“การศึกษาคติความเชื่อการสร้างพระเจ้าทันใจของชาวพุทธในจังหวัดลำพูน” พระอานนท์ พฺรหฺมวํโส (ปัญญายอง) บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย 2562
งานวิจัยนี้สะท้อนคติความเชื่อที่ว่า การสร้าง “พระพุทธรูป” ชาวพุทธล้านนา พบว่าในประวัติ ศาสตร์ของล้านนาสมัยหริภุญชัยในสมัยพระนางจามเทวีนำพระพุทธศาสนามาวางรากฐานบนดินแดนล้านนาที่หริภุญชัยเป็นแห่งแรก ทรงนำพระเถระ 500 รูป จากเมืองละโว้มาด้วย
พระนางทรงสร้างพระพุทธรูปจนสืบต่อมาให้เห็นในล้านนาตราบถึงปัจจุบันนี้ พุทธศาสนิกชนชาวล้านนามีศรัทธาและเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา จึงได้สร้างวัดและพระพุทธรูปไว้เป็นที่เคารพสักการะแทนองค์สมเด็จพระสัมมา สัมพุทธเจ้า
คติความเชื่อการสร้าง “พระเจ้าทันใจ” ของชาวพุทธในจังหวัดลำพูน พบว่าการสร้างพระเจ้าทันใจนั้น นิยมสร้างเป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยและปางประทานพร
“พระเจ้าทันใจ” หมายถึง พระพุทธรูปที่ใช้เวลาสร้างสำเร็จภายใน 1 วัน จะเริ่มพิธีตั้งแต่เที่ยงคืนเป็นต้นไปจนสามารถสร้างองค์พระได้สำเร็จก่อนพระอาทิตย์ตกดินของวันถัดไป และสามารถทำพิธีพุทธาภิเษกได้ในเย็นอีกวันหนึ่ง
...
การสร้างพระพุทธรูปนั้นมักจะมีขั้นตอน พิธีกรรมที่ละเอียดซับซ้อน จึงเชื่อกันว่าเป็นเพราะพุทธานุภาพและอานุภาพแห่งเทพยดาที่บันดาลให้พิธีกรรมสำเร็จอีกอย่าง พระพุทธรูปในล้านนาถูกสร้างขึ้นเพื่อทดสอบความพร้อมเพรียงของหมู่คณะในหมู่บ้านเรียกว่า “พระเจ้าทันใจ”
“พระเจ้าทันใจ” สร้างขึ้นเพื่อทดสอบบุญบารมี ความสามัคคีของชาวบ้าน เมื่อสร้างเสร็จจึงเรียกพระพุทธรูปองค์นี้ว่า “พระเจ้าทันใจ”
“การสร้างพระพุทธรูปได้สำเร็จภายในหนึ่งวันนั้น จึงถือว่าเป็นเรื่องมหัศจรรย์ จึงเชื่อศรัทธากันเป็นอย่างยิ่งว่า พระเจ้าทันใจ...เป็นพระพุทธรูปที่จะบันดาลความสำเร็จให้แก่ผู้อธิษฐานขอพรได้อย่างทันอกทันใจ”
0 0 0 0
“พระเจ้าทันใจ” กับการจัดสร้างกล่าวกันว่ามีลักษณะแปลกกว่าการสร้างพระพุทธรูปอื่นๆ ด้วยว่ามีการบรรจุ “หัวใจพระเจ้า” คล้ายกับหัวใจมนุษย์ ตลอดจนบรรจุวัตถุมงคลสิ่งของมีค่าไว้ในองค์พระพุทธรูปด้วย และในช่วงระยะเวลาที่กำลังปั้นนั้น จะต้องมีการเจริญพระพุทธมนต์ของพระสงฆ์ตลอดทั้งคืนจนสว่าง
โดยทั่วไปแล้วพระเจ้าทันใจนิยมสร้างเป็น “พระพุทธรูปปางมารวิชัย” แสดงพระอิริยาบถ นั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ซ้ายวางหงายบนพระเพลา พระหัตถ์ขวาวางคว่ำที่พระชานุ นิ้วพระหัตถ์ชี้พระธรณี
สืบเนื่องจากพุทธประวัติตอน “มารผจญ” พญามารและพลพรรคของกิเลสที่รุมเร้าขัดขวางพระโพธิญาณ พระโพธิสัตว์ทรงชี้ดัชนีลงที่พื้นดินเพื่อเรียกแม่พระธรณีมาเป็นพยานว่า...ในชาติก่อนๆอันนับประมาณไม่ได้ พระองค์ได้สั่งสมบำเพ็ญบารมีมาเพียงพอที่จะตรัสรู้อนุตรสัมมา สัมโพธิญาณเป็นพระพุทธเจ้าในชาตินี้
แม่พระธรณีจึงได้บีบมวยผมหลั่งน้ำที่พระองค์เคยทรงหลั่งเมื่อทรงบำเพ็ญบารมี ออกมาไหลท่วมเหล่ามารและไพร่พลปลาสนาการไปหมดสิ้น
สำหรับ “พิธีพุทธาภิเษก” ในล้านนาไทยนี้จะเรียกว่า “การอบรมสมโภชพระเจ้า” หรือ “การบวชพระเจ้า” มักจัดขึ้นในโอกาสทำบุญฉลองถาวรวัตถุของทางวัดที่เรียกกันว่า “ปอยหลวง” เช่น ปอยหลวงพระวิหาร ปอยหลวงพระอุโบสถ ซึ่งมักจะมีการสร้างหรือซ่อมแซมพระพุทธรูปขึ้นใหม่
...
วัตถุประสงค์ของการทำพิธีพุทธาภิเษกก็เพื่ออาราธนา “พระพุทธคุณ” และ “ความศักดิ์สิทธิ์” มาประดิษฐานในองค์พระพุทธรูป เพื่อให้เป็นสัญลักษณ์แทนองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าอย่างสมบูรณ์
อาจจะกล่าวได้ว่า “พระพุทธรูป” เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์เป็นที่พึ่งทางจิตใจของประชาชน ต้องทำพิธีเพิ่มพลานุภาพหรือพุทธานุภาพ คือ...จะต้องเข้าสู่พิธีพุทธาภิเษกเหมือนกับเทวาภิเษกของชาวอินเดีย
พุทธกฤตยานุภาพ...มีพลังซ่อนอยู่ เชื่อศรัทธากันเป็นอย่างยิ่งว่า ใคร? ได้กราบไหว้บูชาย่อมเกิดสวัสดิมงคล บันดาลความสุข...
“พระเจ้าทันใจ” ถือว่าศักดิ์สิทธิ์มากเพราะได้รวมเอาดวงจิต ความศรัทธาของมหาชนที่มาสร้างไว้อย่างแท้จริง อีกทั้งพุทธศาสนิกชนยังถือว่าการสร้างพระเจ้าทันใจนั้นมีอานิสงส์มากมาย ผลที่ได้รับนั้นจะบันดาลความสำเร็จให้แก่ผู้ตั้งจิตอธิษฐาน ขอพร ได้สมปรารถนาอย่างทันอกทันใจ
ที่สำคัญคือ...จะ “ปิดอบายภูมิ” เมื่อดับขันธ์ในชาติปัจจุบันได้ไปสู่ภพภูมิที่ดีตามแต่กุศลที่ตั้งใจไว้เฉพาะบุคคล ดังนั้น ในการกราบไหว้ขอพร จะต้องมีจิตศรัทธามั่น มีสมาธิ อธิษฐานจิตด้วยความนอบน้อม
0 0 0 0
...
ศรัทธา...ความเชื่อเกี่ยวกับ “พระพุทธรูปปางมารวิชัย” หรือ “พระปางสะดุ้งมาร”...“พระปางชนะมาร” หากตั้งไว้บูชาจะทำให้รอดพ้น แคล้วคลาดจากภัยอันตรายทั้งปวง อีกทั้งไม่ว่าจะเป็นอันตรายจากคน หรือจากสัตว์ จากสิ่งที่มองเห็น ...มองไม่เห็น แม้แต่การแก้ปีชง แก้ดวงชะตาไม่ให้ตกต่ำ
หรือ...ดวงชะตาที่ว่าตกต่ำแล้ว ช่วยเสริมเพิ่มกำลังให้กลับฟื้นดีขึ้นกว่าเดิมที่เป็นทุกข์
ปาฏิหาริย์ “พระเจ้าทันใจ” บางคนอาจมองว่าเป็นเรื่องงมงายไร้สาระ หากแต่บางคนก็มองว่าเป็นเรื่องของพลังจิตบางอย่าง ให้ความสำคัญกับการตั้งจิตอธิษฐานเชื่อกันว่าท่านศักดิ์สิทธิ์... อธิษฐานแล้วได้ผลทันตาทันใจ เร่งด่วนแบบสุดๆทั้ง ...โชคลาภ เงินทอง ความสำเร็จ ไม่เว้นแต่อาการเจ็บไข้ได้ป่วย...หายป่วยหายไข้
คำไหว้ “พระเจ้าทันใจ” วัดปันง้าว อ.ห้างฉัตร จ.ลำปาง
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมา สัมพุทธัสสะ (3 จบ) ตะมะหัง ชิปปะจิตตะพุทธัง อภิปูชะยามิ ตะมะหัง ชิปปะจิตตะพุทธัง เม สิระสา อภิปูชะยามิ ชิปปะจิตตะ พุทธานุภาเวนะ สะทา โสตถิ ภะวันตุ เม ชิปปะจิตตะ พุทธา นุภาเวนะ สะทา มะหาลาโภภะวันตุ เม
ชิปปะจิตตะ พุทธานุภาเวนะ สะทา มะหายะโสภะวันตุ เม
“ศรัทธา” นำมาซึ่ง “ปาฏิหาริย์” เชื่อไม่เชื่ออย่างไรโปรดอย่าได้ “ลบหลู่”.
รัก–ยม