ท่านอาจารย์สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตโต) อธิบายคำ อิทัปปัจยตา ไว้ในพจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ว่า ภาวะที่มีอันนี้ๆเป็นปัจจัย กระบวนธรรมแห่งเหตุปัจจัย และกฎที่ว่า เมื่อสิ่งนี้มีสิ่งนี้จึงมี

เพื่อนผู้ที่ผมยกเป็นกูรู...ผู้รู้เกมธุรกิจรับเหมาก่อสร้าง...คุยออกมาเป็นฉากๆให้ผมค่อยๆลำดับ สิ่งที่เป็นเหตุปัจจัยทำให้ตึกสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินถล่มดังต่อไปนี้

ประการแรกชื่อบริษัท...ผู้รับเหมา แม้จะเป็นชื่อองค์กรธุรกิจระดับประเทศของจีนรับประกัน...แต่เมื่อเจอกฎกติกาแบบไทย...ต้องผ่านงานโครงการใหญ่...มูลค่าเท่านั้นๆ...มาก่อน

จะได้งาน...ก็ต้องใช้ตั๋วยี่ห้อใหญ่ของไทย...วิถีที่ทำๆกันและรู้ๆกัน คือ ก็ต้องจ่ายค่ายี่ห้อให้ขาใหญ่เขาไป 2% ที่เขียนๆเป็นงานร่วมค้าบริษัทใหญ่ไทยจีน...ให้ดูน่าเชื่อถือก็พูดกันไป

ความจริงก็คือได้ตั๋วแล้ว มึงจะไปทำกันต่ออย่างไรก็ทำของมึงไป

ประการต่อมาคือด่านอำนาจการเมือง 2% ของรัฐมนตรี เป็นตัวเลขสามัญ และก็อีกนั่นแหละต้องมีอีกด่านจะเป็นรองนายกฯ หรือจะเลยขึ้นไปก็รู้ๆกันอีก 2%

รวมสามด่านก็ 6% จากตัวเลขมูลค่าโครงการเข้าไปแล้ว

กูรูใกล้ตัวผมบอกกำไรโครงการรับเหมาก่อสร้างระดับรองๆ คือ 2 พันล้าน พ่อค้าเขาก็รู้ตรงกันได้เต็มที่ไม่เกิน 9% ถ้าเป็นโครงการใหญ่กว่าเป็นหมื่นล้านขึ้นกำไร 12%

แค่เริ่มสามด่านพ่อค้าก็ต้องจ่าย 6% เข้าไปแล้ว แต่สถานการณ์การเมืองตอนนั้น...มีอำนาจใหม่เข้ามา ด่านที่สามด่านสำคัญถูกเรียกจากธรรมดาเลข 2 เป็นเลข 5

งานตึก สตง. เจอเข้าไปเต็มๆถึง 9% พูดกันด้วยหัวอกพ่อค้า...ก็คือไม่มีกำไรอะไรเลย

แต่มีเหตุให้กล้ำกลืนฝืนจ่ายก็เพราะบริษัทข้ามชาติอย่างจีนต้องกัดฟันจ่าย ก็เพราะยังมีโครงการใหญ่อื่นๆเป็นน้ำบ่อหน้าที่จะหวังได้ต่อ

...

ยี่ห้อบริษัทจีนกับโครงการนี้มีเลข 10 ต่อท้าย...ลองไปไล่เลียงกันเอา ยังมีอาคารอื่นๆที่ไหนอีก

เท่าที่ผมแว่วๆเข้าหูมีอาคารองค์กรรัฐบาลอีกแห่ง ที่สร้างเสร็จไปแล้ว (ไม่มีข่าวพัง) ไม่รวมโครงการรถไฟความเร็วสูงที่ยังคาราคาซัง

รวมความจากกูรู...อาคาร สตง. เป็นธุรกิจที่ไม่มีกำไร ทำกันไป เพราะหวังน้ำบ่อหน้าบ่อที่ใหญ่กว่า

เหตุปัจจัยประดามีที่ว่ามานี้ลองหลับตาคิด...อาคาร สตง. จึงเป็นงานที่มีปัญหาล่าช้ามีการจ้างผู้รับเหมาช่วงซับซ้อน และหากคิดต่อข่าวที่ออกมาเป็นโครงการ ที่ไม่ยอมให้มีคนกลางเข้าไปใกล้ จะเดินหน้าแบบไหน

คุณภาพของวัสดุก่อสร้างที่พูดกันว่าต้องใช้เทคนิคซับซ้อน เหล็ก อิฐ หิน ปูนทราย จะได้มาในเกรดไหน?

นึกถึงโครงการทางด่วน ทางยกระดับที่เพิ่งมีข่าว กูรูหลายๆ สำนักส่ายหน้าตรงกัน เพราะต้องจ่ายให้หลายด่าน จึงเหลือเนื้องานคุณภาพจำกัดจำเขี่ย เป็นเหตุให้พังเอาๆ

งานทางด่วนพังฟังเหตุผลหนึ่งเพราะดินอ่อน ก็พอฟังได้ ฟังๆ ไป แต่งานตึก สตง. เป็นตึกเดียวที่ถล่มโครมเดียวในพริบตา...หาคำอธิบายเหตุผลข้อไหนก็ไม่เจอ

เอาคำนินทาภาษาชาวบ้านก็มันสุมหัวกินๆกัน กระทั่งกระดูกก็ยังไม่เหลือ มาใช้กับงานตึก สตง. ก็ได้ ตึกสูง 33 ชั้น สร้างกันมาหกปีเป็นตึกที่ไม่มีกระดูกแข็งเป็นแกนค้ำยัน จึงเป็นตึกหลังเดียวที่ถล่มจมดินในแผ่นดินไหวครั้งนี้

เมืองพม่าเขาอยู่กับศูนย์กลางความแรงขนาด 8.2 เต็ม เป็นตึกสร้างแบบเก่าๆเนื้อๆ ก็ยังแค่ทรุดพังโย้เย้โซเซ เหมือนๆที่เห็นในบ้านเมืองกำลังพัฒนาทั่วไป

ท่านนายกฯแพทองธารครับ...เรื่องที่ผมพูดๆมาหันไปถามรัฐมนตรีใกล้ตัว ตอบได้ชัดเจน ทุกคนไม่จำเป็นต้องรายงานในห้าวันเจ็ดวัน...ผมมีคำถามเดียว งานประจานงามหน้าหยิกเล็บเจ็บเนื้อขนาดนี้ท่านจะกล้าหรือไม่?

กิเลน ประลองเชิง

คลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม