วันนี้ต้องขอบคุณ คุณคำนูณ สิทธิสมาน วุฒิสมาชิก ที่ตั้งกระทู้ ถาม คุณวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ถึงการรณรงค์ให้ประชาชนเลิกใช้ถุงพลาสติกตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม แต่อีกด้านหนึ่ง รัฐบาลกลับปล่อยให้ต่างชาติส่งขยะพลาสติกเข้าตั้งโรงงานรีไซเคิลในประเทศไทยจำนวนมาก ปี 2562 ไทยมีขยะพลาสติกมากกว่า 400,000 ตัน สูงเป็นอันดับ 3 ในอาเซียน และ มีโรงงานรีไซเคิลมากกว่า 6,000 แห่งทั่วประเทศ
คุณคำนูณ เห็นว่า รัฐบาลมีนโยบายย้อนแย้งกัน ด้านหนึ่ง รณรงค์ให้ลดการใช้ถุงพลาสติก อีกด้านหนึ่ง กลับยอมให้ต่างชาตินำขยะพลาสติกมารีไซเคิลในไทยง่ายๆ
จึงถาม รัฐมนตรีวราวุธ ว่า จะให้ความมั่นใจกับประชาชนได้ อย่างไรว่า นโยบายการรณรงค์ลดใช้ถุงพลาสติกจะได้ผล ขณะนี้ประเทศจีนที่เคยเป็นแหล่งขยะพลาสติกก็ยังรณรงค์ลดใช้ขยะพลาสติก และคัดแยกขยะพลาสติกอย่างได้ผล ทำให้ขยะพลาสติกจากจีนถูกขนย้ายมาแถบอาเซียนแทน
คุณวราวุธ ชี้แจงว่า ไทยได้รับโควตาให้นำเข้าเศษขยะพลาสติกจากต่างประเทศปี 2560–2563 จำนวน 1,173,301 ตัน (เห็นตัวเลขก็ตะลึงไปเลย ขยะพลาสติกกว่าล้านตันนี้คนไทยไม่ได้ก่อแต่นำเข้าจากต่างประเทศ) โดยอ้างว่าเอามารีไซเคิล แต่จริงๆแล้วเป็นการนำขยะมาทิ้งในประเทศไทย เมื่อต้นเดือนมกราคมตนได้ตั้ง คณะอนุกรรมการกำจัดขยะพลาสติกและขยะอิเล็กทรอนิกส์ รอเพียงให้ พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกฯ เซ็นอนุมัติ เท่านั้น พร้อมกับยืนยันว่า ปี 2563 ขยะพลาสติกจะต้องหมดไปจากประเทศไทย
ต้องขอเรียนตามตรงว่า ผมไม่เชื่อ
เพราะ ขยะพลาสติก และ ขยะอิเล็กทรอนิกส์ ปริมาณมหาศาลที่ต่างประเทศส่งมาทิ้งในเมืองไทย เป็นผลมาจาก คำสั่ง คสช.ฉบับที่ 4/2559 ลงนามโดย พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ในฐานะ หัวหน้า คสช. เมื่อวันที่ 20 มกราคม 2559 โดยมีผลทันที กำหนดให้
...
1.กิจการโรงงานประเภท 101 โรงงานปรับปรุงคุณภาพของเสียรวม (เช่น โรงงานบำบัดน้ำเสีย เตาเผาขยะ) 2.กิจการโรงงานประเภท 105 โรงงานคัดแยกและฝังกลบสิ่งปฏิกูล วัสดุที่ไม่ใช้แล้ว (เช่น หลุมฝังกลบขยะ) 3.กิจการโรงงานประเภท 106 โรงงานประกอบกิจการเกี่ยวกับการนำผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมที่ไม่ใช้แล้ว หรือของเสียจากโรงงานมาผลิตเป็นวัตถุดิบหรือผลิตภัณฑ์ใหม่ โดยผ่านกรรมวิธีการผลิตทางอุตสาหกรรม (โรงงานรีไซเคิล)
สามารถตั้งโรงงานได้ทุกแห่งทั่วประเทศ ยกเว้นไม่ต้องใช้กฎกระทรวงผังเมืองรวมทุกฉบับ ในทุกพื้นที่ทั่วประเทศที่มีผลใช้บังคับทางกฎหมายอยู่ ณ วันที่ 20 มกราคม 2559 หรือที่จะประกาศใช้บังคับภายในหนึ่งปีนับจากวันที่มีคำสั่งนี้ จึงทำให้มี โรงงานรีไซเคิลขยะกว่า 6,000 แห่งกระจายทั่วประเทศ อย่างที่ คุณคำนูณ อภิปราย
ผมเสียดายที่ คุณคำนูณ ไม่ได้ขอให้ยกเลิกคำสั่ง คสช.ฉบับนี้ เมื่อคำสั่ง คสช.ฉบับที่ 4/2559 ยังอยู่ ก็ไม่มีทางที่จะกำจัดขยะพลาสติกและขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่ใช้แล้วให้หมดไปจากประเทศไทย อย่างที่ รัฐมนตรีวราวุธ ประกาศแน่นอน
ที่น่าสังเกตก็คือ คำสั่ง คสช. ฉบับที่ 4/2559 ออกมาเมื่อ วันที่ 20 มกราคม 2559 ต่อมา กลางปี 2560 รัฐบาลจีนประกาศยกเลิกการนำเข้าขยะอุตสาหกรรมหรือขยะรีไซเคิล โดยเฉพาะขยะพลาสติกและกระดาษที่ยังไม่แปรรูป หลังจากนั้น มูลนิธิบูรณะนิเวศ ได้นำเสนอผลการศึกษา “ขยะข้ามพรมแดน สถานการณ์ประเทศไทย” พบว่าปี 2560–2562 ไทยนำเข้าขยะพลาสติกเพิ่มขึ้น 2,000–7,000% โดยมี ญี่ปุ่น จีน เกาหลีใต้ ฮ่องกง ไต้หวัน ส่งออกขยะพลาสติกมาไทยมากเป็นอันดับ 1-5
เราจะปล่อยให้เป็นอย่างนี้ หรือแก้ไขคำสั่ง คสช. ฉบับที่ 4/2559 ดีครับ.
“ลม เปลี่ยนทิศ”