สำนักหอพรรณไม้ สํานักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ประเมินสถานภาพของพืชที่ถูกคุกคามและใกล้จะสูญพันธุ์ ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูวัว และอุทยานแห่งชาติภูลังกา
พืชที่น่าห่วงตัวแรก...ชะลูดจันดี (APO CYNACEAE)
เป็นไม้เถายาวได้ถึง 12 ม. ทุกส่วนมียางขาว เปลือกลำต้นแก่ คอกิ่งอ่อน มีช่องอากาศ ใบเดี่ยวเรียงรอบข้อ 3 ใบ หรือเรียงตรงข้าม รูปรี กว้าง 2-4.6 ซม. ยาว 5.5-10.5 ซม. ปลายเรียวแหลม โคนรูปร่ม ขอบใบเรียบ ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน ก้านใบยาว 0.6-1 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกซ้อนออกตามปลายกิ่ง ยาว 3.5-14 ซม. ก้านดอกยาว 0.3-0.4 ซม. กลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีอย่างละ 5 กลีบ รูปไข่ กว้าง 0.6-1 มม. ยาว 1.6-2.5 มม.
กลีบดอกด้านนอกสีแดงเข้ม ด้านในสีขาว หลอดกลีบดอกยาว 1.2-1.6 มม. แฉกกลีบดอกรูปไข่ถึงรูปรี กว้าง 0.3-0.5 ซม. ยาว 1.2-1.8 ซม. เรียงซ้อนทับกัน เกสรเพศผู้ติด ในหลอดกลีบดอก ก้านเกสรสั้น รังไข่เกลี้ยง ก้านเกสรเพศเมียยาว 1-3.5 ซม. รวมยอดเกสร ผลเป็นฝักคู่ ยาวประมาณ 20 ซม. ผิวผลมีช่องอากาศ เมล็ดแบนรวมปีกทั้งสองข้าง มีความยาวประมาณ 1.5 ซม.
...
ออกดอกและเป็นผลระหว่างเดือนพฤษภาคม–สิงหาคมการกระจายพันธุ์ในประเทศไทย พบในป่าดิบแล้งและป่าดิบชื้นที่มีความสูง 200-740 ม.เหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง ในอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน จ.เพชรบุรี และประจวบคีรีขันธ์ และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูวัว จ.บึงกาฬ
ปัจจัยการคุกคามเกิดจากถิ่นอาศัยในป่าถูกแผ้วถาง ทำให้เกิดความเสื่อมโทรม จัดเป็นพืชชนิดพืชถิ่นเดียวของไทย การประเมินสถานภาพตามเกณฑ์ IUCN อยู่ในสถานะใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง.