เรื่องจริงๆ ของแม่นาคพระโขนง ผมเคยใช้ข้อมูลเอนก นาวิกมูล เขียนไปแล้ว วันนี้อ่านหนังสือชุดตำนานทุ่งกลางกรุง โรม บุนนาค ใช้ข้อมูลชุดเดียวกัน แต่มีภาคขยาย
ผู้คนเล่าลือถึงผีแม่นาคกันมากในสมัยรัชกาลที่ 5 มีคนเขียนโคลง ถามว่าเป็นเรื่องจริงหรือเรื่องแต่ง นายกุหลาบ ตฤษณานนท์ บก. ตอบในหนังสือสยามประเภท ฉบับวันศุกร์ที่ 1 ธ.ค. ร.ศ.118 (พ.ศ.2441) ว่า
จะเป็นวันเดือนปีใดจำไม่ได้ เป็นคำพระศรีสมโภช (บุศย์) วัดสุวรรณ เล่าถวายเสด็จอุปัชฌาย์ว่า ในรัชกาลที่ 3 อำแดงนาก บุตรขุนศรี นายอำเภอ บ้านอยู่ปากคลองพระโขนง เป็นภรรยานายชุ่ม ตัวโขนทศกัณฐ์ ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงพิทักษ์มนตรี...มีครรภ์ คลอดบุตร ถึงแก่กรรม
นายชุ่มผู้สามีจึงนำศพไปไว้ที่วัดมหาบุศย์ วัดที่พระศรีสมโภชสร้าง (สมัยรัชกาลที่ 2) ตั้งแต่ท่านยังเป็นมหาบุศย์
ไม่มีปีศาจหลอกหลอนผู้ใด
เป็นแต่พระศรีสมโภช เล่าถวายพระเจ้าบรมวงศ์เธอ สมเด็จกรมพระปรมานุชิตชิโนรส ว่า นายชุ่ม ทศกัณฐ์ เป็นคนมั่งมี เป็นตาน้อยของนายสนเศรษฐี
บุตรนายชุ่มมีชายหญิงหลายคน แต่ล้วนยังไม่มีสามีภรรยา หวังทรัพย์สมบัติของบิดา เกรงว่าบิดาจะมีภรรยาใหม่ จะกระจายทรัพย์สมบัติเสียหมด พวกลูกจะอดตาย
จึงทำอุบายให้คนไปขว้างปาชาวเรือตามลำคลอง ริมป่าช้าที่วัดฝังศพอำแดงนากมารดา กระทำเป็นผีดุร้ายหลอกคน จนถึงช่วยนายชุ่มถีบระหัดน้ำเข้านา และวิดกู้เรือของนายชุ่มที่ล่มก็ได้
บุตรชายแต่งเป็นหญิงให้คล้ายอำแดงนากมารดา ทำกริยาเป็นผีดุร้ายให้คนกลัวทั้งลำคลองพระโขนง เพื่อประโยชน์ จะกันเสียไม่ให้ผู้หญิงมาเป็นภรรยานายชุ่มบิดา
บุตรนายชุ่ม ทศกัณฐ์ หลายคน ยังเล่าถวายเสด็จอุปัชฌาย์ ยืนยันคำของพระศรีสมโภชว่า ได้ทำมารยาเป็นปีศาจอำแดงนาก หลอกชาวบ้านจริง
ความวิตถารนอกจากนี้ไม่ทราบถนัด ได้ทราบชัดแต่ว่าบุตรนายชุ่ม ทศกัณฐ์ ชื่อแบน บวชเป็นพระสมุห์ของเสด็จอุปัชฌาย์ พระสมุห์แบน ผูกคอตายที่ลานวัดพระเชตุพน
แม้หนังสือสยามประเภท จะตีพิมพ์เรื่องแม่นาคว่าเป็นเรื่องของคนหลอกคน ไม่ใช่ผีหลอกคน ไปแล้ว แต่กระนั้นความเชื่อเรื่องผีแม่นาคอาละวาด ก็ยังมีอยู่
ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เคยเล่าเรื่องแม่นาค ตอนอายุราว 10 ขวบ ผู้ใหญ่พาไปวัดมหาบุศย์ พอขึ้นศาลาการเปรียญไม้หลังใหม่ ก็เห็นฝ้าเพดานฉาบปูนขาวใหม่ มีรอยเท้าเปื้อนโคลน ย่ำไว้หลายรอย
ท่านสมภารชี้ให้ดูแล้วบอกว่า เป็นรอยเท้าแม่นาค มาย่ำไว้แบบห้อยหัวเดิน
โรม บุนนาค บอกว่า เรื่องผีแม่นาค นอกจากใช้ประโยชน์ ป้องกันไม่ให้ใครมาเป็นเมียใหม่ของผัวแม่นาคแล้ว ยังไม่เคยได้ยินว่า แม่นาคพระโขนงเป็นพิษเป็นภัยกับใคร มีแต่ช่วยให้ คนร่ำรวย
หนังไทยนับแต่ยุค 16 มม.ถ้าจนแต้มกันเมื่อไหร่ เป็นต้องขุดผีแม่นาคขึ้นมาขาย ถึงยุคหนัง 35 มม.ก็ยังทำกัน และได้เงินไปทุกครั้ง กระทั่งละครเพลง เรื่องล่า แม่นาคมิวสิคัล
ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อนะครับ วัฒนธรรมขุดผีขึ้นมาขาย ยังเอามาใช้กันทางการเมือง
เล่นกันแบบบู๊ล้างผลาญ เล่นกันจนแทบไม่มีเหลือคนเก่งคนดีใช้ วันสองวันนี้ ถึงขั้นต้องขุดผีเน่าในโลงผุขึ้นมาขายกันแล้ว.
...
กิเลน ประลองเชิง