เป็นที่ทราบกันดีว่า วิธีการเดียวที่จะทำให้ชาวโลก "หลุดพ้น" จากการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ได้คือ การเร่งฉีดวัคซีนเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ (Herd Immunity)

ว่าแต่... ณ ปัจจุบัน มนุษยชาติยังต้องเดินไปข้างหน้าอีกกี่ก้าว ถึงจะบรรลุเป้าหมายในการพิชิตโควิด-19

เช่นนั้นแล้ว วันนี้ "เรา" ค่อยๆ วิเคราะห์กันทีละประเด็น

จำนวนประชากรโลกทั้งโลกรวมกัน ณ ปัจจุบัน มีจำนวนประมาณ 7,000 ล้านคน ฉะนั้น หากจะให้บรรลุเป้าหมายการฉีดวัคซีนให้ครอบคลุม 75-80% ของจำนวนประชากร จึงจะสามารถ "สร้างภูมิคุ้มกันหมู่" ได้ ตามคำนิยามของ นายแพทย์แอนโทนี เฟาซี ผอ.สถาบันโรคติดต่อและภูมิแพ้แห่งชาติสหรัฐฯ และหัวหน้าที่ปรึกษาด้านการแพทย์ประจำทำเนียบขาว

นั่นแปลว่า... ชาวโลกจะต้องพร้อมใจกันออกมา "ฉีดวัคซีน" ให้ได้รวมกันอย่างน้อย 5,250-5,600 ล้านคน!

แล้วจำนวนประชากรโลกอย่างน้อย 5,250-5,600 ล้านคนนี้ ต้องใช้วัคซีนในปริมาณเท่าไร จึงจะเพียงพอ?

คำตอบ คือ ต้องใช้วัคซีนประมาณ 10,820 ล้านโดสเป็นอย่างน้อยที่สุด (เนื่องจากวัคซีนส่วนใหญ่ต้องฉีด 2 เข็ม) จึงจะบรรลุเป้าหมาย "กำราบการแพร่ระบาดโรคโควิด-19" ลงได้

...

คำถามต่อไป คือ "ศักยภาพในการผลิต" ของบริษัทยาทั่วโลกที่สามารถคิดค้น "วัคซีนต้านโควิด-19" ได้ในปัจจุบันเป็นอย่างไร?

คำตอบก่อนหน้าที่จะมีการแพร่ระบาดโควิด-19 บริษัทยาทั่วโลกยอมรับในการประชุมสุดยอดเมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมาว่า สามารถผลิตปริมาณวัคซีนได้รวมกันต่อปีเพียงประมาณ 5,500 ล้านโดสเท่านั้น

อย่างไรก็ดี ตามรายงานผลการวิเคราะห์ข้อมูลการผลิตวัคซีนต้านโควิด-19 ของไซมอน อีเวนเน็ตต์ (Simon Evenett) และแมตต์ ลินลีย์ (Matt Linley) จาก Airfinity บริษัทวิเคราะห์ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ที่ได้รับการยอมรับในระดับโลก เปิดเผยว่า...

ตั้งแต่เดือนมกราคมจนถึงประมาณกลางเดือนพฤษภาคมปีนี้ (2021) ปริมาณการผลิตวัคซีนและการส่งมอบจากทุกบริษัทยารวมกันอยู่ที่ประมาณ 1,730 ล้านโดส! หรือคิดเป็นสัดส่วนเพียงประมาณ 15% ของจำนวนวัคซีนขั้นต่ำที่ชาวโลกต้องการ คือ 10,820 ล้านโดส

แต่เดี๋ยวก่อน อ่านมาถึงบรรทัดนี้อย่าเพิ่งรีบตกอกตกใจไปว่า ภายในสิ้นปีนี้ "เรา" อาจจะไม่ได้ฉีดวัคซีนกัน

นั่นเป็นเพราะการประเมินผลข้อมูลเบื้องต้นของ Airfinity จากการที่บริษัทยาต่างๆ ได้ประกาศขยายกำลังการผลิตภายในปีนี้อย่างเร่งด่วน เช่น...

ไฟเซอร์/ไบออนเทค ประกาศว่า จะสามารถผลิตวัคซีนได้ประมาณ 3,000 ล้านโดสภายในปีนี้ (โดยในจำนวนนี้ 1,000 ล้านโดสจะส่งมอบให้กับสมาชิกโครงการ COVAX ในกลุ่มประเทศรายได้ต่ำและรายได้ปานกลาง)

โมเดอร์นา ประกาศว่า จะผลิตวัคซีนในปีนี้ได้ประมาณ 1,000 ล้านโดส

แอสตราเซเนกาและบริษัทยาสัญชาติจีนอีก 3 แห่ง ประกาศว่า จะสามารถผลิตวัคซีนได้รวมกันกว่า 3,000 ล้านโดสภายในปีนี้

จอห์นสัน แอนด์ จอห์นสัน ประกาศว่า จะสามารถผลิตวัคซีนภายในปีนี้ประมาณ 1,000 ล้านโดส

สปุตนิก-วี ของรัสเซีย ประกาศว่า จะสามารถผลิตวัคซีนได้รวมกันกว่า 850 ล้านโดส

ซึ่งการประกาศขยายกำลังการผลิตวัคซีนดังที่ว่าไป ทำให้ภายในสิ้นเดือนธันวาคมของปีนี้ (2021) จำนวนรวมของวัคซีนที่ทุกบริษัทยาจะผลิตได้รวมกันตามการวิเคราะห์ของ Airfinity จึงน่าจะอยู่ที่ประมาณ 11,144 ล้านโดส! (เป็นอย่างน้อย)

*หมายเหตุ : การคาดคำนวณนี้ไม่ได้รวมกรณีที่บริษัทยา (อาจ) ยอมสละสิทธิ์การคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญาที่เกี่ยวข้องกับวัคซีนโควิด-19 ชั่วคราวตามข้อเรียกร้องของผู้แทนการค้าสหรัฐฯ ก่อนหน้านี้ ซึ่งหากเป็นจริงได้ ก็มีความเป็นไปได้สูงเช่นกันว่า ปริมาณวัคซีนจะเพิ่มสูงขึ้นกว่าที่มีการประเมินไว้ก็เป็นได้*

...

อย่างไรก็ดี ปริมาณวัคซีนรวม 11,144 ล้านโดสที่คาดการณ์เอาไว้นี้ คงยังต่ำกว่าปริมาณวัคซีนรวม 22,030 ล้านโดส ซึ่งเป็นเป้าหมายที่บริษัทยาปักหมุดเอาไว้แต่แรกเกือบ 50.5% อยู่ดี

โดยในจำนวนปริมาณวัคซีนรวม 11,144 ล้านโดส จะมีวัคซีนของบริษัทใดมากที่สุด?

1. บริษัท ไฟเซอร์-ไบออนเทค คาดว่าจะผลิตได้ในปีนี้ 2,470 ล้านโดส
2. บริษัท แอสตราเซเนกา คาดว่าจะผลิตได้ในปีนี้ 1,960 ล้านโดส
3. บริษัท ซิโนแวค คาดว่าจะผลิตได้ในปีนี้ 1,350 ล้านโดส

จำนวนรวมประมาณ 5,780 ล้านโดส!

ส่วนปริมาณวัคซีนที่เหลืออีก 5,364 ล้านโดสจะเป็นของบริษัทใดบ้าง?

คำตอบ
1. วัคซีนจากบริษัท ภารัต ไบโอเทค (Bharat)
2. วัคซีนจากบริษัท แคนไซโนไบโอลิจิกส์ (CanSino)
3. วัคซีนจากบริษัท โมเดอร์นา (Moderna)
4. วัคซีนจากบริษัท จอห์นสัน แอนด์ จอห์นสัน (J&J)
5. วัคซีนจากบริษัท โนวาแวกซ์ (Novavax)
6. วัคซีนจากบริษัท เคียร์วแวค (Curevac)
7. วัคซีนจากบริษัท ซิโนฟาร์ม (Sinopharm)
8. วัคซีนจากบริษัท สปุตนิก-วี (Sputnik-V)

รวมถึงปัจจุบันยังมีวัคซีนต้านโควิด-19 อีกรวม 18 ชนิด ที่กำลังอยู่ในช่วงการทดลองทางคลินิกระยะที่ 3 และใกล้ที่จะได้รับอนุมัติให้ใช้งานรวมถึงเริ่มต้นเข้าสู่แผนการผลิตในเร็วๆ นี้ด้วย (ภายในปีนี้)

วัคซีนอีกรวม 18 ชนิดที่ใกล้จะเปิดตัวมีอะไรบ้าง?

คำตอบ
1. วัคซีน COVIran Barakat (Shifa Pharmed) ประเทศอิหร่าน 
2. วัคซีน Covi Vac (Chumakov Federal Scientific Center) ประเทศรัสเซีย 
3. วัคซีน FINLAY-COV 2 (Finlay Vaccine Institute) ประเทศคิวบา 
4. วัคซีน GRAd-COV 2 (Reithera/LeukoCare/Univercells) ความร่วมมือระหว่างอิตาลี เยอรมนี และเบลเยียม 
5. วัคซีน INO-4800 (Inovio Pharma) ประเทศสหรัฐอเมริกา 
6. วัคซีน LUNAR-COV19 (Arcturus) ประเทศสหรัฐอเมริกา 
7. วัคซีน MVC-COV1901 (Medigen/Dynavax) ไต้หวัน 
8. วัคซีน NasoVAX (Altimmune) ประเทศสหรัฐอเมริกา 
9. วัคซีน QazCovid-in (Ri for Biological Safety Problems) ประเทศคาซัคสถาน
10. วัคซีน S-268019 (Shionogi) ประเทศญี่ปุ่น
11. วัคซีน SCB-2019 (Clover/Dynavax) ประเทศออสเตรเลีย 
12. วัคซีน UB-612 (Covaxx) ไต้หวัน 
13. วัคซีน Vaccine (Anhui Zhifei) ประเทศจีน 
14. วัคซีน Vaccine (Medicago/GSK) ประเทศแคนาดา
15. วัคซีน Vaccine (Sanofi/GSK) ประเทศแคนาดา 
16. วัคซีน VECTOR
17. วัคซีน VLA2001(Dynavax/Valneva) ประเทศฝรั่งเศส 
18. วัคซีน ZyCoV-D (Zydus Cadila) ประเทศอินเดีย

...

อ่านมาถึงบรรทัดนี้แล้ว "คุณ" คิดว่า นอกจากปริมาณความต้องการของชาวโลกแล้ว อะไรคือ "สิ่งที่กระตุ้นเร้า" ให้บริษัทยาทั่วโลกต่างเร่งจำนวนการผลิตอย่างเอาเป็นเอาตาย

รวมถึงต้องไม่ลืมด้วยนะว่า "เป้าหมายเดิม" ที่บริษัทยาคาดการณ์ว่าจะสามารถผลิตปริมาณวัคซีนได้ คือ 22,000 ล้านโดส! ภายในปีนี้ หรือเกินกว่ากำลังการผลิตก่อนหน้าการแพร่ระบาดโควิด-19 ถึง 25%!

คำตอบ รู้หรือไม่ ใครจะมีวัคซีนต้านโควิด-19 ล้นเหลือมากที่สุดในสิ้นปีนี้?

1. สหภาพยุโรป 885 ล้านโดส (จำนวนประชากร 444 ล้านคน)
ปัจจุบัน ฉีดวัคซีนให้กับพลเมืองไปแล้วรวม 277 ล้านคน หรือคิดเป็น 41.83% ของจำนวนประชากรที่ได้ฉีดวัคซีนเข็มแรก (ข้อมูลจากสถาบันจอห์น ฮอปกินส์ (Johns Hopkins Coronavirus Resource Center) สิ้นสุดวันที่ 8 มิถุนายน 2021)

2. สหรัฐอเมริกา 539 ล้านโดส (จำนวนประชากร 331 ล้านคน)
ปัจจุบัน ฉีดวัคซีนให้กับพลเมืองไปแล้วรวม 303 ล้านคน หรือคิดเป็น 51.35% ของจำนวนประชากรที่ได้ฉีดวัคซีนเข็มแรก (ข้อมูลจากสถาบันจอห์น ฮอปกินส์ (Johns Hopkins Coronavirus Resource Center) สิ้นสุดวันที่ 8 มิถุนายน 2021)

...

3. ญี่ปุ่น 300 ล้านโดส (จำนวนประชากร 126 ล้านคน)
ปัจจุบัน ฉีดวัคซีนให้กับพลเมืองไปแล้วรวม 19 ล้านคน หรือคิดเป็น 11.47% ของจำนวนประชากรที่ได้ฉีดวัคซีนเข็มแรก (ข้อมูลจากสถาบันจอห์น ฮอปกินส์ (Johns Hopkins Coronavirus Resource Center) สิ้นสุดวันที่ 8 มิถุนายน 2021)

4. สหราชอาณาจักร 297 ล้านโดส (จำนวนประชากร 67 ล้านคน)
ปัจจุบัน ฉีดวัคซีนให้กับพลเมืองไปแล้วรวม 68 ล้านคน หรือคิดเป็น 59.77% ของจำนวนประชากรที่ได้ฉีดวัคซีนเข็มแรก (ข้อมูลจากสถาบันจอห์น ฮอปกินส์ (Johns Hopkins Coronavirus Resource Center) สิ้นสุดวันที่ 8 มิถุนายน 2021)

5. บราซิล 177 ล้านโดส (จำนวนประชากร 212 ล้านคน)
ปัจจุบัน ฉีดวัคซีนให้กับพลเมืองไปแล้วรวม 74 ล้านคน หรือคิดเป็น 24.02% ของจำนวนประชากรที่ได้ฉีดวัคซีนเข็มแรก (ข้อมูลจากสถาบันจอห์น ฮอปกินส์ (Johns Hopkins Coronavirus Resource Center) สิ้นสุดวันที่ 8 มิถุนายน 2021)

6. แคนาดา 175 ล้านโดส (จำนวนประชากร 37 ล้านคน)
ปัจจุบัน ฉีดวัคซีนให้กับพลเมืองไปแล้วรวม 26 ล้านคน หรือคิดเป็น 62.72% ของจำนวนประชากรที่ได้ฉีดวัคซีนเข็มแรก (ข้อมูลจากสถาบันจอห์น ฮอปกินส์ (Johns Hopkins Coronavirus Resource Center) สิ้นสุดวันที่ 8 มิถุนายน 2021)

แล้วกลับกัน สำหรับกลุ่มประเทศยากจนและประเทศกำลังพัฒนา ซึ่งได้รับคำมั่นสัญญาว่าจะได้รับความช่วยเหลือผ่านโครงการ COVAX โครงการแห่งความหวัง ที่จะทำให้ได้รับวัคซีนต้านโควิด-19 ในราคามิตรภาพ หรืออาจจะให้เปล่า ปัจจุบันเป็นอย่างไร?

รายงานการส่งมอบวัคซีนต้านโควิด-19 โครงการ COVAX ระหว่างวันที่ 19 ก.พ. - 9 มิถุนายน 2021 จากเว็บไซต์สำนักงานเพื่อการประสานงานด้านมนุษยธรรมแห่งสหประชาชาติ (UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs) หรือ OCHA ที่รวบรวมมาจากการคาดการณ์ปริมาณวัคซีน ตลอดจนการส่งมอบจริงที่ได้รับการยืนยันอย่างเป็นทางการ

ประเทศโคลอมเบีย จำนวนประชากร 50 ล้านคน
- ได้รับการจัดสรรวัคซีน เฉพาะจากโครงการ COVAX แล้ว รวม 3 ครั้ง
- ไฟเซอร์ 117,000 โดส
- แอสตราเซเนกา รวม 1,703,190 โดส
- จำนวนรวม 1,820,190 โดส

ปัจจุบัน ฉีดวัคซีนให้กับพลเมืองไปแล้วรวม 11 ล้านคน หรือคิดเป็น 16.24% ของจำนวนประชากรที่ได้ฉีดวัคซีนเข็มแรก (ข้อมูลจากสถาบันจอห์น ฮอปกินส์ (Johns Hopkins Coronavirus Resource Center) สิ้นสุดวันที่ 8 มิถุนายน 2021)

ประเทศยูเครน จำนวนประชากร 43 ล้านคน
- ได้รับการจัดสรรวัคซีน เฉพาะจากโครงการ COVAX แล้ว รวม 3 ครั้ง 
- ไฟเซอร์ 239,850 โดส
- แอสตราเซเนกา รวม 367,200 โดส
- จำนวนรวม 607,050 โดส

ปัจจุบัน ฉีดวัคซีนให้กับพลเมืองไปแล้วรวม 1.49 ล้านคน หรือคิดเป็น 3.04% ของจำนวนประชากรที่ได้ฉีดวัคซีนเข็มแรก (ข้อมูลจากสถาบันจอห์น ฮอปกินส์ (Johns Hopkins Coronavirus Resource Center) สิ้นสุดวันที่ 8 มิถุนายน 2021)

ประเทศอิรัก จำนวนประชากร 40 ล้านคน
- ได้รับการจัดสรรวัคซีน เฉพาะจากโครงการ COVAX แล้ว รวม 2 ครั้ง
- แอสตราเซเนกา รวม 835,200 โดส

ปัจจุบัน ฉีดวัคซีนให้กับพลเมืองไปแล้วรวม 582,537 คน หรือคิดเป็น 1.13% ของจำนวนประชากรที่ได้ฉีดวัคซีนเข็มแรก (ข้อมูลจากสถาบันจอห์น ฮอปกินส์ (Johns Hopkins Coronavirus Resource Center) สิ้นสุดวันที่ 8 มิถุนายน 2021)

ส่วนประเทศและเขตการปกครองที่เหลืออีก 18 แห่ง ประกอบด้วย คองโก ไนจีเรีย ซูดาน มาลี เอธิโอเปีย อัฟกานิสถาน โมซัมบิก โซมาเลีย ปาเลสไตน์ ซูดานใต้ เยเมน ไนเจอร์ แคเมอรูน ซีเรีย ปากีสถาน บูร์กินาฟาโซ ลิเบีย แอฟริกากลาง ได้รับการจัดสรรวัคซีน 1 ครั้ง คิดเป็นจำนวนรวมเพียง 12,065,241 โดส (ทั้งหมดเป็นวัคซีนแอสตราเซเนกา)

ทั้งๆ ที่ 18 ประเทศและเขตการปกครองนี้ มีจำนวนประชากรรวมกันมากถึง 928,570,000 ล้านคน! หรือคิดเป็นถึง 13.27% ของจำนวนประชากรโลก

ประเด็นปัญหา "ความไม่เท่าเทียม" ในการเข้าถึงวัคซีนต้านโควิด-19 ระหว่างกลุ่มประเทศร่ำรวยและกลุ่มประเทศยากจน รวมถึงกลุ่มประเทศกำลังพัฒนานี้ จะส่งผลกระทบต่อการต่อสู้ของมนุษยชาติในการต่อสู้กับโควิด-19 ในท้ายที่สุดหรือไม่?

บางทีปลายปีนี้ "เรา" อาจได้ "คำตอบ" ของคำถามที่ว่านี้ก็เป็นได้?

กราฟิก: เทพอมร แสงธรรมาพิทักษ์

ข่าวน่าสนใจ: