“หลังบ้านปลูกมะม่วง ทุกปีมีปัญหาแมลงวันทองมาเจาะวางไข่ จะใช้วิธีห่อผลต้องจ้างแรงงานสิ้นเปลืองค่าถุงห่อ ใช้กับดักฟีโรโมน ราคาแพง ต้องเปลี่ยนสำลีชุบสารทุก 5-7 วัน เราจึงคิดสร้างเหยื่อล่อเน้นประหยัดชาวบ้านทำเองได้”
นายอภิลักษณ์ ไวกูณฐ์เวศน์ นักเรียนชั้น ม.5 ร.ร.ปิยะมหาราชาลัย อ.เมือง จ.นครพนม หนึ่งในทีมเด็กช่างคิด เล่าถึงที่มาของการคิดสารสกัดกำจัดแมลงวันทอง โดยมี อ.ศิลปกรณ์ จันท์ไชย เป็นที่ปรึกษา และคว้ารางวัลชนะเลิศอันดับ 1 รางวัลนักคิดประดิษฐ์รุ่นใหม่ ระดับมัธยมศึกษา จากงานวันนักประดิษฐ์ 2562 จากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.)
ใช้ข้าวตอกเคลือบสารสกัดจากธรรมชาติ เพราะข้าวตอกวัสดุที่หาได้ตามบ้าน มีรูพรุนมาก ...ดูดซับเก็บกลิ่นได้ทนนานกว่าใช้สำลี
ส่วนสารล่อแมลงวันทองจะใช้ “ยีสต์ไฮโดรไลเซท” ที่ได้จากนำกากเบียร์มาผสมกับกากน้ำตาล หมักใส่ถังนาน 30 วัน จะได้ยีสต์ไฮโดรไลเซท
...
สำหรับสารกำจัดแมลงวันทองได้จาก ใบสะเดา ใบแมงลักคา (พืชป่า) เพราะมีสารอะซาไดแรคติน มีฤทธิ์ต่อระบบฮอร์โมน ทำให้แมลงเบื่ออาหาร ตาย แต่ไม่เป็นพิษกับคน
การสกัด ใบสะเดา ใบแมงลักคา ใช้กระบวนการเดียวกัน แต่แยกสกัดทีละชนิด...ด้วยการนำส่วนใบมาอบให้แห้ง ตำให้ละเอียด ใส่ถังเติมเอทิลแอลกอฮอล์ให้ท่วม หมักทิ้งไว้ 12 ชม.เปิดฝาให้เอทานอลระเหย จะได้สารสกัดเข้มข้น
จากนั้นนำยีสต์ผสมกับสารสกัดที่ได้ผสมในอัตราอย่างละเท่ากัน...ฉีดไปบนข้าวตอก
“แต่ถ้านำมาฉีดพ่นใส่ข้าวตอกเลยทันที ข้าวตอกละลายกลายเป็นแป้ง ฉะนั้นต้องนำข้าวตอกไปเคลือบพาราฟินและอบให้แห้ง พักให้กลิ่นพาราฟินจางหาย ถึงจะนำสารล่อและกำจัดมาฉีดพ่นใส่ข้าวตอก ปิดถุงพักไว้ 24 ชม. เพื่อให้สารซึมเข้าไปในรูพรุนของข้าวตอก”
จากการนำไปทดสอบเปรียบเทียบกับการกำจัดแมลงวันทองอีก 2 แบบ...ใช้สารฟีโรโมนชุบสำลี และใช้เหยื่อพิษ (สารเคมี) ฉีดพ่นรอบโคนต้นมะม่วง
นายชยุตพงศ์ ชัยมงคล หนึ่งในทีมวิจัย เผยถึงผลการทดสอบในระยะเวลา 1 เดือนว่า...การใช้ฟีโรโมนล่อแมลงได้มากที่สุด แต่ 7 วัน กลิ่นฟีโรโมนจะจางลง และล่อได้แค่แมลงวันทองเพศผู้ ...การใช้เหยื่อพิษฉีดพ่น ต้องฉีดทุกๆ 3 วัน เสี่ยงสารเคมีตกค้างในดิน
...
ส่วนการใช้ข้าวตอกเคลือบสารสกัด แม้แมลงวันทองตายน้อยกว่า แต่สามารถกำจัดได้ต่อเนื่อง วางกับดัก 1 ครั้ง ใช้ได้นาน 26–30 วัน และยังกำจัดแมลงวันทองได้ทุกเพศ
และเมื่อคำนวณต้นทุนค่าใช้จ่ายในการกำจัดแมลงวัน...วิธีการใช้ข้าวตอกแบบเด็ก ม.5 มีต้นทุน 71 บาท ได้ชุดกำจัด 200 ชุด
ส่วนฟีโรโมนได้ชุดกำจัด 20 ชุด ต้นทุน 150 บาท...ใช้เหยื่อพิษพ่นโคนต้น ต้นทุนลิตรละ 480 บาท.
เพ็ญพิชญา เตียว