ตอนที่อังกฤษใช้อำนาจบาตรใหญ่ ยึดเอาปลิส ไทรบุรี กลันตัน ตรังกานู ซึ่งเคยเป็นของไทยไปผนวกเข้ากับมลายูแล้ว เส้นแบ่งเขตไทย–มลายู ไม่ได้อยู่แค่แนวแม่น้ำสุไหงโก–ลก เท่าที่เป็นอยู่ขณะนี้หรอกนะครับ
บนโต๊ะเจรจาอังกฤษใช้คำว่า “ขอดินแดน” ซึ่งเขาเห็นว่าเป็นของกลันตัน ลึกเข้าไปถึงบ้านปลักเล็ก จากอำเภอตากไบ ไปอำเภอเมืองนราธิวาสถึง 25 กิโลเมตร
แต่รัชกาลที่ 5 ทรงแย้งว่าดินแดนในพื้นที่ 25 กิโลเมตรแถบนั้น ไม่ใช่ของมลายู แต่เป็นดินแดนของไทย
หลักฐานที่ทรงยกขึ้นอ้าง คืออุโบสถวัดชลธาราสิงเห หมู่บ้านเจ๊ะเห ริมแม่น้ำสุไหงโก-ลก ก่อสร้างด้วยศิลปะไทย ดินแดนแถบนั้นจึงควรเป็นของไทย อังกฤษก็ยินยอม
สารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้ พ.ศ.2529 เขียนว่า ดินแดนแถบนั้นจึงเป็นไทย ต่อมาชาวบ้าน ได้ขนานนามวัดนี้ว่า วัดพิทักษ์แผ่นดินไทย
แต่ความจริงที่ยิ่งไปกว่า ละแวกหมู่บ้านเจ๊ะเหนั้น ก็มีคนไทยเผ่าดั้งเดิม ลงหลักปักฐานอยู่...เป็นคนไทยที่ใช้ภาษาไทย ทั้งคำ ทั้งสำเนียง แปรกแปร่งไปจากคนไทยใต้ทั่วไป
หลายคำชาวเจ๊ะเห ใช้ราชาศัพท์ เช่น กิน ก็ใช้เสวย กางเกง ก็ “สนับเพลา” ฯลฯ จนเกิดข้อกังขากันว่า คงสืบเชื้อสายมาจากเจ้านายสมัยก่อน
ประวัติวัดนี้ เก่าแก่มากสร้างปี 2403 ความที่อยู่ห่างไกล จากศูนย์กลางกรุงเทพฯ หาพระที่บวชถูกต้องตามพระวินัยแบบคณะสงฆ์ไทยไม่ได้ จึงยอมให้คนโกนหัวห่มผ้าเหลืองเหมือนพระ แต่โดยนิสัยยังเป็นลูกผู้ชายมีนิสัยนักเลง
เวลามีกิจนิมนต์ที่บ้าน ก็จะพกพาอาวุธ เช่น กริช หอก ดาบ ติดตัวไปด้วย
ในช่วงวันเวลาและบรรยากาศการเมืองเดียวกัน น่านน้ำทะเลอันดามัน จังหวัดสตูล ฝรั่งเอาร่องน้ำ ระหว่างเกาะลังกาวี ของมลายู กับเกาะตรุเตา เป็นเส้นแบ่งเขตแดน
...
ฝรั่งลากเส้นตรงในแผ่นที่ เริ่มจากแนวเมืองปลิส ผ่านร่องน้ำเกาะลังกาวี เกาะตรุเตา ออกทะเล เส้นตรงเส้นนั้น กันเอาเกาะอาดัง เกาะราวี และเกาะหลีเป๊ะ ไปอยู่ในกลุ่มเกาะลังกาวี ของมลายู
สามเกาะนั้น...ฝ่ายไทยมีหลักฐาน แค่บ้านหลังเล็กๆ...ที่ชาวเลอาศัยอยู่
เมื่อชาวเลยืนยัน พวกเขาเป็นคนไทย ฝรั่งจึงยอมให้เกาะอาดังเกาะราวี และเกาะหลีเป๊ะ เป็นของไทย
ชาวเลกลุ่มนี้อยู่ดีมีสุขเรื่อยมา จนเมื่อราวๆปี 2510 สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เสด็จเกาะหลีเป๊ะ ทรงทราบเรื่องราวของชาวเลกลุ่มนี้ดี
ชาวเลจึงได้ นามสกุลพระราชทาน หาญทะเล และทะเลลึก
ราวปี 2530 อีก 20 ปีต่อมา มีข่าวชาวเลเกาะหลีเป๊ะ ออกหาปลา ปะทะกับเจ้าหน้าที่กองอุทยาน บาดเจ็บล้มตายหลายคน หมาด หาญทะเล ถูกจับเป็นหนึ่งในผู้ต้องหา
เกาะหลีเป๊ะ แผ่นดินของชาวเล กลายเป็นแผ่นดินร้อน ชาวเลอพยพหนี ส่วนหนึ่งไปอยู่เกาะลังกาวี ของมาเลเซีย
จากวันนั้น กระทั่งถึงวันนี้ เกาะหลีเป๊ะ ที่เคยถูกเรียกว่าเกาะชาวน้ำ กลายเป็นของนายทุน
คดีบุกรุกที่ที่เกาะหลีเป๊ะ ที่หาดราไวย์ (ภูเก็ต) จะหาคนย้อนไปรำลึกนึกถึงคุณ ที่พวกเขาเป็นหลักฐานสำคัญ ในการพิทักษ์แผ่นดินไทยเอาไว้...แทบจะไม่มี
บ้านเมืองเราวันนี้ ปกครองและตัดสินกันด้วยกฎหมายครับ...ผมยอมรับ แต่ก็อยากจะขอทวงบุญคุณ ให้คนที่เคยเป็นหมุดหมาย รักษาแผ่นดินไทย คนที่เคยสร้างคุณูปการยิ่งใหญ่ให้แผ่นดินไทย...
ดูแลพวกเขา เท่าที่จะทำได้ ให้ความเป็นธรรมพวกเขา เท่าที่จะทำได้ หากเฉยชา ก็เท่ากับการผลักไสไล่ส่ง
พระท่านสอนว่าความกตัญญูเป็นเครื่องหมายของคนดี...หากคนที่เกิดในแผ่นดินไทย ไม่ว่าจะเป็นคนเผ่าพันธุ์ใด...เกิดในแผ่นดินไหน ทำร้ายแผ่นดินนั้น ก็เท่ากับไร้ความกตัญญู ก็น่าเสียดายที่ได้ชื่อว่าเป็นคน.
กิเลน ประลองเชิง