ระยะหลังการส่งออกมีปัจจัยลบ ทั้งด้านคุณภาพและปริมาณที่ส่วนใหญ่เป็นปัญหา ด้านภูมิรัฐศาสตร์ จากมาตรการเพิ่มภาษีสินค้านำเข้า ไทยได้รับผลกระทบจากการส่งออก โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์อาหารและสินค้าการเกษตรเป็นจำนวนไม่น้อย จึงจำเป็นจะต้องพัฒนาคุณภาพการเกษตรของไทยให้เข้มแข็งมากขึ้น

การสร้างความสามารถในการแข่งขันจากโครงการต้นแบบวนเกษตร ที่จะสร้างความยั่งยืนให้กับเกษตรกรได้ ถูกนำมาทดลองใน เขตปฏิรูปที่ดิน จ.ชุมพร วนเกษตรเป็นแนวทางการเกษตรที่เน้นการผสมผสานระหว่างการ ปลูกพืชและการปลูกป่า ในพื้นที่เดียวกัน ที่เป็นกุญแจสำคัญในการสร้างความหลากหลายทางชีวภาพและส่งเสริมการรักษาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

สิ่งที่จะได้โดยธรรมชาติก็คือ ทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์ ลดการใช้สารเคมี และ เสริมสร้างระบบนิเวศที่สมดุล เพิ่มพื้นที่สีเขียว ฟื้นฟูแหล่งน้ำ ส่งผลไปถึงคุณภาพชีวิตที่ดีของคนในชุมชนและผลผลิตทางการเกษตรที่มีคุณภาพและมูลค่าที่เพิ่มขึ้นด้วย จากการลดการใช้สารเคมีหรือไม่ใช้สารเคมีเลย

สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม หรือ ส.ป.ก. มีหน้าที่และบทบาทสำคัญนอกจากการจัดหาที่ทำกินให้กับเกษตรกรแล้ว ได้ใช้พื้นที่ ส.ป.ก. ทดลองแนวทาง วนเกษตร จำนวนพื้นที่ ส.ป.ก. 276,317 ไร่ มีจำนวนเกษตรกรในชุมชน 35,645 ราย เข้าโครงการทดลอง วนเกษตรจำนวน 103 ราย นำหลักการเกษตรทฤษฎีใหม่ เกษตรอินทรีย์ เกษตรผสมผสาน เกษตรธรรมชาติและวนเกษตร เชื่อมโยงใช้ประโยชน์ในการพัฒนาคุณภาพของการเกษตรไทย โดยยึดหลักอิสระให้กับเกษตรกรที่จะเรียนรู้ได้ด้วยตัวเอง

ปรากฏว่า เกษตรกรชาวชุมพร ที่ได้รับที่ทำกินจาก ส.ป.ก. ครัวเรือนละ 5 ไร่ ดำเนินการตามนโยบายรัฐ สร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน โดยการนำที่ดินไปปลูกกาแฟโรบัสต้า ที่เป็นกาแฟขึ้นชื่อของ จ.ชุมพร และปลูกต้นไม้ยืนต้นตามหลักวนเกษตร ควบคู่ไปด้วย ผสมผสานกับผลไม้ชนิดต่างๆในพื้นที่ และพืชผักสวนครัว ใช้โอกาสสร้างผลผลิตการเกษตรอื่นด้วย เช่นมีการเลี้ยงผึ้ง นำน้ำผึ้งไปขาย สามารถสร้างรายได้ตลอดปี และยังสร้างคุณภาพของที่ดินโดยวิธีธรรมชาติแบบครบวงจร

...

เกษตรกรตัวอย่างที่เป็นครูต้นแบบวนเกษตร นุจรี เย็นปิง จากลูกจ้างรับจ้างทำงานด้านการเกษตรผันตัวเองเป็นเจ้าของธุรกิจเข้าโครงการนำร่องวนเกษตรและทำหน้าที่เผยแพร่อบรมเกษตรกรในโครงการตั้งกลุ่มเกษตรกรพอกะเพียงขึ้นมา ในเขต ปฏิรูปที่ดินหงษ์เจริญ กลายเป็นแหล่งผลิตกาแฟคุณภาพ แหล่งเพาะพันธุ์ข้าวหายาก เช่น พันธุ์ภูเขาทอง และพันธุ์ดอกข้าม ปัจจุบันเกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นนำไปสู่อาชีพที่มั่งคั่งและยั่งยืน.

หมัดเหล็ก
mudlek@thairath.co.th 

คลิกอ่านคอลัมน์ “คาบลูกคาบดอก” เพิ่มเติม