การยื่นญัตติ อภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาล ที่ถือว่าเป็นกระบวนการตรวจสอบการทำงานของฝ่ายบริหาร โดยฝ่ายนิติบัญญัติตามรัฐธรรมนูญ ที่บัญญัติเอาไว้ในรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2540 ในการขอเปิดอภิปรายทั่วไป เพื่อลงมติไม่ไว้วางใจนายกฯ หรือ รมต.เป็นรายบุคคล และมีบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญปี 2560 ตามมาตรา 151 ที่แบ่งเป็นการยื่นอภิปรายทั้งคณะ หรือเป็นรายบุคคล โดยกำหนดให้ สส.เข้าชื่อกันไม่น้อยกว่า 1 ใน 5 ของจำนวนสมาชิกทั้งหมด หลังจากที่การเสนอญัตติแล้ว จะมีผลให้นายกฯยุบสภาไม่ได้ เพื่อไม่ให้ใช้เป็นข้ออ้างในการหนีการอภิปราย และการลงมติไม่ไว้วางใจ ห้ามไม่ให้กระทำวันเดียวกับวันที่มีการอภิปราย ส่วนใหญ่จึงกำหนดให้เป็นวันรุ่งขึ้นหลังจากเสร็จสิ้นการอภิปรายไปแล้ว โดยที่มติไม่ไว้วางใจจะมีผลก็ต่อเมื่อมีคะแนนเสียงจากการลงมติไม่ไว้วางใจมากกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกทั้งหมด และ นายกฯ หรือ รมต. ที่ไม่ได้รับคะแนนไว้วางใจเกินกว่ากึ่งหนึ่ง หรือ 251 เสียง จะต้องพ้นจากตำแหน่งทันที ตามมาตรา 170 ในกรณีที่นายกฯไม่ได้รับการไว้วางใจจากสภา ให้ รัฐมนตรีทั้งคณะสิ้นสุดลง ด้วยตามมาตรา 167

ตามบันทึกในประวัติศาสตร์การอภิปรายของการเมืองไทย ที่มีขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 19 พ.ค.2490 รัฐบาล พล.ร.ต.ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ จากปัญหาเศรษฐกิจฝืดเคืองอย่างรุนแรง ฝ่ายค้าน นำโดย ควง อภัยวงศ์ และ ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช แกนนำพรรคประชาธิปัตย์ ใช้เวลาการอภิปราย 8 วัน 7 คืน มีการถ่ายทอดเสียงทางวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย ให้ประชาชนได้ติดตามการอภิปรายเต็มที่ แม้ผลการลงมติจะออกมาให้ฝ่ายรัฐบาลชนะ แต่หลังจากนั้นอีกไม่กี่เดือน รัฐบาลตัดสินใจลาออก เพราะมีแรงกดดันให้มีการเปลี่ยนตัว รมต.ด้านเศรษฐกิจ

ทั้งหมดนี้เป็นบรรยากาศประชาธิปไตยของประเทศไทยเมื่อปี 2490 เมื่อ 78 ปีมาแล้ว

...

ส่วนใหญ่การอภิปรายรัฐบาลฝ่ายค้านจะยื่นอภิปรายทั้งคณะ ไม่ว่าจะเป็น รัฐบาลสมัคร สุนทรเวช รัฐบาลอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ รัฐบาลยิ่งลักษณ์ ชินวัตร จนถึง รัฐบาลแพทองธาร ชินวัตร ที่ฝ่ายค้านยื่นอภิปรายเฉพาะเจาะจงตัวนายกฯ สถิติส่วนใหญ่ ฝ่ายรัฐบาลชนะทุกครั้ง สำหรับการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองที่เกิดขึ้นเนื่องจากการถอนตัวของพรรคร่วมรัฐบาลในภายหลัง จากแรงกดดัน

และมีการปฏิวัติรัฐประหาร ฉีกรัฐธรรมนูญ

ประเทศไทยวันนี้ การเมืองยังถกเถียงเกี่ยงงอนการตรวจสอบในสภาด้วยเรื่องหยุมหยิม จะอภิปรายกันกี่วันกี่ชั่วโมง จะมีชื่อใคร จะตัดชื่อใคร จะยื่นญัตติหรือไม่ยื่นญัตติ จะถอนชื่อไม่ถอนชื่อ จะเรียกชื่อคนนอกที่ถูกพาดพิงว่าอะไรดี นอกจากการเมืองไทยจะถอยหลังลงคลองไปทุกวัน นักการเมืองยังขาดสติ ประเทศไทยไม่ใช่สนามเด็กเล่น.

หมัดเหล็ก
mudlek@thairath.co.th 

คลิกอ่านคอลัมน์ “คาบลูกคาบดอก” เพิ่มเติม