งานแสดงผลงานวิจัยและนวัตกรรม “ทุนนวัตกรรมเพื่อสังคมไปใช้ประโยชน์ในพื้นที่” โครงการที่ปรึกษาดำเนินงานหน่วยขับเคลื่อนนวัตกรรมเพื่อสังคม เพื่อนำนวัตกรรมไปใช้ประโยชน์ในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน ปีงบประมาณ 2566 โดยสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา โดยการสนับสนุนจากหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริม วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) และฝ่ายนวัตกรรมเพื่อสังคม สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) มีการแสดงนิทรรศการผลงานวิจัย 28 ผลงาน หนึ่งในงานวิจัยที่น่าสนใจ... เห็ดร้าและผลิตภัณฑ์ของวิสาหกิจชุมชนผลิตเห็ดบ้านธาตุน้อย
“เราเป็นกลุ่มที่เพาะเห็ดนางฟ้าและเห็ดนางรม มองเห็นเศษเห็ดที่เหลือจากการตัดแต่ง รวมถึงตกเกรดถูกทิ้งเปล่าประโยชน์ บ้างก็เอาไปทำปุ๋ยเดือนละไม่ต่ำกว่า 20 กก. จึงคิดว่าน่าจะใช้ประโยชน์ได้มากกว่านี้ ปี 2562 สาขาเทคโนโลยี อาหาร คณะเกษตรและเทคโนโลยี มหา วิทยาลัยนครพนม ภายใต้การสนับสนุนจากมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา จึงเข้ามาสนับสนุนเทคโนโลยีในการแปรรูป เริ่มจากเห็ดร้าที่นำมาหมักลักษณะ เดียวกับปลาร้า พัฒนาต่อยอด ลองผิดลองถูก จนได้เป็นผงปรุงรสแกงอีสานอาหารพื้นถิ่น โดยใช้แรงงานคนเป็นส่วนใหญ่”
...
พรพิมล ราชบุตร ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนผลิตเห็ดบ้านธาตุน้อย ม.5 ต.พระกลางทุ่ง อ.ธาตุพนม จ.นครพนม บอกถึงที่มาของจุดเริ่มต้นการทำเห็ดร้า อันเป็นความร่วมมือของ 2 สถาบันการศึกษา และองค์กรพันธมิตร เพื่อให้สถาบันการศึกษาในท้องถิ่นนำงานวิจัยมาถ่ายทอดสู่ชาวบ้านในแต่ละพื้นที่
เริ่มต้นจากเห็ดร้า ที่นำเศษเห็ดที่เหลือจากการตัดแต่งส่งลูกค้า และเห็ดตกเกรดมาปั่นให้ละเอียด ใส่หัวเชื้อ แล้วหมักทิ้งไว้ 50 วัน นำมาทำน้ำเห็ดร้าทดลองตลาดก่อน แต่น้ำเห็ดร้ามีอายุการเก็บค่อนข้างจำกัด และเก็บรักษาค่อนข้างยาก จึงได้รับการถ่ายทอดเทคโน โลยีพัฒนาต่อยอด นำน้ำเห็ดร้ามาอบแห้ง โดยผ่านกระบวนการโฟมแมทในเครื่องบดละเอียดให้เป็นผง แล้วนำมาบรรจุซอง ทำให้สามารถเก็บไว้ได้กว่า 1 ปี และสามารถนำมาทำได้หลากหลายเมนู ทั้งน้ำพริก ส้มตำ ผงปรุงรส หมักเนื้อสัตว์ เหมาะสำหรับคนที่ชอบรสนัวเหมือนปลาร้า แต่ไม่ชอบทานปลาร้า
ประธานวิสาหกิจชุมชนฯกล่าวต่อไปว่า เมื่อทุกอย่างผ่านการพิจารณาจนได้ อย. เป็นที่เรียบร้อยแล้ว เราจึงมองว่าอาหารอีสานหลายชนิดมีขั้นตอนเยอะ บางอย่างใช้เวลาปรุงค่อนข้างนาน บางชนิดต้องตั้งไฟอุ่นไว้ข้ามคืน เลยมองว่าถ้ามีผงสำเร็จรูปให้สามารถปรุงอาหารได้รวดเร็วน่าจะสะดวกต่อผู้นำไปประกอบอาหาร และเหมาะกับคนอีสานที่ไปอยู่ถิ่นอื่นรวมถึงต่างประเทศ หรือผู้ที่ชื่นชอบรับประทานอาหารอีสาน ผงปรุงรสแกงอีสาน ที่เราลองผิดลองถูกกับสูตรปรุงรสอยู่นานนับปี จึงเกิดขึ้นเป็นเมนูแรก โดยนำเอาผงเห็ดร้ามาประยุกต์ใช้
...
ปัจจุบันกลุ่มวิสาหกิจชุมชนผลิตเห็ดบ้านธาตุน้อยมีการ พัฒนาสูตรผลิตภัณฑ์ แตกแขนงไปมากมาย และพัฒนาต่อไป โดยนำส่วนประกอบของผงเห็ดร้ามาเป็นส่วน ประกอบสำคัญ ไม่ว่าจะเป็นแกงหน่อไม้ แกงอ่อม เห็ดอบแห้ง และล่าสุดผงปรุงรสเห็ดร้าที่ทำอาหารอีสานได้แบบครอบจักรวาล ที่ยังคงอุดมไปด้วยสมุนไพรไทย พร้อมไปกับงดการใช้เครื่องจักร ทำมือแทบจะทุกกระบวน การผลิต สนใจสอบถามได้ที่ 08-9966- 6607 หรือเพจบ้านสวนอินทรายุธ.
กรวัฒน์ วีนิล