“พระตำหนักกว๊านพะเยา” ตั้งอยู่ภายในบริเวณศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดพะเยา เขต 1 (พะเยา) อ.เมืองพะเยา เป็นที่ประทับของ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หรือ “สมเด็จย่า” หลังจากมีการปรับปรุง ใหม่ได้เปิดให้ประชาชนทุกหมู่เหล่าตลอดจนนักท่องเที่ยวเข้าชม เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้รูปแบบพิพิธภัณฑ์
นายสมชาติ ธรรมขันทา ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดเขต 1 (พะเยา) เล่าว่า พระตำหนักกว๊านพะเยาก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อปี พ.ศ.2514 โดยกรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยพระตำหนักแห่งนี้สมเด็จย่าเสด็จมาประทับ ณ พระตำหนักหลังนี้เป็นเวลา 7 ปี
พระตำหนักกว๊านพะเยา เป็นพระตำหนัก 2 ชั้น ทาสีฟ้า มีการปรับปรุงขึ้นมาใหม่ เปิดให้นักท่องเที่ยว กลุ่มนักเรียน นักศึกษา เข้าเที่ยวชม
สำหรับการเที่ยวชมถ้าเป็นด้านนอกก็สามารถเข้าชมได้ทุกวัน แต่ถ้าเป็นด้านในในช่วงนี้เป็นการทดลองเปิดแต่ก็สามารถเปิดให้นักท่องเที่ยวชมได้ นักท่องเที่ยวต้องทำหนังสือแจ้งเข้ามา หากเป็นหมู่คณะจะมีเจ้าหน้าที่พาเข้าชมพร้อมกับให้ความรู้ไปด้วย
ด้านในพระตำหนักมีการจัดแสดงพระราชกรณียกิจของสมเด็จย่า ขณะเสด็จมา จ.พะเยา พระองค์ท่านเสด็จมาประทับที่นี่ทั้งหมด 9 ครั้ง ภาพ ที่จัดแสดงเป็นภาพพระราชกรณียกิจขณะสมเด็จย่าเสด็จทรงงานโรงเรียน ตชด. เสด็จไปที่กว๊านพะเยา ทรงช่วยกันเก็บผักตบชวาในกว๊านพะเยา และ ทรงเล่นเปตอง
ถือได้ว่าพระองค์ท่านทรงนำกีฬาเปตองมาให้คนไทยได้รู้จัก และคนพะเยาก็รู้จักกีฬาเปตองเป็นอันดับแรกของเมืองไทย ที่สำคัญคือพระองค์ท่านเสด็จออกมาพบข้าราชการและประชาชนที่มาเข้าเฝ้าโดยไม่ได้ถือพระองค์ นอกจากนี้ยังมีภาพสิ่งของเครื่องใช้ส่วนพระองค์ด้วย
หากนักท่องเที่ยวสนใจจะเดินทางไปเที่ยวชมพระตำหนักกว๊านพะเยาแบบเป็นหมู่คณะก็สามารถประสานไปยังศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดพะเยา เขต 1 (พะเยา) ได้ ทางเรายินดีจะจัดเจ้าหน้าที่พาเที่ยวชม พร้อมอธิบาย รายละเอียดต่างๆทั้งหมดให้ทราบ.
...
จรัสพงษ์ เสมอเชื้อ
