สถานีพัฒนาที่ดินสุโขทัยเดินหน้าโครงการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำบนพื้นที่สูง มุ่งให้ความรู้และช่วยเหลือเกษตรกรในพื้นที่ แก้ปัญหาการไหลบ่าของน้ำฝน จนชะล้างหน้าดินเกิดปัญหาดินเสื่อมโทรม พร้อมทำแปลงสาธิตการอนุรักษ์ดินและน้ำบนพื้นที่สูง ให้เกษตรกรตระหนักถึงผลเสียในการใช้ประโยชน์ที่ดินบนพื้นที่ลาดชันที่ไม่ถูกวิธี
นายนิพนธ์ ตรีระแสง เจ้าพนักงานการเกษตรชำนาญงาน ประจำสถานีพัฒนาที่ดินสุโขทัย กล่าวว่า สถานีพัฒนาที่ดินสุโขทัยได้ดำเนินการโครงการพัฒนาที่ดินชุมชนบนพื้นที่สูงมาตั้งแต่ปีงบประมาณ 2553-2562 จานวน 10 แปลง พื้นที่ดำเนินการ 4,700 ไร่ เกษตรกรเข้าร่วมโครงการและได้รับประโยชน์จำนวน 536 ราย ส่วนใหญ่ปลูก ยางพารา ส้มเขียวหวาน ส้มโอ กาแฟ มะขามกระดาน และไม้โตเร็ว ซึ่งสถานีพัฒนาที่ดินสุโขทัยเล็งเห็นถึงความสำคัญในโครงการอนุรักษ์ดินและน้ำบนพื้นที่สูง โดยในช่วงปีแรกที่ได้เข้ามาให้ความช่วยเหลือเกษตรกรยังไม่ให้ความสนใจ จนกระทั่งเข้าสู่ปีที่ 4 ได้เห็นแปลงสาธิตที่ประสบผลสำเร็จอย่างเป็นรูปธรรม และสามารถเพิ่มผลผลิตได้มาก เกษตรกรจึงเกิดความสนใจ และสมัครเข้าร่วมโครงการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำบนพื้นที่สูง เราจึงได้เข้าไปจัดทำแปลงสาธิตการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำโดยวิธีกลและวิธีพืช
...
วิธีกลคือ ก่อสร้างคันคูรับน้ำขอบเขา (คันดินแบบที่ 5) เพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน สร้างความชุ่มชื้นให้กับดินและจัดการเรื่องการไหลบ่าของน้ำในฤดูฝนให้ลงในร่องน้ำ โดยจะมีอาคารชะลอความเร็วของน้ำ จะสกัดการไหลบ่าของน้ำเป็นช่วงๆ เพื่อชะลอการไหลของน้ำ และกรองตะกอนดินบริเวณคันคูรับน้ำขอบเขา อีกทั้งเกษตรกรยังสามารถปลูกพันธุ์ไม้ผล ไม้โตเร็วตามแนวคันคู ส่วนวิธีพืชคือ การปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและรักษาความชุ่มชื่นในดิน การปลูกพืชตระกูลถั่วคลุมดินรักษาความชุ่มชื่นในดินและเป็นปุ๋ยให้กับพืชหลักที่เกษตรกรปลูก
การทำการเกษตรบนพื้นที่สูง บ้านยางตอย ต.แม่สิน อ.ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย จะใช้วิธีกล ก่อสร้างคันคูรับน้ำขอบเขา ขุดขั้นบันไดดิน และเกษตรกรส่วนใหญ่ปลูกไม้ผลบนพื้นที่ลาดชันสูง ส่วนมากประสบปัญหาพื้นที่ทำการเกษตรหน้าดินพังทลาย เนื่องการจากไหลบ่าของน้ำฝน ทำให้น้ำไหลบ่าลงมาสู่พื้นดินที่มีความลาดชันต่ำ สถานีพัฒนาที่ดินสุโขทัยจึงเข้ามาแนะนำให้ความรู้เกษตรกรให้เข้าใจให้เกษตรกรตระหนักถึงผลเสียในการจัดการพื้นที่ดินที่ไม่ถูกวิธี เช่น พื้นที่การทำเกษตรของ นางพิชชา ศีลธรรม หมอดินอาสาประจำหมู่บ้านยางตอย ที่มีพื้นที่ทำการเกษตรกว่า 50 ไร่ ปลูกพืชที่หลากหลายแต่ไม่ถูกวิธี เราก็ได้เข้ามาส่งเสริมการทำขั้นบันไดดินในพื้นที่การทำเกษตรบนพื้นที่สูง เพื่อทำให้การชะล้างพังทลายของดินน้อยลง ทำให้ดินกลับมามีความอุดมสมบูรณ์ และปลูกพืชได้อย่างหลากหลายอีกครั้ง ทำให้สามารถปลูกพืชได้อย่างเหมาะสมกับพื้นที่ ลดต้นทุนการผลิต ลดใช้สารเคมีที่เป็นอันตรายต่อตัวเกษตรกรเอง และตัวของผู้บริโภคที่ซื้อขายผลผลิตของเกษตรกรในพื้นที่ของจังหวัดสุโขทัย
สำหรับผลการดำเนินการที่ผ่านมาเกษตรกรสามารถลดต้นทุนในการผลิตและเพิ่มรายได้ มีความกินดีอยู่ดี ทำให้ช่วยลดการชะล้างการไหลบ่าของตะกอนดิน ทำให้แม่น้ำลำคลองไม่ตื้นเขินและเป็นแหล่งเรียนรู้การวางแผนการผลิตพืชเศรษฐกิจบนพื้นที่สูงให้เกิดประสิทธิภาพมากขึ้น เพื่อประโยชน์ต่อการพัฒนาของเกษตรกรในประเทศไทยต่อไป.