เด็กวัดเก่ารุ่นผม กำลังคิดหาคำตอบข้อสงสัย คุณสรยุทธ์ สุทัศนจินดา อยู่ระหว่างสู้คดี บวชเป็นพระได้อย่างไร...ก็ให้บังเอิญ นึกถึงตอนหนึ่ง ในนิยายเรื่องไผ่แดง
ไอ้ถม สมุน คุณแกว่น แก่นกำจร หัวหน้าคอมมิวนิสต์ของหมู่บ้าน ติดขัดแม่รบเร้าไม่ไหว บอกลาลูกพี่และบรรดาสหาย...ขอบวชสักหนึ่งพรรษา ในทัศนะลูกพี่แกว่น เพื่อนร่วมชั้นเรียน สมภารกร่างศาสนาคือยาพิษ
แต่ก็นั่นแหละ อุดมการณ์บางข้อก็ต้องยอมให้ลูกชาย บวชให้แม่เกาะชายผ้าเหลือง..
กระบวนการบวชนาคถม จึงเดินหน้าไปตามประเพณีนิยม
นาคถูกแห่เข้าโบสถ์ พระอาจารย์สองคู่สวดสอบอันตรายิกธรรม ข้อห้ามของผู้ตั้งใจบวช อุปัชฌาย์ได้ญัติ“สาธุ” จากสงฆ์ในวงหัตถบาส
ก็ถึงขั้นตอนสำคัญ นาคนุ่งขาวห่มขาว จะห่มผ้าเหลืองเป็นพระ
นาทีนั้นยายกลอย เจ้าของร้านชำหมู่บ้านไผ่แดง ก็เอาร่างต้วมเตี้ยมเข้ามา กราบพระประกาศเสียงดังๆ “พระถม ยังบวชไม่ได้ เจ้าค่ะ” ตกตะลึงกันไปทั้งโบสถ์ ทั้งพระ คฤหัสถ์
แม่นาคถมนั้นแทบเป็นลม หลายเสียงก็อื้ออึงเป็นคำเดียว “ทำไมล่ะ ยายกลอย”
“พระถมติดหนี้ค่าเหล้าค่ากับข้าวแกกว่า 300 บาท” ยายกลอยตอบ
ฝ่ายพระนั้นตั้งสติปลงนิ่งฟัง ฝ่ายฆราวาส ที่เคยแตกแยกอุดมการณ์ เป็นสังคมนิยมอ่อนแก่ไม่เท่ากัน ก็เกิดมีใจปรองดองรักใคร่กัน คนละมือละไม้ล้วงเงินออกจากกระเป๋า ไปวางกองตรงหน้า
ยายกลอย ที่ถูกจ้องตาว่าเจ้าหนี้หน้าเลือด นับเงินไปเรื่อยๆ จนเงินครบก็ตะโกนว่า “พอแล้วๆเจ้าค่ะๆ ”กำเงินจำนวนนั้นต้วมเตี้ยมออกจากโบสถ์ไป
อุปสรรคการบวชหมดสิ้น นาคถมก็เป็นพระถมเต็มตัว พิธีการสุดท้ายพระบวชใหม่ ครองจีวรเรียบร้อย ออกมานั่งรับอัฐบริขารที่ญาติโยมตั้งใจประเคน ยายกลอย ก็แทรกตัวเข้ามา พร้อมด้วยของถวายพระถาดใหญ่
...
กราบพระใหม่แล้ว ยายกลอยบอกเสียงเครือว่า เงินหนี้ทุกบาท ตั้งใจซื้อของมาถวาย
“ถ้าฉันไม่ทักไม่ทวงหนี้ไว้ พระถมถึงบวชแล้ว ก็เป็นพระไม่บริสุทธิ์เต็มตัว”
สิ้นเสียงยายกลอย ทั้งพระทั้งฆราวาสก็เต็มตื้นทั้งตัวทั้งหัวใจ น้ำตากลบสองตา
ผมอ่านไผ่แดง ตอนนี้ทีไรน้ำตาไหลทุกครั้ง ซึ้งใจยายกลอยผู้กล้าสวนทางพระนิพพาน และที่ซึ้งไม่น้อยกว่า อาจารย์หม่อมคึกฤทธิ์ ท่านเขียนเรื่องนี้ได้ดีเหลือเกิน
เปิดหนังสือ “คำวัด” “นาค” มีอีกชื่อเรียกว่า อุปสัมปทรเปกข์ หมายถึงคนท่ีมีคุณสมบัติ ตามพระวินัยบัญญัติ คุณสมบัติข้อใหญ่ๆ ที่พระคู่สวดสองรูป แยกเอานาคไปถาม ให้นาคตอบ อามะ ภันเต นัตถิ ภันเต ทีละประโยค
คือ เป็นมนุษย์ เป็นบุรุษ ไม่มีหนี้สิน อายุครบ 20 ปี มีอวัยวะครบถ้วน มีบาตรจีวร พ่อแม่อนุญาต ไม่มีโรคร้ายแรง ไม่พิการร้ายแรงจนไม่อาจปฏิบัติศาสนกิจได้ ฯลฯ
ประเด็น “หนี้สิน” กรณีคุณสรยุทธ์ ต้องตีความ คำตัดสินจำคุก ที่ยังไม่ถึงศาลสุดท้าย...ถือว่าเป็นหนี้หรือไม่ นี่ว่ากันในแง่พระวินัย แต่ถ้าพูดในแง่สังคม สมัยพุทธกาล องคุลีมาลฆ่าคนตัดนิ้วแขวนคอไว้ 999 คน
พระพุทธเจ้ายังบวชให้ ทางบ้านเมืองพระเจ้าปเสนทิโกศล ก็ไม่ติดใจ...
การบวช บำเพ็ญศีลภาวนา สงบจิตใจ สำหรับมนุษย์ไม่ว่าใคร เป็นเรื่องดีทุกคน
ชาวพุทธเชื่อกันว่า แค่ชายผ้าเหลืองลูกที่บวชสามเณร ยังช่วยให้โยมแม่พ้นจากนรกได้ ผมหวังว่าอานิสงส์การบวช คงช่วยคุณสรยุทธ์ได้ ไม่น้อยก็มาก.
กิเลน ประลองเชิง