“ชีวิตคนสำคัญประดุจฟ้า” จะทำ อะไรๆ ต้องเอา คนเป็นตัวตั้ง ถ้าเอาอย่างอื่นเป็นตัวตั้งจะพลาดหมด เช่นการพัฒนาเศรษฐกิจที่เอาประสิทธิภาพและความมั่งคั่งเป็นตัวตั้ง การศึกษาก็เอาวิชาเป็นตัวตั้ง ไม่ได้เอาชีวิตเป็นตัวตั้ง การพัฒนาจึงไม่มีทางลงตัว
...แต่เกิดปัญหาต่างๆทั่วไปจนวิกฤติอารยธรรมทั้งโลก ในการร่วมกันพัฒนาสังคมสูงวัยจะเป็นการเอาคนเป็นตัวตั้งโดยอัตโนมัติ ไม่ต้องไปเรียกร้องใครอีก
“สังคมสูงวัยที่กำลังคืบคลานเข้ามาอย่างรวดเร็ว ทำให้ผู้คนตื่นตัวหรือตกอกตกใจ เพราะทุกคนมีพ่อแม่ที่แก่เฒ่าและตนเองก็จะกลายเป็นผู้สูงวัยในไม่ช้า เพราะฉะนั้นเรื่องสังคมสูงวัยจะทำให้คนทุกคนในสังคมทั้งประเทศหันมาให้ความสนใจและเกิดความมุ่งมั่นร่วมกัน ที่จะทำอะไรที่ดีที่สุดสำหรับสังคมสูงวัย”
![แนวรบ!สังคมสูงวัย ยึดทุกคนเป็นตัวตั้ง](https://static.thairath.co.th/media/Dtbezn3nNUxytg04aveWeYzxbMn7Jg5PDMT6GUYMqCIjTT.webp)
ศาสตราจารย์เกียรติคุณนายแพทย์ประเวศ วะสี บอกอีกว่า คนไทยไม่เคยมีความมุ่งมั่นร่วมกันต่างคนต่างไปคนละทาง จึงไม่มีพลังที่จะสร้างสังคมน่าอยู่ แต่คราวนี้เรื่องสังคมสูงวัยจะทำให้คนไทยทั้งหมดมีความมุ่งมั่นร่วมกันและสามารถสร้างสังคมที่น่าอยู่ที่สุด ซึ่งจะมีคุณภาพสูงกว่าสังคมเก่าทุกยุคทุกสมัย
...
การพัฒนา “สังคมสูงวัย” ให้เกิดสุขภาวะที่สมบูรณ์มี 8 ประการ เริ่มจาก... “รัฐ” มีนโยบาย “สังคมไม่ทอดทิ้งกัน”...ให้นิสิตนักศึกษาและนักเรียนชั้นมัธยมปลายทั้งหมด ซึ่งรวมกันมีกว่า 10 ล้านคน เป็นอาสาสมัครไปดูแลผู้สูงวัย ถัดมา...ผู้สูงวัยจะมีสุขภาวะดีที่สุด ถ้าอยู่ในครอบครัวอบอุ่น ชุมชนเข้มแข็ง
สาม...มีหน่วยพยาบาลชุมชน 1 หน่วย ต่อประชากร 1,000 คน สี่...มีศูนย์การแพทย์แผนไทยที่ให้บริการการนวดไทย การประคบด้วยสมุนไพร และการขายยาสมุนไพรที่พิสูจน์แล้วว่ามีประโยชน์จริง ห้า...มีศูนย์ชีวันตาภิบาลจำนวนมากอย่างทั่วถึง หก...มีศูนย์การแพทย์ที่เชี่ยวชาญในเรื่องผู้สูงอายุจำนวนมากพอเพียง
เจ็ด...มีการฝึกอบรมผู้ดูแลผู้สูงอายุจำนวนมากและคุณภาพดี และแปด...จัดประชุมสมัชชาสังคมสูงวัยแห่งชาติปีละ 1 ครั้ง
ขยายความ “นโยบายสังคมไม่ทอดทิ้งกัน” ในสังคมตัวใครตัวมันแบบปัจจุบันและการพัฒนาเศรษฐกิจที่มีปัญหาความเหลื่อมล้ำสุดๆ จะมีผู้สูงวัยถูกทอดทิ้งอยู่ตามบ้านต่างๆ จำนวนมากเพราะลูกหลานไม่สามารถอยู่ดูแลได้ จำเป็นต้องไปทำมาหากินไกลบ้าน
“นิสิตนักศึกษาในมหาวิทยาลัยทั้งหมดมีประมาณ 2 ล้านคน และนักเรียนมัธยมปลายมีอีกหลายล้านคน ควรเป็นอาสาสมัครไปดูแลผู้สูงอายุถึงบ้าน จะทำให้สามารถดูแลได้ทุกคนทันที นิสิตนักศึกษาและนักเรียนจะได้เรียนรู้จากการปฏิบัติจริง ดีกว่าไปนั่งท่องวิชาต่างๆมากมายและจำอะไรไม่ค่อยได้”
![แนวรบ!สังคมสูงวัย ยึดทุกคนเป็นตัวตั้ง](https://static.thairath.co.th/media/Dtbezn3nNUxytg04aveWeYzxbMn7Jg5OZXG9zPGVhqLQ1B.webp)
อาจารย์หมอประเวศย้ำว่า สิ่งนี้เป็นวิธีการปฏิบัติประการแรกที่ควรทำทันที ทำได้ไม่ยากและเป็นสิ่งสำคัญของงานจิตอาสา ผู้สูงวัยที่เคยถูกทอดทิ้งอยู่ตามบ้านในซอกในมุมต่างๆทั่วประเทศ จะรู้สึกดีขึ้นทันทีที่มีอาสาสมัครมาเยี่ยมเยียนดูแลถึงบ้านทุกวัน
“ผู้สูงวัยจะมีความสุขที่สุด ถ้าอยู่ในครอบครัวอบอุ่น ชุมชนเข้มแข็ง”
ข้อนี้ก็สำคัญ “ครอบครัวอบอุ่น” หมายถึง พ่อแม่ลูก ปู่ย่า ตายาย อยู่ร่วมกันอย่างอบอุ่น ทั้งนี้ ประชาชนต้องมีสัมมาชีพเต็มพื้นที่ สัมมาชีพหมายถึงอาชีพที่ไม่เบียดเบียนตนเองไม่เบียดเบียนผู้อื่น ไม่เบียดเบียนสิ่งแวดล้อมและมีรายจ่ายน้อยกว่ารายได้
“การไม่เบียดเบียนตนเองอย่างหนึ่งคือไม่ทำให้ตัวเองเจ็บป่วย ไม่ทอดทิ้งบิดามารดา หมายความว่าการงานที่ทำควรอยู่ใกล้บ้านหรือกลับบ้านได้ทุกวัน ไม่ใช่ทิ้งไปรับจ้างทำงานไกลๆ หรือในต่างประเทศ เช่น ตะวันออกกลาง ทำให้ครอบครัวแตกแยกไปคนละทางสองทาง”
สังคมเช่นนี้อยู่ในชุมชนเข้มแข็ง ชุมชนเข้มแข็งหมายถึงมนุษย์ไม่ควรอยู่แบบตัวใครตัวมันและต้องเผชิญกับปัญหาต่างๆ ร้อยแปดด้วยตนเอง แต่ควรอยู่เป็นชุมชนเล็กๆ หรือเป็นหมู่บ้านที่มีขนาดประมาณ 500-1,000 คน ที่ทุกคนรู้จักกัน ใกล้ชิด ดูแลซึ่งกันและกัน และมีการพัฒนาอย่างบูรณาการ 8 มิติ
![แนวรบ!สังคมสูงวัย ยึดทุกคนเป็นตัวตั้ง](https://static.thairath.co.th/media/Dtbezn3nNUxytg04aveWeYzxbMn7Jg5O8B0begDATP3Oin.webp)
...
นั่นก็คือ...เศรษฐกิจ จิตใจ สังคม สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม สุขภาพ การศึกษา ประชาธิปไตย
เน้นย้ำว่า... “สังคมเข้มแข็ง” สามารถจัดกิจกรรมต่างๆ เพื่อผู้สูงวัยได้ เช่น จัดให้มีโรงเรียนผู้สูงอายุในชุมชน ผู้สูงอายุที่เคยอยู่บ้าน ไม่ได้พบปะผู้คน จะมีโอกาสมาเล่าเรียนร่วมกันและเรียนรู้จากกันและกัน เป็นสมาคมที่ให้ความสุขและจะนำมาซึ่งเรื่องดีๆอื่นๆ ...มีการออกกำลังร่วมกันในชุมชน
ผู้สูงวัยควรมีอาชีพ มีรายได้ ควรมีบริเวณที่ทำงานอาชีพร่วมกัน...มี ระบบการเงินของผู้สูงวัย ควรมีสถาบันการเงินของชุมชนระดับตำบล มีเงินออมและหมุนเวียนเพื่อเป็นบำนาญชีวิต นับรวมไปถึง...การปฏิบัติธรรม ถ้าผู้สูงอายุได้ไหว้พระสวดมนต์จะมีความสุข ถ้าสามารถเจริญสติได้ยิ่งดี
![แนวรบ!สังคมสูงวัย ยึดทุกคนเป็นตัวตั้ง](https://static.thairath.co.th/media/Dtbezn3nNUxytg04aveWeYzxbMn7Jg5OvunGNYQEFWGDwQ.webp)
ที่ขาดไม่ได้คือ...การมีศูนย์พยาบาลชุมชน ดูแลรักษาโรคที่พบบ่อย บริการใกล้บ้านใกล้ใจที่คนไทยทุกคนได้รับการบริบาลอย่างใกล้ชิดประดุจญาติ...ควรมีศูนย์การแพทย์แผนไทยอย่างน้อย 1 แห่งต่อ 1 ตำบล
มี...ศูนย์ชีวันตาภิบาล ดูแลผู้ป่วยในระยะสุดท้ายของชีวิต ทำให้การตายมีคุณภาพสูงสุด หรือที่เรียกว่า...ตายดี และศูนย์การแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเรื่องผู้สูงวัยหรือเวชศาสตร์สูงวัย ดูแลผู้ป่วยสูงวัยด้วยความรู้ความชำนาญสูงสุด...มีการฝึกอบรมผู้ดูแลผู้สูงอายุงานที่จำเป็น...มีประโยชน์ต่อเพื่อนมนุษย์ และมีสมัชชาสังคมสูงวัย
...
![แนวรบ!สังคมสูงวัย ยึดทุกคนเป็นตัวตั้ง](https://static.thairath.co.th/media/Dtbezn3nNUxytg04aveWeYzxbMn7Jg5OzcrqFTcOVTwyok.webp)
ทั้งหมดเหล่านี้เป็นภาพใหญ่ การพัฒนา “สังคมสูงวัย” จึงมิใช่เพื่อสุขภาวะของผู้สูงวัยเท่านั้น แต่เป็นเรื่องสุขภาวะของคนทั้งมวลร่วมกัน “มนุษย์”...จะเกิดความเจริญทางจิตใจหรือจิตวิญญาณครั้งใหญ่ เมื่อพยายามพัฒนาสังคมสูงวัยตามที่กล่าวมาข้างต้น ซึ่งอาจเพิ่มเติมรายละเอียดและเรื่องอื่นๆได้มากขึ้นเรื่อยๆไป
ทำให้มนุษย์ย้ายความคุ้นเคยจากการใช้สมองส่วนหลังมาใช้สมองส่วนหน้าเกี่ยวกับสติปัญญา วิจารณญาณ ศีลธรรม และการบรรลุธรรม หรือ...การยกระดับจิตใจที่จะเกิดขึ้นได้พร้อมกันทั่วโลก.
คลิกอ่านคอลัมน์ “สกู๊ปหน้า 1” เพิ่มเติม