สารพัดแนวคิด “บิ๊กตู่” พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ผู้นำประเทศ ในการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นให้กับคนไทย จนเรียกเสียงฮือฮา และเรียกแขกอยู่เสมอๆ ไม่เคยเปลี่ยน และหลายครั้งต้องเรียกกำลังทหารในกองทัพ มาเป็นตัวช่วยเมื่อเกิดอะไรขึ้น คลี่คลายไม่ออก “ลุงตู่” ต้องเรียกหาอย่างเป็นขาประจำ

ทันทีที่ผู้ประกอบการรถบรรทุกขนส่ง ประกาศจะหยุดวิ่งประท้วงล้อมเมือง เพื่อกดดันให้รัฐบาลลดราคาน้ำมันดีเซล เหลือ 25 บาท เพราะแบกรับภาระไม่ไหวจากราคาน้ำมันแพง และแล้ว “บิ๊กตู่” ก็มีไอเดียกระฉูดออกมาอีก เตรียมใช้รถทหารขนส่งสินค้าแทน

...

หรือก่อนหน้านั้นคนบ่นทั่วบ้านทั่วเมือง ได้รับผลกระทบจากผักชีราคาแพงเกือบกิโลกรัมละ 400 บาท เพราะพื้นที่ปลูกส่วนใหญ่น้ำท่วม ทำให้ผลผลิตเน่าเสียหายออกสู่ตลาดน้อยลง ทางผู้นำประเทศของเรา ก็ได้สั่งการกลางที่ประชุม ครม. ให้ปลูกผักชีในค่ายทหาร ช่วยเหลือประชาชน ทำคนหงายเงิบงุนงงกับตรรกะ

เมื่อครั้งต้องสู้ศึกโควิดระลอก 3 ผู้ติดเชื้อเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจนเตียงในโรงพยาบาลไม่พอ ทาง พล.อ.ประยุทธ์ ได้สั่งการให้กระทรวงกลาโหม และเหล่าทัพ ตั้งโรงพยาบาลสนามไว้รองรับ ใช้รถพยาบาลทหารเข้ามาเสริม รวมถึงให้จัดตั้งสถานที่กักตัว สำหรับคนเดินทางกลับจากต่างประเทศ

อาจเป็นเพราะ “บิ๊กตู่” เคยเป็นทหาร และยังทำหน้าที่อีกตำแหน่งในฐานะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม จึงใช้กำลังพลในกองทัพ มาเป็นตัวช่วยในการแก้ปัญหาในบ้านเมือง จึงอาจไม่ใช่เรื่องแปลกในการร้องเรียก สั่งการให้ทหารมาช่วย เมื่อเกิดอะไรขึ้น

จากการวิเคราะห์ของ “รศ.ดร.ยุทธพร อิสรชัย” อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ได้มองเรื่องนี้ออกเป็น 2 ส่วน 1.ในแง่ของโครงสร้างระบบราชการไทย และ 2.ในแง่ทัศนคติความคิดส่วนบุคคลของพล.อ.ประยุทธ์ โดยระบบราชการไทย ยังเป็นการรวมศูนย์อำนาจ ทำให้การบริหารและการออกนโยบายในการแก้ปัญหา จึงขาดประสิทธิภาพประสิทธิผล และหน่วยงานราชการยังมีความอ่อนแอ ทั้งการบริหารและงบประมาณ

รศ.ดร.ยุทธพร อิสรชัย
รศ.ดร.ยุทธพร อิสรชัย

ขณะที่ กองทัพเป็นหน่วยงานลำดับต้นๆ ที่มีศักยภาพมาก เช่น งบประมาณได้รับการจัดสรรเป็นจำนวนมาก มีกำลังพล และเครื่องมือเครื่องไม้อย่างเพียงพอ อีกทั้งการสั่งการบังคับบัญชา ทำได้ง่ายกว่าหน่วยราชการอื่นที่ไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้ เพราะถูกทำให้อ่อนแอลง หรือแม้กระทั่งการเกิดภัยธรรมชาติ กลับพบว่ากรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ไม่สามารถแก้ปัญหาได้อย่างจริงจัง อาศัยเพียงระเบียบปฏิบัติของราชการ นำมาใช้ในการแก้ปัญหาเท่านั้น

...

“แม้แต่การแก้ปัญหาเศรษฐกิจ หน่วยงานราชการไม่สามารถแก้ได้ หรือม็อบรถบรรทุก ทั้งกระทรวงพลังงานและกระทรวงคมนาคม ไม่สามารถช่วยแก้ปัญหาได้เลย และกระทรวงพลังงาน ก็ออกมาบอกว่าน้ำมันแพงเป็นภาวะปกติ แสดงให้เห็นความอ่อนแอของหน่วยงานราชการไทย จึงไม่แปลกใจที่กองทัพเข้ามาช่วยเหลือประชาชน เพราะมีเครื่องมือต่างๆพร้อม”

ทัศนคติ ค่านิยม ความเชื่อ "บิ๊กตู่" จากวัฒนธรรมทหาร

ในแง่ตัวบุคคล แม้ พล.อ.ประยุทธ์ ออกมาบอกไม่ใช่นักการเมือง แต่เป็นทหาร ทั้งที่แท้จริงแล้วเป็นนักการเมืองตั้งแต่เข้ามาเมื่อปี 2557 ซึ่งเป็นนักการเมืองคิดแบบทหาร ในการใช้อำนาจแบบเบ็ดเสร็จเด็ดขาด หรือแม้ขณะนี้ไม่มีอำนาจตามมาตรา 44 แต่ใช้อำนาจในฐานะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม และใช้สัมพันธ์ที่มีกับคนในกองทัพ ซึ่งเป็นที่มาของทัศนคติ ค่านิยม ความเชื่อของ พล.อ.ประยุทธ์

ในทางกลับกันหากเป็นนายกรัฐมนตรีที่มาจากพลเรือน หากใช้หน่วยงานราชการอื่นในการแก้ปัญหา อาจไม่มีความพร้อม เช่น รถบรรทุกคงไม่มีหน่วยงานใดที่มีรถบรรทุกจำนวนมากมาย เหมือนกองทัพ และจะยังคงเห็น พล.อ.ประยุทธ์ สั่งการกองทัพให้ช่วยแก้ปัญหาของประเทศอย่างต่อเนื่อง ตราบใดที่ยังอยู่ในตำแหน่ง แม้ไม่ใช่ผู้นำประเทศที่เกิดจากการยอมรับของประชาชนก็ตาม

...

เมื่อ พล.อ.ประยุทธ์ ยังครองอำนาจ ทำให้ระบบรัฐราชการที่มีอำนาจทุกส่วน ยังคงอยู่ต่อไป และเป็นรัฐราชการแบบใหม่ หากไม่มีความสัมพันธ์กับกองทัพก็ไม่มีทางใดที่จะแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นได้ และในกรณีจะนำรถบรรทุกของกองทัพมาขนส่งสินค้า ซึ่งตามกฎหมายขนส่ง จะต้องมีใบอนุญาตในการขนส่ง ไม่ใช่ว่าจะทำอะไรก็ได้ แต่กองทัพก็ได้ขานรับ พล.อ.ประยุทธ์ กระทั่งมีการออกมาให้ข่าวว่าเป็นแผนสำรองเท่านั้น

...

“ถ้าไม่แก้ให้อำนาจราชการอยู่เหนือการเมือง และด้วยสัมพันธ์ที่เติบโตในกองทัพ มีมายาวนานตลอด ทำให้ไม่ได้รับการยอมรับ จากวัฒนธรรมทหารที่มีรุ่นพี่รุ่นน้องในการบังคับบัญชา จึงไม่ใช่เรื่องยากในการช่วยเหลือกันและกัน แม้ขณะนี้พล.อ.ประยุทธ์ เป็นข้าราชการบำนาญก็ตาม แต่ในสายตานักการเมืองก็ยังมองว่าเป็นทหารอยู่ดี เพราะยังอยู่บ้านพักทหาร แม้เกษียณอายุไปแล้ว”

สิ่งที่เกิดขึ้นได้สะท้อนภาพให้เห็นปัญหาเชิงโครงสร้าง และไม่ได้เกิดกับพล.อ.ประยุทธ์ เป็นคนแรก เพราะในสมัยจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เคยมีคำสั่งให้ทหารเรือ จับปลาทูให้ประชาชนได้กิน เพราะปลาทูมีราคาถูก

นั่นแสดงว่าประเทศไทย มีปัญหาทางโครงสร้างมาต่อเนื่องเป็นระยะเวลา 63 ปี ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลง รวมถึงปัญหารัฐราชการ มีการรวมศูนย์อำนาจ สามารถสั่งการกองทัพและทหารได้ เป็นผลผลิตที่เกิดจากบุคคลที่ชื่อ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา.