เรื่องศาลเจ้าใต้ต้นไม้...ของจวงจื่อ แม้คนที่เคยอ่านแล้ว แต่เมื่อเจอในหนังสือ ชุดการ์ตูนส์เต๋า เล่ม “ตูน ปรัชญาเต๋า” (สุรัติ ปรีชาธรรม โชติช่วง นาดอน แปล) ประกอบลายเส้นฝีมือ ไช่จื้อจง...
ลองอ่านอีกที คราวนี้ ได้รสชาติอารมณ์ที่แปลกใหม่
เรื่องเริ่มต้น ช่างไม้สือ ช่างไม้ชื่อดังระดับอาจารย์ รับว่าจ้างให้ไปสร้างบ้านที่แคว้นฉี เขาเดินนำหน้าศิษย์ขบวนใหญ่ กลางทางผ่านศาลเจ้าใต้ต้นไม้ใหญ่
ต้นไม้ต้นนี้ใหญ่มาก แผ่กิ่งก้านสาขากว้าง ความสูงเทียมเมฆ ให้ร่มเงาคนเดินทางแวะพักเหนื่อยไม่ขาดสาย
ช่างไม้ศิษย์อาจารย์สือ หลายคนก็ตะลึงงันกับความใหญ่ไพศาลของมัน แต่ก็แปลกใจ อาจารย์ตัวเองมองต้นไม้แว่บเดียว แล้วก็ส่ายหน้าหนี ถอนหายใจ “เฮ่อ” แล้วก็ไม่พูดไม่จาอะไรสักคำ แล้วก็ก้าวเดินต่อ
ศิษย์คนที่เดินชิดหลัง อดรนทนสงสัยไม่ไหว หลุดปากถาม
“อาจารย์ ตั้งแต่พวกเราได้ติดตามเรียนวิชาช่างกับอาจารย์มานานหลายปี รู้ว่าอาจารย์สนใจต้นไม้ทุกต้นที่เจอ ช่างไม้พวกเราไม่เคยเห็นต้นไม้ใหญ่โตเช่นนี้มาก่อน
ทำไม อาจารย์ท่าน จะไม่หยุดดูสักหน่อยหรือ?”
“เฮ่อ!” อาจารย์สือหลุดเสียงแสดงความรำคาญออกมาเป็นครั้งที่สอง หยุดเดิน แล้วหันมา
“พวกเจ้า หยุดพูดถึงมันได้แล้ว ต้นไม้ใหญ่นั้น มันไม่มีประโยชน์อะไรเลย”
“เจ้าจงรู้ไว้ ต้นไม้ใหญ่ต้นนี้ เอามาต่อเรือ เรือก็จม เอามาทำเครื่องมือก็หักพังง่ายๆ เอามาทำเสาบ้าน หนอนปลวกก็แทะกิน”
“แม้มันเป็นต้นไม้ใหญ่แสนใหญ่ แต่ในสายตาช่างไม้อย่างเรา มันไม่มีประโยชน์อะไรสักนิดเดียว”
สุ้มเสียงอาจารย์สือดุดัน ศิษย์ไม่กล้าต่อปากต่อคำ...อาจารย์หันไปเดินนำ ก็ก้มหน้าเดินตาม ไปจนพลบค่ำ
...
ระหว่างพักนอนกลางทาง อาจารย์สือหลับฝัน ฝันนั้นแปลกพิสดาร
ต้นไม้ใหญ่มีชีวิตต้นนั้น...ไช่จื้อจง เขียนให้เป็นปิศาจ สีหน้าแววตาเข้มข้นขึงขัง ทำให้นึกถึงที่เราเคยดูกองทัพต้นไม้ในหนังเรื่องลอร์ดออฟเดอะริงส์ ตามมาชี้หน้าด่า “เหวยๆๆ” ท่าทางก็โกรธมาก
“เมื่อกลางวัน เจ้าพูดพล่ามๆอะไร เจ้าว่าข้าเป็นต้นไม้ไม่มีประโยชน์อย่างนั้นหรือ?”
ในฝันอาจารย์สือตื่นมาเห็นกับตา ปิศาจต้นไม้ใหญ่ยืนเท้าเอว ขมวดคิ้วหน้าผากย่น สองตาถลน อ้าปากกว้าง พูดเสียงดังก้อง
“เจ้าควรรู้ว่า ถ้าข้าเป็นต้นไม้มีประโยชน์ ลำต้นกิ่งก้าน หรือใบ ใช้อะไรได้ มิโดนมนุษย์อย่างพวกเจ้า มาช่วยกันฟันโค่นล้มไปนานแล้วหรือ
แล้วต้นไม้อย่างข้า จะรอดชีวิตมาเป็นต้นไม้ใหญ่โตโอฬาร อย่างที่เจ้าเห็นได้ในวันนี้หรือ?”
อธิบายเหตุผลในมุมมองของต้นไม้ให้อาจารย์ช่างไม้ใหญ่ ฟังแล้ว ปิศาจต้นไม้ก็ผ่อนคลายอารมณ์เย็น พูดต่อ
“ในทัศนะของต้นไม้อย่างข้า ความมีประโยชน์ มีแต่จะนำภัยอันตราย หายนะมาให้ตัวเอง
ข้าขอยืนยัน ต้นที่ไม่มีประโยชน์อย่างข้า เป็นต้นไม้ที่วิเศษที่สุด เป็นราชาแห่งป่า เหนือกว่าต้นไม้ใดๆทั้งปวง”
เรื่องเล่าจวงจื่อ ทุกเรื่อง ก็ซับซ้อนซ่อนปรัชญาไว้ให้คิดอย่างนี้แหละครับ ต้นไม้ใหญ่จะอยู่รอดปลอดภัย อำพรางตัวให้ไม่มีประโยชน์กับพวกช่างไม้ ก็อาจอยู่รอดปลอดภัยเป็นราชาแห่งต้นไม้ในป่า
แต่ถ้าเผลอทำตัวเว่อร์วังอลังการ ในเวลาที่หลายคนมองว่าไม่ควร ก็อาจเคราะห์ร้ายเจอคมขวาน ขึ้นชื่อต้นไม้กับคมขวาน เจอกัน จะเกิดอะไร ต้นไม้ไม่ว่าจะใหญ่แค่ไหน ก็ต้องโค่นล้มครืนไปน่ะซี!
กิเลน ประลองเชิง
คลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม