2 ปีที่ผ่านมา ชุมชนย่านเจริญกรุงเรื่อยไปจนถึงตลาดน้อย ทวีความคึกคักด้วยจำนวนนักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศที่เดินทางไปเยี่ยมเยือนชุมชนเก่าแก่ที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นแห่งนี้ในกรุงเทพมหานคร
ความมีชีวิตชีวาจากการมาเยือนของเหล่านักท่องเที่ยว ก่อให้เกิดการหมุนเวียนทางเศรษฐกิจอย่างที่หลายคนคิดไม่ถึง พื้นที่รกร้าง โกดังเก็บสินค้าเก่า อาคารพาณิชย์ที่ร้างผู้เช่ามานาน ปัจจุบันถูกจับจอง ปรับภูมิทัศน์ เกิดเป็นแกลเลอรีงานศิลปะ พิพิธภัณฑ์ ร้านกาแฟ ร้านอาหาร ไปจนถึงร้านค้าระดับซูเปอร์แบรนด์
เริ่มต้นจากอาคารไปรษณีย์กลาง ถนนเจริญกรุงหากหันหน้าเข้าหาถนน ด้านซ้ายมือคือชุมชนเศรษฐกิจสร้างสรรค์ที่กำลังเฟื่องฟู โดยเฉพาะพื้นที่ในตรอกกัปตันบุช (ได้ชื่อมาจากจอห์น บุช ชาวอังกฤษที่เข้ามารับราชการในสมัยรัชกาลที่ 4 ในตำแหน่งเจ้าท่าที่มีบ้านพักอาศัยอยู่ในซอยนี้) ปัจจุบันเป็นที่ตั้งสำนักงานใหญ่แบรนด์ SIRIVANNAVARI (สิริวัณณวรี) ณ บ้านเลขที่ 1 ถัดมาไม่กี่ก้าว เป็นสาขาร้าน HAY แบรนด์เฟอร์นิเจอร์ดีไซน์เก๋จากเดนมาร์ก ที่เลือกโลเกชันตรอกกัปตันบุช เจริญกรุง 30 เปิด Official Store เมื่อ 6 เดือนที่ผ่านมา
...
เดินย้อนไปอีกนิด จะเจอ Ware house เป็นที่ตั้งของร้านใหญ่โตของแบรนด์ Carnival เจ้าพ่อรองเท้าผ้าใบรุ่นหายาก ละแวกใกล้เคียงยังเป็นทำเลของแกลเลอรีงานศิลป์ ATT 19 ที่เดิมเป็นโรงเรียนสอนภาษาจีนอายุร่วม 120 ปี, โชว์รูม Kitt.Ta.Khon (ฆิด-ตา-โขน) แบรนด์เฟอร์นิเจอร์จากงานหัตถศิลป์ไทย ตลอดจนศูนย์การค้าริเวอร์ ซิตี้ ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ศูนย์รวมงานศิลปะและแกลเลอรี
การเติบโตของย่านเจริญกรุง ตลาดน้อย เริ่มต้นขึ้นจากความพยายามของสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน) หรือ CEA และหน่วยงานเกี่ยวข้อง ที่ต้องการผลักดันให้กรุงเทพมหานครเป็นสมาชิกเครือข่ายเมืองสร้างสรรค์ของยูเนสโก (UNESCO) สาขาการออกแบบ หลังจากที่ภูเก็ตได้เป็นสมาชิกในสาขาอาหารและเชียงใหม่ด้านหัตถกรรมพื้นบ้านเมื่อปี 2558 และ 2560 ตามลำดับ การเป็นสมาชิกเครือข่ายจะช่วยให้ กรุงเทพมหานครได้ช่องทางการประชาสัมพันธ์เมืองในระดับนานาชาติ เปิดโอกาสความร่วมมือกับสมาชิกทั่วโลก
หลังริเริ่มจัดเทศกาลงานออกแบบกรุงเทพ Bangkok Design Week ครั้งแรกในปี 2561 รวมทั้งการย้ายที่ตั้งสำนักงาน CEA มายังพื้นที่สำนักงานไปรษณีย์กลางบนถนนเจริญกรุง เพื่อส่งสัญญาณชัดเจนในการปั้นย่านเมืองเก่าอย่างเจริญกรุง ตลาดน้อยให้เป็นพื้นที่เศรษฐกิจสร้างสรรค์ ในที่สุด UNESCO ก็เคาะให้กรุงเทพมหานครเป็นเครือข่ายเมืองสร้างสรรค์ด้านการออกแบบในปี 2562
ดร.ชาคริต พิชญางกูร ผู้อำนวยการ CEA เล่าว่า เจริญกรุง-ตลาดน้อย เป็นพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรม มีการผสมผสานระหว่างเก่า-ใหม่อย่างลงตัว “หลังย้ายสำนักงานมาที่ถนนเจริญกรุง เราเริ่มลงพื้นที่เข้าไปคุยกับธุรกิจในชุมชน เริ่มต้นจากโปรเจกต์ Made in เจริญกรุง นำนักออกแบบเข้าไปช่วยพัฒนาสินค้า ย่านนี้เป็นแหล่งเศรษฐกิจสร้างสรรค์ที่มีเอกลักษณ์ของสินค้า มีร้านขายธูป ร้านขายหมอนไหว้เจ้า น้ำสมุนไพร ร้านของเก่า”
“เราอยากเป็นทางเลือกที่ 3 ของคนไทย นอกจากบ้านและที่ทำงาน แทนที่จะเข้าห้างสรรพสินค้า อยากให้พากันมาเที่ยวในชุมชนบ้าง” โดย 5 ชุมชนที่เป็นโครงการนำร่องเพื่อพัฒนาเป็นศูนย์กลางการสร้างสรรค์ผ่านกระบวนการคิด-ผลิต-ขาย ได้แก่ 1.เจริญกรุง 2.กะดีจีน-คลองสาน 3.อารีย์-ประดิพัทธ์ 4.เอกมัย-ทองหล่อ 5.สามย่าน ตลอด 8 ปีของเทศกาลงานออกแบบกรุงเทพ เชื่อว่าสามารถสร้างเงินหมุนเวียนทางเศรษฐกิจได้ 3,000-5,000 ล้านบาท ไม่เฉพาะการจับจ่ายใช้สอย แต่เป็นการสร้างโอกาสทางธุรกิจผ่านการจับคู่ธุรกิจภายในเครือข่ายเมืองสร้างสรรค์ด้วย
...
ระยะต่อไป เชื่อว่าเจริญกรุงและตลาดน้อยจะยังเติบโตต่อไปได้ โดย CEA ต้องทำให้แน่ใจว่า กระบวนการเปลี่ยนแปลงของย่านนี้ จะไม่ทำให้เกิดการไหลบ่าของธุรกิจมั่งคั่ง เข้ามาแทนที่ผู้อยู่อาศัยและธุรกิจดั้งเดิม “เรายังเห็นความเข้มแข็งของคนในชุมชนนี้”.
ศุภิกา ยิ้มละมัย
คลิกอ่านคอลัมน์ “The Issue” เพิ่มเติม