการศึกษาสูง ในระดับปริญญาตรีขึ้นไป”
...
ที่น่าสนใจแม้สถิติแรงงานไทยออกไปทำงานต่างประเทศ ยังไม่มีการรวบรวมอย่างเป็นรูปธรรม แต่บางประเทศ เริ่มมีมาตรการในการป้องกันการเข้ามาทำงานอย่างผิดกฎหมายของแรงงานไทย เช่น มหาวิทยาลัยในเกาหลี จากที่คุยกับอาจารย์ที่รู้จัก หลายมหาวิทยาลัย เริ่มเรียกเก็บค่าเทอมกับนักเรียนที่มาเรียนภาษาล่วงหน้า 4 เทอม หรือการจะเข้ามาเรียนได้ ต้องมีบุคคลค้ำประกัน เนื่องจากที่ผ่านมามีนักศึกษาไทยจำนวนมาก พอมาเรียนแล้วหายไป โดยอ้างว่ามาเรียนต่อตอนเข้าเมือง
ส่วนสหรัฐฯ เป็นอีกประเทศที่แรงงานไทยเดินทางไปมาก แม้มีระบบคัดกรองการเข้าไปทำงานเข้มข้น แต่ก็มีคนไทยที่ไปเรียนต่อในระดับปริญญาเอก หลายคนพอเรียนจบแล้ว เลือกที่จะทำงานต่อ ในสหรัฐฯ และจากการสอบถามอาจารย์ในมหาวิทยาลัยที่สหรัฐฯ พบว่า คนไทยรุ่นใหม่ ที่ไปเรียนต่อ เมื่อถามว่า เรียนจบแล้วจะกลับประเทศหรือไม่ หลายคนตอบตรงกันว่าไม่กลับ ซึ่งต่างจากแต่ก่อน ที่นักศึกษาไทย เมื่อจบแล้วอยากกลับไปทำงานที่บ้านเกิด
การที่แรงงานไทย สมองไหลไปทำงานในต่างประเทศจำนวนมาก ส่งผลต่อการพัฒนาประเทศของไทย ดังนั้นหน่วยงานรัฐ และกระทรวงแรงงาน ควรมีมาตรการสนับสนุนแรงงานรุ่นใหม่ ด้านการเติบโตทางตำแหน่งงาน และเงินเดือน ส่วนแรงงานที่ไปเรียนในต่างประเทศ ควรมีการสร้างแรงจูงใจ เพื่อให้คนที่มีความถนัดเฉพาะทางกลับมาทำงานที่ไทย ในกลุ่มบริษัทสตาร์ทอัพ ให้มากขึ้น.