ปลาหลด ราคาในท้องตลาดซื้อขายกัน กก.ละ 150–200 บาท ถ้าตากแห้ง กก.ละ 400–450 บาท...30 ปีก่อนพบมากมายตามนาในทุ่งกุลาร้องไห้ แต่วันนี้หดหายไปหมด
“สาเหตุมาจากมีการใช้สารกำจัดวัชพืช ยาฆ่าแมลงมาก ทำให้สภาพดินและน้ำในนาเปลี่ยน ไส้เดือนและสัตว์หน้าดินที่เป็นอาหารปลาหลดไม่มี สำนักงานประมงจังหวัดร้อยเอ็ดจึงจัดตั้งธนาคารปลาหลด รวบรวมพ่อแม่พันธุ์ 500 ตัว เพื่อผลิตลูกพันธุ์ให้ได้ปีละ 300,000 ตัว แจกจ่ายให้เกษตรกรที่ร่วมโครงการมีรายได้เสริมและปล่อยลงแหล่งน้ำเพื่อเพิ่มจำนวนปลาหลดในธรรมชาติ”
นายสมพงษ์ การเพิ่ม ผอ.ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจืดร้อยเอ็ด เผยถึงวิธีการเพาะขยายพันธุ์ว่า...เริ่มด้วยการคัดเพศแล้วทำการผสมพันธุ์ โดยการฉีดฮอร์โมนกระตุ้นการวางไข่ของพ่อแม่พันธุ์ปลาหลดเพื่อกระตุ้นการวางไข่
...
เพศเมียจะฉีดกระตุ้นด้วยฮอร์โมน 2 ครั้ง ห่างจากครั้งที่ 1 ประมาณ 6 ชั่วโมง...ส่วนเพศผู้ ฉีดครั้งเดียว ฉีดพร้อมเพศเมียเข็มที่ 2
หลังจากนั้นนำพ่อแม่พันธุ์ 1 คู่ ปล่อยลงในถังเดียวกัน ให้ผสมกันเองตามธรรมชาติ ตัวเมีย 1 ตัวจะวางไข่ 3,000-5,000 ฟอง ระยะเวลาฟักตัว 4-60 ชั่วโมง ถึงจะเริ่มให้อาหารลูกปลาหลดได้แล้ว...อาหารที่นำมาใช้เลี้ยงมี 2 แบบให้เลือกแล้วแต่ความสะดวกของเกษตรกรผู้เลี้ยง
ได้ทั้งอาหารสด ไรแดง ไส้เดือนดิน หรืออาหารกุ้งสำเร็จรูปผสมอาหารปลาชนิดลอยน้ำ ที่มีขายตามท้องตลาด โดยนำมาแช่น้ำสักครู่เพื่อให้เม็ดอาหารนิ่มลง ก่อนจะปั้นเป็นก้อน เมื่อให้ปลาอิ่มแล้วที่เหลือควรตักอาหารออกไปทุกวันอย่าให้ทิ้งค้างไว้ในบ่อ
อาหารทั้ง 2 แบบ เกษตรกรสามารถนำไปใช้เลี้ยงได้ตลอดจนถึงระยะจับขาย
เมื่อลูกปลาอายุ 2 สัปดาห์ หรือยาว 1-3 นิ้ว สามารถปล่อยลงบ่อได้ แต่ถ้าจะให้ดี ต้องอายุ 1 เดือน...เลี้ยงได้ทั้งบ่อดิน บ่อซีเมนต์ ขนาด 4×4 ม. ความสูง 70 ซม. แต่ถ้าสูงกว่านี้ได้ก็ดี จะช่วยป้องกันงู และศัตรูอื่นๆ
ข้อดีของบ่อซีเมนต์ สามารถควบคุมไม่ให้ปลาหนีได้ ส่วนบ่อดินมีข้อเสีย ปลาหลดมักหลบซ่อนตัวอยู่ในโคลน เวลาจับขายค่อนข้างยากลำบาก
การเลี้ยงปลาหลดให้ได้คุณภาพ ผอ.ศูนย์ วิจัยฯร้อยเอ็ด แนะว่า ต้องมีการจัดการน้ำที่ดี ตรวจสอบคุณภาพของน้ำอย่างสม่ำเสมอ ใช้วิธีเพิ่มน้ำเข้าไปแล้วไหลออกอีกทางหนึ่ง ให้น้ำไหลเวียน และควรจะหากระบอกไม้ไผ่ หรือท่อน้ำเก่าๆให้ปลาหลด หลบอาศัย ระดับความสูงของน้ำประมาณ 40 ซม.
...
หากปฏิบัติตามวิธีการเลี้ยงได้อย่างถูกต้อง ปลาหลดจะเติบโตเร็วเพียง 6-7 เดือน มีขนาดประมาณ 30-40 ตัวต่อ กก. สามารถจับขายได้แล้ว ส่วนใครจะเก็บพ่อแม่พันธุ์ไว้เพาะขยายพันธุ์เอง ควรใช้พ่อแม่พันธุ์ที่มีอายุเกินกว่า 1 ปี...สนใจสอบถามได้ที่ 08-3332-3773.
ไชยรัตน์ ส้มฉุน