ชัชวนันท์ สันธิเดช แฟนพันธุ์แท้สามก๊ก จดจำคำสั่งเสียก่อนตายของโจโฉได้แม่นยำ “ขอให้สร้างสุสานไว้ ในพื้นที่ที่ลูกๆ ที่อยู่ในหอนกยูงทองแดง หอที่สร้างไว้รับรองแขกเมือง มองเห็น”
และมุมตรงข้าม “เพื่อตัวเขา (โจโฉที่นอนในสุสาน) จะได้มองเห็น ระบำรำฟ้อนและดนตรี ที่เล่นในหอ”
(ภาคผนวก หนังสือประวัติโจโฉ จากชานกั๋วจื้อ ทองแถม นาถจำนง กองทุนสุนทรภู่ศึกษา พ.ศ.2563)
พ.ศ.763 โจโฉตาย โจผีบุตรชายสืบทอดตำแหน่งอ๋องแทนไม่นาน ก็ถอดพระเจ้าเหี้ยนเต้จากราชบัลลังก์ตั้งตัวเองเป็นจักรพรรดิ จากนั้น ก็สถาปนาพระราชบิดาโจโฉ เป็นฮ่องเต้ย้อนหลัง พระนาม เว่ยอู่ตี้
ไม่เคยมีบันทึกเป็นหลักฐาน สุสานของโจโฉอยู่ที่ไหน
จนถึงปี พ.ศ.2551 สุสานโจโฉจึงถูกค้นพบ ณ หมู่บ้านซีเกาเสว เมืองอันหยาง ตอนกลางมณฑลเหอหนาน ลักษณะเป็นอุโมงค์ยาว 40 เมตร เป็นโถงขนาดใหญ่ เนื้อที่ 740 ตารางเมตร เชื่อมต่อหลุมศพชั้นใต้ดิน
ในหลุมศพมีโครงกระดูกสามร่าง ร่างแรกหลุมกลางเป็นชายวัย 60 กว่า (โจโฉตายอายุ 65 ปี) อีกสองร่าง เป็นหญิงวัย 50 ปี คาดเป็นพระอัครมเหสี และหญิงวัย 20 กว่า คาดว่าเป็นเด็กรับใช้
บริเวณสุสาน มีข้าวของเครื่องใช้ราวๆ 250 ชิ้น รวมภาพวาดสลักเรื่องราวชีวิตผู้คนบนแผ่นหินขนาดใหญ่ และแผ่นหินจารึก 50 แผ่น 4 แผ่น และหมอนหิน 1 ใบ จารึกชื่อ “เว่ยอู่หวง”
ข้าวของเหล่านี้ก็แทบจะชี้ว่า นี่คือสุสานโจโฉ แต่เจ้าหน้าที่ไม่แน่ใจ เพราะไขว้เขวกับของที่หัวขโมยชุดเดียวกันขโมยมาจากสุสานอื่นๆ
แม้จะมีข้อบ่งชี้ จากคำสั่งเสียโจโฉ จุดที่พบคือบริเวณที่ห่างจากนครฮูโต๋ ที่โจโฉสร้างหอนกยูงทองแดง เพียง 1-2 กม. บริเวณสุสาน เป็นพื้นที่ราบสูงเพาะปลูกไม่ได้ ห้ามก่อเนินดินเหนือสุสาน ห้ามเพาะปลูกใดๆ
...
และห้ามเอาอัญมณีหรือเพชรนิลจินดามาฝัง
การขุดค้นสุสานโจโฉดำเนินไปราวหนึ่งปี ท่ามกลางเสียงวิพากษ์ วิจารณ์ ใช่สุสานโจโฉจริงหรือไม่
12 มิ.ย.2553 วันมรดกวัฒนธรรมจีน ทางการจีนเปิดสุสานโจโฉเป็นทางการ คนจีนที่ดูถ่ายทอดสดทีวี ได้เห็นกับตา ในบริเวณสุสาน มีหลุมศพ 2 หลุม ที่เชื่อว่าใช้เก็บร่างโจโฉ
หลุมที่ 3 ถูกขโมยเจาะเข้าไปถึง 7 รู แต่สิ่งที่คนจีนเห็นชัดเจน โครงกระดูกโจโฉในหลุม ถูกลากออกเอาส่วนศีรษะฟาดกับพื้น นี่ไม่น่าเป็นฝีมือหัวขโมยธรรมดา แต่น่าจะเป็นฝีมือศัตรูโจโฉบุกเข้าไประบายความแค้น
ยังมีการถกเถียงในแวดวงวิชาการ เป็นสุสานโจโฉจริงหรือไม่ ถึงขนาดมีข้อเสนอให้นำดีเอ็นเอจากโครงกระดูกโจโฉมาเทียบกับดีเอ็นเอของคนตระกูลโจ แต่ก็เจอข้อมูลใหม่
โจโก๋บิดาโจโฉ เดิมสกุล “แฮหัว” แต่เมื่อเข้าไปปวารณาตัวเป็นบุตรบุญธรรมโจเท้ ขันทีราชสำนัก จึงเปลี่ยนสกุลจากแฮหัว เป็นสกุลโจ ถ้าจะพิสูจน์ดีเอ็นเอ ก็ต้องพิสูจน์จากคนทั้งสองตระกูล แต่แม้พิสูจน์ได้ว่า ดีเอ็นเอตรงกับคนสองตระกูล แต่ก็ไม่ได้ชี้ชัดว่า เป็นกระดูกโจโฉแต่ประการใด
ข้อเสนอพิสูจน์ดีเอ็นเอก็จบลง
เวลาขุดค้นสุสาน และเวลาถกเถียงผ่านมา จนถึง 26 มี.ค.2561
ทางการจีนก็เสนอรายงานเป็นทางการ สุสานที่ค้นพบนั้น เป็นสุสานโจโฉแน่นอน รวมเวลาราวสิบปี ถือเป็นการปิดคดีสุสานโจโฉอย่างสมบูรณ์
เรื่องสุสานโจโฉสอนอะไร สอนว่าชีวิตของผู้ยิ่งใหญ่นั้น ยิ่งใหญ่ตั้งแต่ตอนเป็นๆ แล้วก็ยังยิ่งใหญ่ไปถึงตอนตาย แต่เรื่องที่ถูกศัตรูบุกสุสาน ไปลากศพออกมาฟาดระบายแค้น...คนโบราณถือกัน เป็นการตายที่ไม่ดี
เท่าที่เราเห็นๆกันมา และน่าจะเห็นๆกันต่อๆไป ผู้ยิ่งใหญ่ที่จะตายแบบโจโฉยังมีอีกหลายคน.
กิเลน ประลองเชิง
คลิกอ่านคอลัมน์ "ชักธงรบ" เพิ่มเติม