แม้ว่าปัจจุบันหลายประเทศทั่วโลกเริ่มปรับเปลี่ยนมาใช้พลังงานทดแทนกันเพิ่มมากขึ้น รวมถึงประเทศไทย แต่เราก็ไม่อาจปฏิเสธได้ว่าพลังงานที่ใช้แล้วหมดไปอย่าง “ปิโตรเลียม” ยังคงเป็นแหล่งพลังงานหลักที่สำคัญ และจำเป็นต่อการดำรงชีวิตในทุกวันนี้
ปตท.สผ. สร้างคนค้นหาปิโตรเลียม
อย่างไรก็ตาม การสำรวจและผลิตปิโตรเลียมเป็นเรื่องที่ท้าทาย เพราะเป็นกระบวนการสำคัญที่ให้ได้มาซึ่งก๊าซธรรมชาติและน้ำมันดิบจากใต้ผืนดิน ซึ่งต้องอาศัยเทคโนโลยีและบุคลากรผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง บริษัท ปตท.สํารวจและผลิตปิโตรเลียม จํากัด (มหาชน) หรือ ปตท.สผ. จึงจัดกิจกรรมเปิดประสบการณ์การเรียนรู้นอกห้องเรียนในสายงานด้านธรณีศาสตร์ และวิศวกรรมปิโตรเลียม ในโครงการ ปตท.สผ. สร้างคนค้นหาปิโตรเลียม ภายใต้แนวคิด PTTEP Finding Next Explorer 2023 หรือ PTTEP FINEX 2023 เพื่อค้นหานักสํารวจปิโตรเลียมรุ่นใหม่ และเตรียมความพร้อมให้น้องๆ เยาวชนที่สนใจศึกษาต่อในสายวิชาชีพนี้ โดยคัดเลือกนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายปีที่ 4-5 ในสายวิทยาศาสตร์-คณิตศาสตร์ จำนวน 150 คนจากทั่วประเทศ มาเข้าค่ายกิจกรรม ที่ตำบลเขาพระ อำเภอเดิมบางนางบวช จังหวัดสุพรรณบุรี เรียนรู้ขั้นตอนการสำรวจทางธรณีวิทยาในการค้นหาแหล่งปิโตรเลียม ทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ จากพี่ๆ นักธรณีวิทยา นักธรณีฟิสิกส์ และวิศวกรปิโตรเลียม ของ ปตท.สผ. รวมทั้ง นักธรณีวิทยาอาวุโสที่มีประสบการณ์และความเชี่ยวชาญ เพื่อให้น้องๆ เยาวชนรุ่นใหม่มีความเข้าใจ และสนใจ เพื่อเป็นข้อมูลประกอบการเลือกศึกษาต่อในสาขาธรณีศาสตร์และวิศวกรรมปิโตรเลียมในอนาคต
ตลอดระยะเวลากิจกรรมใน 3 วัน 2 คืน ที่จังหวัดสุพรรณบุรี น้องๆ เยาวชนต่างได้รับทั้งความรู้ ความเข้าใจในด้านสายงานอาชีพธรณีศาสตร์และวิศวกรรมศาสตร์ โดยเฉพาะวิศวกรรมปิโตรเลียม ผ่านการเข้าฐานการเรียนรู้และกิจกรรมภาคสนามต่างๆ โดยเริ่มตั้งแต่การทำความรู้จักกับปิโตรเลียม การกำเนิดปิโตรเลียม ข้อมูลของหินประเภทต่างๆ โครงสร้างของชั้นหิน รอยเลื่อนของชั้นหิน ที่ทำหน้าที่ในการกักเก็บปิโตรเลียม และกระบวนการนำน้ำมันดิบขึ้นมาจากใต้ดินเพื่อใช้ประโยชน์ ตลอดจนได้ทดลองใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ในการสำรวจธรณีวิทยาภาคสนาม เช่น การดูแผนที่และการฝึกใช้อุปกรณ์ด้านธรณีวิทยาเบื้องต้น รวมทั้งทดลองแข่งขันประมูลสัมปทานปิโตรเลียม ว่าทีมไหนจะชนะการประมูล ให้น้องๆ ได้ทดลองลงมือทำงานด้านนี้เหมือนที่พี่ๆ ทำงานกันจริงๆ นอกจากนี้ น้องๆ ที่เข้าร่วมโครงการ ยังมีโอกาสได้เข้าชมการผลิตปิโตรเลียมจริง ที่แหล่งน้ำมันดิบอู่ทอง ในโครงการพีทีทีอีพี 1 จังหวัดสุพรรณบุรี อีกด้วย
สัมผัสประสบการณ์จากการลงมือทำ
น้องว่าน นายรวิสุทธ์ คงวัฒน์ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ได้เล่าว่า “หลังจากเข้าร่วมโครงการ ปตท.สผ. สร้างคนค้นหาปิโตรเลียม ผมก็ได้เรียนรู้การทำงานที่ต้องอาศัยนักธรณีวิทยา นักธรณีฟิสิกส์ และวิศวกรรมปิโตรเลียมในการค้นหาปิโตรเลียม ซึ่งแต่ละอาชีพจะมีหน้าที่ที่แตกต่างกัน โดยนักธรณีวิทยาจะเป็นคนส่งสัญญาณคลื่น Seismic ลงไปในพื้นดิน และจะส่งข้อมูลภาพ Seismic ให้กับนักธรณีฟิสิกส์เพื่อวิเคราะห์ว่าพื้นที่ตรงนั้นมีรอยเลื่อนหรือมีชั้นหินอะไรบ้าง และมีโอกาสได้น้ำมันหรือก๊าซธรรมชาติมากแค่ไหน จากนั้นนักธรณีวิทยาก็จะส่งข้อมูลให้กับวิศวกรรมปิโตรเลียมเข้าไปวิเคราะห์ว่าพื้นที่ดังกล่าวคุ้มค่าต่อการเจาะหาทรัพยากรธรรมชาติหรือไม่ ซึ่งเมื่อได้ลองทำกิจกรรมจริงๆ แล้ว ก็รู้สึกว่าชอบ และอยากที่จะทำอาชีพนักธรณีฟิสิกส์ เพราะอยากจะวิเคราะห์พื้นที่แบบที่พี่ๆ ทำกันจริงๆ ที่จะมีการใช้เครื่องมือต่างๆ มาช่วยในการวิเคราะห์เพื่อเพิ่มความแม่นยำ จึงค่อนข้างสนใจอาชีพนี้เป็นพิเศษครับ”
ส่วน น้องเทียนเทียน นาย วชิรวิทย์ กนกเลิศสุวรรณ นักเรียนชั้นมัธยมปลายปีที่ 4 โรงเรียนสามัคคีวิทยาคม จ.เชียงราย) ที่มาเล่าความสำคัญของสายงานอาชีพและความฝันที่อยากจะช่วยพัฒนาการค้นหาปิโตรเลียมให้ฟังว่า “นักธรณีวิทยา นักธรณีฟิสิกส์ และวิศวกรรมปิโตรเลียมเป็นสายงานอาชีพที่มีความสำคัญทั้งหมด เพราะอาชีพเหล่านี้เป็นคนที่ค้นหาปิโตรเลียมขึ้นมาจากใต้พื้นดิน เพื่อนำทรัพยากรธรรมชาติมาสร้างมูลค่าให้กับประเทศ ถ้ามีโอกาสได้ร่วมสายงานอาชีพเหล่านี้ ผมอยากจะหาวิธีช่วยให้การค้นหาปิโตรเลียมมีความง่ายมากขึ้น เพราะจากที่ผมได้ศึกษาและได้รับรู้ข้อมูลมา การค้นหาปิโตรเลียมแต่ละครั้งนั้นมีขั้นตอนที่ต้องทำหลายอย่างมาก ซึ่งบางทีเราอาจจะสามารถสร้างเทคโนโลยีเข้ามาช่วยอำนวยความสะดวกให้กับสายงานอาชีพที่เกี่ยวข้องในอนาคตก็เป็นได้ ตัวผมเองยังอยู่ในระดับ ม.4 การมาเข้าค่ายครั้งนี้ทำให้มองเห็นภาพว่าสามารถเรียนในสายงานเหล่านี้ได้อย่างไร จึงยังพอมีเวลาสำหรับการวางแผนเตรียมตัว หาข้อมูลเพิ่มเติม เพื่อเรียนในสายอาชีพที่ได้เรียนรู้จากค่ายนี้ในอนาคตอีกด้วย”
โครงการ “ปตท.สผ. สร้างคนค้นหาปิโตรเลียม” ถือเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่นอกจากจะช่วยให้น้องๆ เยาวชนรุ่นใหม่ได้รู้จักการทำงานด้านการสำรวจและผลิตปิโตรเลียม สร้างแรงบันดาลใจและปลุกพลังความฝันให้กับน้องๆ ที่สนใจสายอาชีพที่เกี่ยวข้องแล้ว ยังช่วยจุดประกายให้เยาวชนรุ่นใหม่ได้ตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญของปิโตรเลียม เพราะการสำรวจและผลิตปิโตรเลียมเพื่อให้ได้พลังงานเพียงพอต่อความต้องการใช้ไม่ใช่เรื่องง่าย ดังนั้น เราควรต้องใช้พลังงานอย่างรู้คุณค่าด้วย
