บทบาทของ ปตท. ที่เป็นหนึ่งใน 54 องค์กรสมาชิก เครือข่ายหญ้าแฝกประเทศไทย ภายใต้การดำเนินงาน โครงการพัฒนาและรณรงค์การใช้หญ้าแฝกอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ของ สำนักงาน กปร. สืบสานพระราชดำริ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 จุดมุ่งหมายเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำ รวมทั้งฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้กับประเทศ
ลำดับเหตุการณ์เมื่อปี 2539 ปตท. เริ่มนำหญ้าแฝกมาใช้ประโยชน์ในพื้นที่ โครงการท่อส่งก๊าซธรรมชาติไทย-เมียนมา ที่ อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี ซึ่งมีภูมิประเทศเป็นพื้นที่เขาสูงชัน ปัญหาที่พบในขณะนั้นคือการพังทลายของหน้าดิน ปตท. จึงได้นำหญ้าแฝกมาผสมผสานกับเทคนิคด้านวิศวกรรมป้องกันปัญหาการชะล้างพังทลายในพื้นที่ลาดชัน จนประสบความสำเร็จและได้รับรางวัล The King of Thailand Vetiver Awards สาขา ส่งเสริมและพัฒนาดีเด่นจากการสัมมนาหญ้าแฝกนานาชาติ
นอกจากนี้ยังได้ร่วมมือกับ มูลนิธิชัยพัฒนา สำนักงาน ปร. กรมพัฒนาที่ดิน ดำเนินโครงการประกวดการพัฒนาและรณรงค์การใช้หญ้าแฝกอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ในการเชื่อมโยงการดำเนินงานหน่วยงานภาครัฐไปสู่ภาคเอกชน ผ่านกิจกรรมการประกวดประเภทต่างๆ ส่งผลให้เกษตรกรมีผลงานการปลูกหญ้าแฝก ทั้งที่ได้รับรางวัลและไม่ได้รับรางวัลรวมตัวกันเป็นเครือข่ายคนรักษ์แฝก ตั้งแต่ปี 2551 เป็นต้นมา
ปัจจุบัน เครือข่ายคนรักษ์แฝก มีสมาชิก 9,761 คน ส่งเสริมให้เกษตรกรได้ปลูกหญ้าแฝก ควบคู่กับการทำหัตถกรรมจากใบหญ้าแฝก เสริมสร้างรายได้ และอนุรักษ์หัตถกรรมไทยสู่สากลด้วย
หลังจากที่เกษตรกรหันมาช่วยกันรณรงค์ในการปลูกหญ้าแฝกได้ระยะหนึ่ง ปรากฏว่าเกษตรกรมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นจากการสร้างรายได้เสริม ผลิตภัณฑ์หญ้าแฝก และประยุกต์ใช้หญ้าแฝกร่วมกับวิธีกลและพืชอื่นป้องกันภัยดินถล่มที่มักจะเกิดขึ้นในชุมชนหมู่บ้านบ่อยๆ เป็นเทคนิคที่เรียบง่ายและประหยัดตามหลัก เศรษฐกิจพอเพียง
...
ปัจจุบัน วิธีการอนุรักษ์ดินและน้ำตามแนวพระราชดำริ ได้ถูกเผยแพร่ไปทั่วโลก เป็นองค์ความรู้ที่หลายๆประเทศนำไปใช้ในการอนุรักษ์ดินและน้ำ จนสามารถเปิดเป็นศูนย์การเรียนรู้เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ไปสู่สังคมได้ถึง 48 แห่งทั่วประเทศ
เมื่อเร็วๆนี้ ได้มีพิธีมอบรางวัลประกวดการพัฒนาและรณรงค์การใช้หญ้าแฝกอันเนื่องมาจากพระราชดำริครั้งที่ 11 และงานมหกรรมเครือข่ายคนรักษ์แฝก เพื่อเป็นการยกย่องผลงานที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม ชุมชน และประเทศ
ด้วยวิสัยทัศน์ที่ว่า เครือข่ายคนรักษ์แฝก ปลูกแฝก เรียนรู้คู่ภูมิปัญญาตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน สืบสานงานพระราชดำริให้อยู่คู่กับคนไทยตลอดไป.
หมัดเหล็ก
mudlek@thairath.co.th