สารานุกรม ประวัติศาสตร์ไทย เล่ม 1 อักษร ก.ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (พิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ.2549) รวมเรื่องกบฏเรียงลำดับอักษร เริ่มแต่กบฏเงี้ยวเมืองแพร่ ไปถึงกบฏอั้งยี่ภูเก็ต รวม 20 กบฏ
เรียงลำดับเวลา กบฏครั้งสุดท้าย พ.ศ.2495 คือกบฏสันติภาพ
อาจารย์สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ เขียนไว้ว่า กบฏสันติภาพ รัฐบาลจำแนกเป็นสี่กลุ่มใหญ่ กลุ่มขบวนการสันติภาพ กลุ่มขบวนการกู้ชาติ กลุ่มพรรคคอมมิวนิสต์ และกลุ่มชาวนาบ้านคูซอด จังหวัดศรีสะเกษ
ขบวนการสันติภาพ เป็นขบวนการเคลื่อนไหวของปัญญาชน ต่อต้านรัฐบาลจอมพล ป.ที่ลงนามในสัญญาเป็นพันธมิตรกับสหรัฐฯ และส่งทหารไปร่วมรบในสงครามเกาหลี
ขณะนั้นเกาหลีแบ่งเป็นเกาหลีใต้ เกาหลีเหนือ รัฐบาลไทยเห็นเหมือนสหรัฐฯ เกาหลีเหนือเป็นคอมมิวนิสต์ จึงต้องช่วยกันป้องกันการรุกรานของคอมมิวนิสต์
24 ก.ค.2493 รัฐบาลไทยส่งทหาร 4 พันคนไปร่วมรบเกาหลี เดือน ต.ค.ปีเดียวกัน ก็ส่งข้าวสารไปอีกสี่หมื่นตัน
กลุ่มสันติภาพเห็นว่า สงครามสองเกาหลีเป็นเรื่องภายใน สหรัฐฯใช้เป็นโอกาสส่งทหารเข้าไปแผ่อำนาจ
นสพ.การเมืองรายสัปดาห์ ของนายเจริญ สืบแสง ส.ส.ปัตตานี นายเพทาย โชตินุชิต ส.ส.ธนบุรี เป็น บก. เป็นแนวหน้ารณรงค์ต่อต้าน คัดค้านสงคราม เม.ย.2494 รวมตัวกันเป็น คณะกรรมการสันติภาพสากลแห่งประเทศไทย
นายเจริญ สืบแสง เป็นประธาน พระภิกษุธรรมทัต วัดสุทัศน์ และ นายกุหลาบ สายประดิษฐ์ เป็นรองประธาน เริ่มจัดตั้งสาขาตามจังหวัดต่างๆ
การรณรงค์คืบหน้าไประดับนานาชาติ น.ส.นิตย์ พงษ์ดาบเพชร ไปประชุมที่กรุงวอร์ซอ ประเทศโปแลนด์ นายสงวน ตุลารักษ์ นายประเสริฐ ทรัพย์สุนทร ไปประชุมที่ปักกิ่ง
28 ส.ค.2495 มีการประชุมใหญ่ ที่โรงแรมสุริยานนท์กรุงเทพฯ ผู้แทนร่วมประชุม 70 คน ตั้งคณะกรรมการ ซึ่งมาจากคนทุกสาขาอาชีพ รวมทั้งทหาร และในส่วนของทหารนี่เองทำให้ข่าวรั่ว
7 พ.ย.2495 รัฐบาล จับนายประสิทธิ์ เทียนศิริ สมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์ได้ในรถไฟ จึงเชื่อมโยงเอากลุ่มสันติภาพ เข้าไปเป็น
คอมมิวนิสต์ได้ตอนนี้เอง
ก.ค.2495 เกิดภาวะแห้งแล้งในภาคอีสาน นายกุหลาบ สายประดิษฐ์ นำเงินบริจาค 6 หมื่นบาท เสื้อผ้า 21 กระสอบ ไปช่วยบรรเทาทุกข์
รัฐบาลโจมตี เป็นความเคลื่อนไหวของคอมมิวนิสต์ 10 พ.ย.2495 ก็เริ่มกวาดล้างจับกุมครั้งใหญ่ ทั้งคนในขบวนการสันติภาพ ขบวนการกู้ชาติ ขบวนการคอมมิวนิสต์
ส่วนชาวบ้านคูซอด ศรีสะเกษ ถูกจับเพราะเป็นหมู่บ้านที่นายกุหลาบ นำสิ่งของบรรเทาทุกข์ไปให้
สี่ขบวนการที่ถูกเหมาเป็นคอมมิวนิสต์นี้ ใช้คำ “อภิวัฒน์” เป็นรหัสลับ เวลาจะติดต่อกัน
พ.ศ.2499 สภาผู้แทนรัฐบาลจอมพล ป.ออกกฎหมายนิรโทษกรรม มีผลให้พวกกบฏสันติภาพ ได้เสรีภาพ
อานิสงส์ พ.ร.บ.นี้ เผื่อแผ่ไปถึง ทหารที่ถูกจับในกบฏนายพล กบฏวังหลวง กบฏแมนฮัตตัน
ผมอ่านเรื่องกบฏแล้ว ก็ได้ข้อสังเกต ผู้คนที่เจอข้อหากบฏเหล่านี้ เป็นนักปฏิวัติ เป็นนักต่อต้าน เมื่อเอาชนะรัฐบาลไม่ได้ เหมือนคำพังเพยโบราณว่า แพ้เป็นกบฏ แต่ถ้าปฏิวัติชนะ เหมือนจอมพล ป.ปี 2490ก็...เป็น รัฐบาล
ผมชอบรหัสลับ อภิวัฒน์ ที่กลุ่มขบวนการสันติภาพใช้...ฟังแล้วคลับคล้ายๆ คำ ประชาภิวัตน์ ของฝ่ายที่กำลังเคลื่อนไหว จัดตั้งสภาประชาชน...ตอนนี้
ผมไม่กล้าเดาตอนจบ ของนักประชาภิวัตน์ ...เป็นห่วงท่านกำนัน...ตั้งสภาประชาชนไม่ได้ หาทางลงไม่เจอ
สคริปต์นี้น่าทดลองใช้...ประกาศสลายชุมนุม แล้วก็เดินหน้ารับข้อหากบฏ ยอมติดคุก สักพัก...แรงส่งความซาบซึ้งสะเทือนใจมวลมหาประชาชนหนนี้ จะมีผลต่อการเลือกตั้ง แค่ไหน อย่างไร น่าจะลองประเมินกันดู.
...
กิเลน ประลองเชิง