การเมืองใหม่คือการเมืองสายกลาง...คุณหมอประเวศ วะสี ราษฎรอาวุโส ที่มีความพยายามจุดประกายการปฏิรูปประเทศและสามารถผลักดันให้นายบรรหาร ศิลปอาชา สมัยที่ดำรงตำแหน่งนายกฯ ดำเนินการร่างรัฐธรรมนูญฉบับที่ว่ากันว่าเป็นประชาธิปไตยฉบับหนึ่งคือปี 2540
“ถ้าสื่อมวลชนทุกประเภทสื่อให้ประชาชนรู้ความจริงอย่างทั่วถึงว่า ทางสายกลางคือทางออกของประเทศ ออกจากความมืดของการแบ่งขั้วแบ่งข้างและเป็นปฏิปักษ์ต่อกันไปสู่ความสว่างทางปัญญา ไมตรีจิต การร่วมคิดร่วมทำ”
“นั่นแหละคือประชาธิปไตยที่แท้จริง ประชาธิปไตยทางสายกลาง”
ประชาชนเบื่อความเป็นปฏิปักษ์จึงเกิด “กระแสชัชชาติ” อย่างล้นหลาม เพราะคุณชัชชาติไม่แสดงว่าเป็นปฏิปักษ์ต่อใคร เน้นการร่วมคิดร่วมทำและใช้ความรู้
วิกฤติโควิด-19 แสดงให้เห็นว่าการเมืองแบบวาทกรรมและเล่นเกมการเมืองโดยปราศจากความรู้ความเข้าใจในความซับซ้อนของปัญหา ไม่สามารถตอบโจทย์ของบ้านเมืองได้ บ้านเมืองเต็มไปด้วยปัญหาที่ซับซ้อนและยาก
“การเมืองแบบเก่าไม่สามารถทำให้ประเทศก้าวจากสภาวะวิกฤติได้”
“การเมืองใหม่คือการเมืองทางสายกลางที่ไม่คิดเชิงปฏิปักษ์ต่อใครๆ ไม่ทะเลาะเบาะแว้ง แต่ใช้ปัญญา ความเป็นเหตุเป็นผลไมตรีจิต การรวมตัวร่วมคิดร่วมทำ ถ้าการเมืองระดับชาติขยับมาเป็นกลาง”
“การเมืองวาทกรรมขยับมาเป็นสายกลาง การเมืองทางสายกลาง คนไทยจะก้าวข้ามความขัดแย้ง แบ่งข้างแบ่งขั้ว สามารถเข้ามารวมตัวร่วมคิดร่วมทำเต็มแผ่นดิน มีความมุ่งมั่นร่วมกัน คนไทยไม่เคยมีความมุ่งมั่นร่วมกัน เมื่อใดคนไทยเกิดความมุ่งมั่นร่วมกันจะเกิดพลังประดุจการรวมแสงเลเซอร์ ทำให้ทะลุทะลวงออกจากวงล้อมอันหนาแน่นของปัญหาได้”
...
“ประชาธิปไตยที่แท้จริง ประชาธิปไตยทางสายกลาง การคิดแบบตายตัวแยกส่วน แยกข้างแยกขั้วที่นำโดยตะวันตก นำโลกมาสู่ภาวะวิกฤติจนสุดทางไป”
“อรุโณทัยแห่งทางสายกลางเริ่มจับขอบฟ้าตะวันออกแล้ว”
“การเมืองไทยติดขัดมา 100 ปี ทำให้บ้านเมืองวิกฤติและออกจากสภาวะวิกฤติไม่ได้ เพราะเป็นการเมืองแบบแบ่งขั้วปะทะ ทอนกำลังกันเอง ปะทุเป็นความรุนแรงหลายครั้ง ทางสายกลางหรือมัชฌิมาปฏิปทา เป็นทางที่พระพุทธองค์ตรัสสอน”
“เป็นทางสายปัญญาใช้ความเป็นเหตุเป็นผล ความรู้ ไมตรีจิตและการรวมตัวร่วมคิดร่วมทำของที่เป็นขั้วจะถูกขั้วตรงข้ามจับ เคลื่อนไม่ได้ไกล เช่น ปะจุไฟฟ้าบวก (โปรตอน) จะถูกประจุไฟฟ้าลบ (อิเล็กตรอน) จับเคลื่อนไม่ได้ไกล”
“แต่อนุภาคที่เป็นกลางคือนิวตรอนสามารถเคลื่อนทะลุทะลวงได้ไกล”
“กุญแจของประเทศไทยคือการร่วมคิดร่วมทำทั้งแผ่นดิน ทุกพื้นที่ ทุกองค์กร ทุกประเด็น การเมืองทางสายกลางจึงเป็นการเมืองที่ทำให้เกิดพลังแผ่นดินหรือภูมิพละ”
ทั้งหมดเป็นสรุปรวบยอดแนวความคิดของทาง “สายกลาง” ที่คุณหมอประเวศเชื่อว่าจะแก้ไขปัญหาการเมืองของประเทศไทยได้
จริงๆแล้วยังหมายถึงประชาธิปไตยบนโลกใบนี้ด้วย
เพราะหลายประเทศที่เป็นต้นแบบประชาธิปไตย และพยายามยัดเยียดให้ประเทศอื่นๆ ก็หาใช่ว่าจะแก้ไขปัญหาอะไรได้
มีแต่จะเกิดการแข่งขัน ชิงดีชิงเด่น เอาชนะคะคานกัน
ที่สุดก็คือต้องการสร้างความเป็นใหญ่แต่เอาประชาธิปไตยมาเป็นเครื่องมือ.
“สายล่อฟ้า”