ความเชื่อเรื่องระลึกชาติแบบไทยๆ ฟังกันเป็นเรื่องวิเศษพิสดาร...แต่ถ้าฝรั่งคุยกัน ก็คุยกันเป็นเหตุเป็นผลว่า เป็นเรื่องของความจำ คนที่มีความจำแม่นก็สามารถระลึกชาติได้หลายๆเรื่อง หลายๆชาติ
ในคอคิดขอเขียน เล่ม 1 “กาญจนาคพันธุ์” เล่าเรื่องปิถะโกรัส นักปราชญ์กรีก มีชื่อเสียงระดับ “ทิศาปาโมกข์โลกเชษฐ์” วันหนึ่งแกเดินเข้าโบสถ์เก่า เจอโล่นักรบโบราณ ก็คุยว่า เป็นโล่ที่แกถือเข้ารบกับเมเนลาอุส กษัตริย์กรีก ในสงครามกรุงทรอย เมื่อย 700 ปีที่แล้ว
ปิถะโกรัสเป็นฝ่ายกรุงทรอย ที่มีเจ้าชายปารีสเป็นเจ้านายไปลักเอาพระนางเฮเลน ชายาเมเนลาอุสมา เมเนลาอุสเรียกชุมนุมทัพ ตามมาทวงเอาชายาคืน
ในการสัประยุทธ์ครั้งหนึ่ง ปิถะโกรัสรบตัวต่อตัวกับเมเนลาอุส แล้วถูกฆ่าตาย เมเนลาอุสยึดโล่ของแกไปถวายไว้ในโบสถ์จนแกเกิดใหม่ ได้มาเจอโล่ก็จำได้
ปิถะโกรัสเป็นนักคำนวณแถวหน้า เป็นคนพิสูจน์ว่ารูปสามเหลี่ยมมุมฉากนั้น เนื้อที่จัตุรัสบนเส้นทแยงมุมจะเท่ากับเนื้อที่ของอีกสองด้านรวมกัน...ในวิชายีออเมตรีที่พวกเราร่ำเรียนกัน
ความจำแม่นรวมการเป็นคนหัวเก่า จึงทำให้แกระลึกชาติได้หลายๆ ชาติ นอกจากชาติที่เป็นนักรบเมืองทรอย
ความจำดีมาจากสมาธิที่ดี จิตไม่วุ่นวาย ในพุทธศาสนาเรียกว่า “สำเร็จ” ระดับพระพุทธเจ้า หรือพระอรหันต์
โลกเมื่อ 2,500 ปีที่แล้วหมุนช้า ไม่วุ่นวาย ไม่มีอะไรให้ตะเกียกตะกายก้าวหน้านัก มีความจำดีก็เห็นจะระลึกชาติได้จริง ต่างจากโลกวันนี้หมุนเร็วมาก วุ่นวายมาก มุ่งจะแย่งกันไปข้างหน้าท่าเดียว
โอกาสที่จะนึกย้อนไปข้างหลัง อันเป็นทางให้ระลึกชาติได้ เห็นจะน้อยเต็มที
...
ตัวอย่างเรื่องระลึกชาติที่ขลังฟังแล้วน่าเชื่อ จะต้องมีหลักฐาน เป็นวัตถุยืนยัน เช่น มีเห็นบาตรเก่าในวัดเก่าแถวอยุธยา แล้วระลึกได้ว่าเป็นบาตรของตัวเอง สมัยเป็นพระบวชอยู่วัดราชประดิษฐาน
คนระลึกชาติก็ต้องเล่าละเอียดลออว่า พระองค์นี้เดิมทีเป็นพระเจ้าแผ่นดิน พระนามพระเจ้าอุทุมพร ยกราชสมบัติให้พี่ชาย (พระเจ้าเอกทัศน์) ศึกพม่ามาประชิด พี่ชายขอให้สึกไปเป็นแม่ทับรบพม่า
ไล่พม่าได้ก็กลับมาบวช เพราะพี่ชายอยากได้บัลลังก์คืน เมื่อพม่ายกมาอีก พอพระออกบิณฑบาตกลับถึงวัดเทข้าวในบาตรออกมาฉัน ก็เจอกระดาษใบลาน คำร้องของชาวบ้าน ให้สึกไปรบรักษาเมืองอีก
นี่...ถ้าคุยได้รอบด้านปานนี้ โอกาสที่คนจะเชื่อว่าเป็นพระเจ้าอุทุมพร ระลึกชาติก็มากขึ้น
ผมเชื่อหลักคิด กาญจนาคพันธุ์ คนระลึกชาติได้ เป็นคนความจำดี พอดูข่าวหมอวรงค์นำกลุ่มไทยภักดีประกาศปฏิญญาต่อสู้เพื่อชาติศาสนา พระมหากษัตริย์ ก็นึกถึงเรื่องราววันที่ 6 ตุลาคม 2519
คนที่เกิดทันคงมีภาพจำในใจต่างแง่มุมกันไป
ผมเป็นนักข่าวที่วนเวียนอยู่ท่าพระจันทร์กับสนามหลวง...ภาพยอดเยี่ยมพูลิตเซอร์ ของฝรั่งปีนั้น ภาพนักศึกษาถูกแขวนคอกับกิ่งมะขาม สนามหลวง ของสำนักข่าวเอพี ชนะเลิศ
ภาพหน้าหนึ่งไทยรัฐไม่ได้รางวัล แต่แอ็กชันภาพเหนือกว่า มีนักศึกษาถูกแขวนคอ ยังมีไอ้บ้า โหนกิ่งมะขามถีบหน้าศพระบายแค้นซ้ำ
ภาพนี้ เออ...มันโหดร้าย แต่ทีอีกภาพ โหดร้ายยิ่งกว่า
ภาพหน้าหนึ่งหนังสือพิมพ์อีกฉบับ...มีห้าศพนอนเรียงรายกับพื้น ไอ้บ้าคนที่สอง ถือขวดน้ำอัดลมยี่ห้อหนึ่งแทนค้อนตอกใส่ลิ่มปักเข้าอก คนตายคนหนึ่ง
ภาพนี้ชื่อตอกอก เพื่อนช่างภาพชื่อปรีชา ได้รางวัลภาพยอดเยี่ยมสมาคมนักข่าว
ภาพเหล่านี้ผ่านมากว่า 40 ปี เป็นแค่ภาพจำ ไม่ใช่ภาพที่เกิดจากการระลึกชาติ...สี่สิบปีของผมยังสดๆร้อนๆเหมือนวันวาน...ผม พยายามคิดว่าภาพเหล่านี้จะไม่มีขึ้นอีกครั้งในบ้านเมืองของเรา.
กิเลน ประลองเชิง