เรื่องที่กำลังฮอตในแวดวงการเงินในเวลานี้ก็คือ Banking Agent หรือ ตัวแทนธนาคารพาณิชย์ ที่ร้านสะดวกซื้อ เซเว่น อีเลฟเว่น กำลังโดนถล่มในโซเชียลมีเดียว่า ได้ใบอนุญาตธนาคารจากแบงก์ชาติ ทำให้ธนาคารแห่งประเทศไทย ต้องออกมาชี้แจงว่า ไม่ใช่เป็นการให้ใบอนุญาตแบงก์ใหม่ แต่เป็นประกาศเพิ่มเติมเรื่อง การแต่งตั้งตัวแทนของธนาคารพาณิชย์ (Banking Agent) เพื่อให้เกิดความยืดหยุ่นและมีความคล่องตัวในการให้บริการแก่ประชาชนมากขึ้น
พูดง่ายๆก็คือ เปิดช่องทางให้ประชาชนระดับรากหญ้า สามารถเข้าถึงบริการทางการเงินมากขึ้น โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ไม่มีสาขาธนาคารใดตั้งอยู่
เกณฑ์ใหม่ของแบงก์ชาติจะอนุญาตให้ธนาคารพาณิชย์ ขยายขอบเขตการแต่งตั้งตัวแทนธนาคาร (Banking Agent) ให้ครอบคลุมไปถึง “นิติบุคคลอื่นที่มีคุณสมบัติเหมาะสม” จากเดิมที่อนุญาตให้ ธนาคารแต่งตั้ง ธนาคารพาณิชย์อื่น สถาบันการเงินเฉพาะกิจ และ ไปรษณีย์ เป็นตัวแทนของธนาคารพาณิชย์ได้เท่านั้น
ต่อไป ร้านโชห่วย ร้านค้าชุมชน ร้านสะดวกซื้อ กองทุนหมู่บ้านทั่วประเทศ ก็สามารถเป็น แบงก์กิ้ง เอเย่นต์ ให้บริการรับฝากถอนเงินและชำระเงินค่าบริการต่างๆได้
ตัวแทนธนาคารพาณิชย์ หรือ แบงก์กิ้ง เอเย่นต์ สามารถให้บริการทางการเงินได้ 5 เรื่อง คือ 1.เป็นตัวแทนรับฝากเงิน 2.เป็นตัวแทนถอนเงิน 3.เป็นตัวแทนโอนเงิน 4.เป็นตัวแทนชำระเงิน ชำระบิล สำหรับลูกค้ารายย่อย 5.เป็นตัวแทนจ่ายเงินให้กับผู้บริการรายใหญ่ ตัวแทนที่ธนาคารพาณิชย์แต่งตั้ง ต้องมีสถานที่ให้บริการเป็นหลักแหล่งที่ชัดเจน มีเครื่องมือและระบบการให้บริการรองรับด้วย
ความจริงทั้ง 5 เรื่องนี้ ไม่ใช่เป็นเรื่องใหม่ เช่น การรับฝากเงิน ถอนเงิน โอนเงิน ชำระเงิน ชำระบิลค่าน้ำ ค่าไฟ ปัจจุบัน เครื่อง ATM ธนาคารทุกแห่งก็ให้บริการอยู่แล้ว หรืออย่าง เคาน์เตอร์เซอร์วิส ของ เซเว่น อีเลฟเว่น บิ๊กซี เทสโก้ โลตัส ก็มีให้บริการอยู่แล้ว นอกจากนี้ ยังมี “ตู้เติมเงิน” เช่น ตู้บุญเติม ตู้เติมสบาย ที่เป็นตัวแทนธนาคาร เป็นต้น
...
เรื่องใหม่ก็คือ การขยายขอบเขตให้ครอบคลุมไปถึง “นิติบุคคลอื่น” ที่มีคุณสมบัติเหมาะสม นิติบุคคลอื่นเป็นประโยคที่กินความกว้างมาก ต่อไปในอนาคตเราอาจจะได้เห็น แบงก์กิ้ง เอเย่นต์ หรือ ตัวแทนธนาคารต่างๆ มีอยู่เต็มไปหมดทั่วประเทศเหมือนตัวแทนขายประกัน ช่วยให้ประชาชนเข้าถึงบริการธนาคารง่ายขึ้นมาก
เรื่อง ตัวแทน หรือ เอเย่นต์ นี้ ธุรกิจประกันชีวิตประกันภัยมีมานานแล้ว โดย ขายประกันชีวิต ประกันภัย ผ่านตัวแทนหรือเอเย่นต์ ข้อสำคัญที่สุดที่บริษัทประกันจะต้องดูแลรับผิดชอบก็คือ การป้องกันไม่ให้ตัวแทนหรือเอเย่นต์ทุจริต ทั้ง ต่อลูกค้า และ บริษัท ตัวแทนธนาคารพาณิชย์ก็เช่นเดียวกัน ผมว่าเรื่องนี้สำคัญที่สุด ธนาคารผู้แต่งตั้งต้องรับผิดชอบ
ผมเห็นด้วยกับ ธนาคารแห่งประเทศไทย ที่ขยายเกณฑ์แต่งตั้งตัวแทนธนาคารให้กว้างขึ้น เพื่อให้ประชาชนระดับล่างสามารถเข้าถึงบริการทางการเงินมากขึ้น เพราะต้นทุนการตั้งสาขาธนาคารใหม่ในปัจจุบันแพงขึ้นมาก จึงมีการยุบสาขาขนาดใหญ่แล้วตั้งเป็น สาขาย่อย หรือ คีออส แทน ซึ่งมีต้นทุนที่ถูกกว่า โดยให้บริการในธุรกรรมทางการเงินที่เป็นพื้นฐาน เช่น การฝากเงิน ถอนเงิน โอนเงิน และชำระค่าบริการต่างๆ แต่การทำธุรกรรมหลัก เช่น การขอสินเชื่อต่างๆ ยังคงต้องไปทำที่สาขาธนาคาร
ปัญหาของไทยวันนี้ก็คือ ธนาคารมีสาขาน้อยเกินไป ทำให้ประชาชนระดับรากหญ้า ไม่สามารถเข้าถึงบริการทางการเงิน ผมเองก็เคยไปดูมา อำเภอรอบนอกเชียงใหม่ เมืองใหญ่อันดับ 2 รองจากกรุงเทพฯ ทั้งอำเภอมีสาขาธนาคารแค่ 2 แห่ง คือ ธนาคารออมสิน กับ ธ.ก.ส. ประชาชนนอกตัวเมือง จะฝากถอนเงิน ต้องนั่งรถเข้าไปในอำเภอเมือง โอกาสที่จะเข้าถึงบริการทางการเงินจึงมีน้อยมาก หลายอำเภอไม่มีสาขาธนาคารด้วยซ้ำ
จากนี้ไปทุกอย่างคงเปลี่ยนไป ร้านโชห่วยในหมู่บ้าน อาจกลายเป็น ตัวแทนธนาคาร รับฝากเงิน ถอนเงิน โอนเงิน ให้คนในหมู่บ้าน ชีวิตประชาชนในชนบทห่างไกลคงจะมีความสะดวกสบายมากขึ้น ผมฝันล่วงหน้าไว้ก่อนครับ.
“ลม เปลี่ยนทิศ”