เด็กรุ่นใหม่ ถ้าถาม รู้จักยาแก้ปวด ทัมใจ บวดหาย ฯลฯ หรือยาแก้ไอ ซอมป่อยใหม่ ที่ขายดิบขายดีมาตั้งแต่หลังกึ่งพุทธกาล (พ.ศ. 2500) หรือไม่ หลายคนคงส่ายหัว ยาอะไร ไม่รู้จัก ชื่อก็แหม่งๆแปร่งหู
แต่เมื่อรู้ว่า ชื่อเดิม ของทัมใจ คือทันใจ บวดหาย คือปวดหาย ซอมป่อยใหม่ คือซ่อมปอดใหม่ ก็พอเดาได้ ชื่อยาโฆษณาเกินจริง ทั้งสรรพคุณ ไม่เพียงไม่ครอบจักรวาล เหมือนชื่อ ยาบางยี่ห้อ ยังมีผลข้างเคียง
เช่นยาแก้ปวด ที่คนแก่ติดกันทั้งบ้านเมือง นั้น สูตรยา เอ พี ซี เอ คือแอสไพริน แก้ปวดจริง พี ฟินาเซติน นัยว่า เป็นตัวเร่งสรรพคุณก็ยังพอกินได้
แต่ พอถึง ซี คือ คาเฟอิน นี่คือสารแบบกาแฟ ผสมในยาบ้า นี่คือตัวการ ที่ทำให้คนแก่ต้องกินทุกวัน วันละหลายเวลา บางคนไม่รู้ด้วยซ้ำ ก่อนหรือหลังอาหาร
ถ้ากินก่อนอาหาร ตอนท้องว่าง หมอรุ่นใหม่ เอ้า! บอกชื่อเลย ก็ได้ แพทย์ชนบท นี่แหล่ะ บอกว่า กัดกระเพาะ กินมากๆกระเพาะทะลุ เปิดช่องให้ต้องกินยาแก้ปวดท้อง...ที่ขายดีอยู่หลายยี่ห้อ
แม่ผมกินยาประสะนอแรด...(เปลี่ยนเป็น ประสะบอแรด) มีติดก้นเชี่ยนหมากมาก่อน เประสะบอแรดตกกระป๋องไป แม่ก็กินทันใจแทน ลูกชายเป็นนักข่าว ฟังหมอแล้วก็ไปห้าม
แม่ยกมือไหว้ ขอแม่กินต่อไปเถอะลูก หากไม่กิน แม่ทำอะไรไม่ได้
ปี พ.ศ.นั้นๆ ส.ส.สมุทรสงคราม บ้านผม คุณวิโรจน์ ณ บางช้าง เล่นบทคุ้มครองผู้บริโภค เปิดประเด็นรณรงค์ให้ยกเลิกสูตรยาเอพีซี ราว พ.ศ.2424 ครม.มีมติยกเลิก “มติชน” พาดหัวข่าว “ชัยชนะของประชาชน”
ทั้งที่เป็นมติ ครม.แต่บารมีพรรคการเมือง อย่างน้อยก็สองพรรค แรงกว่า ยาสูตรเอพีซี ก็มีขายต่อ
อีกสิบปีต่อมา ปี 2535 รัฐบาลพลเอกสุจินดา...คอลัมน์ และข่าวหน้าหนึ่งไทยรัฐ...นักข่าวหนุ่มน้อยผมจำชื่อได้ ตอนหลังไปเป็นอาจารย์ธรรมศาสตร์ รุจน์ โกมลบุตร ช่วยเปิดกระแสต่อต้าน ยา “สูตรซาตาน” หรือเอพีซี
...
มีกลุ่มแพทย์ชนบท อีกคน คุณสารี อ๋องสมหวัง ช่วยกันชูธง เกิดเหตุมหัศจรรย์ รัฐมนตรีสาธารณสุข รัฐบาลทหาร รัฐบาลเผด็จการเนื้อแท้ สั่งยกเลิกสูตรยา ปิดยายาซาตาน เป็นการถาวร
ขีดเส้นใต้ ประโยคนี้ ไว้...รัฐบาลประชาธิปไตย ขายยามอมเมาชาวบ้าน แต่รัฐบาลเผด็จการ สั่งยกเลิก
ผมย้อนหลังเรื่องเก่า เล่ามายืดยาว ตั้งใจโยงกับกับเรื่องใหม่ บอร์ด อ.ย.ก็ทีมงานก่อเกิดกำกับด้วยอำนาจการเมือง ชนะประมูลชุดตรวจโควิด-19 ราคาถูกกว่าครึ่ง
แต่แพทย์ชนบท และ สปสช. เอ้า รวม สารี อ๋องสมหวัง เพื่อนเก่าเจ้าเดิมของผมจากองค์กรคุ้มครองผู้บริโภคอีกคน ช่วยกันคัดค้าน ว่า เป็นชุดตรวจไม่ผ่านองค์การอนามัยโลก
นักข่าวแก่อย่างผม งงอยู่พักใหญ่ ก็ของเขาก็ถูก และดีๆเหมือนกันนี่ แต่ทำไม ไม่เอา
ตามข่าว อ้าว! บอร์ด อ.ย.ของพวกหมอๆและผู้เกี่ยวข้อง ดันมี ตำรวจยศ พล.ต.อ.นามสกุล ชิดชอบ นามสกุลเดียวกับ รัฐมนตรีคมนาคม น้องคุณเนวิน อยู่ด้วยคนหนึ่ง...
ผมก็ถึงบางอ้อ
กระบวนการเมือง ไม่ว่ายุคเก่าหรือยุคใหม่ ก็ยังใช้สูตรเดิม
ส่งคนของตัวเองเข้าไปนั่งในบอร์ด...ใช้กติกา เสียงส่วนใหญ่ยกมือให้ เรื่องเดียวกับสารเคมีอันตราย ที่สู้กันมันหยด ยังไม่ยอมจบ ในกระทรวงเกษตร ในกระทรวงอุตสาหกรรมนั่นปะไร
เรื่องชุดตรวจโควิด-19 ที่ทำท่าเป็นหนังยาว เมื่อนายกประยุทธ์ ออกเสียงเข้าข้าง แพทย์ชนบท สปสช.ขอให้ยกเลิกมติบอร์ด อ.ย.จะถูกผิดแค่ไหน แต่ถูกใจผมจังเบอร์
ในทางเลือกสองทาง นายกเลือกข้างคนดี ข้างที่มีเรื่องเก่าที่นักข่าวแก่รุ่นผมรับประกัน
แม้เป็นคนละเนื้อเรื่อง แต่ทำนองเดียวกันกับเรื่อง รัฐบาลพลเอกสุจินดา สั่งยกเลิกสูตรยาเอพีซี เป๊ะเลย
ใครหนา! ว่า เผด็จการไม่มีอะไรดี...ผมว่านะ เผด็จการเขาก็มีเรื่องดีๆ อยู่เหมือนกัน แต่ขออย่าเผลอเผด็จการนานๆ แหม! ลงแรงแต่งเพลง ขอเวลาเขาไว้...ตอนนี้ทำเป็นลืมเรื่องเวลาไปเลย.
กิเลน ประลองเชิง