พักหลังๆ “พญามังกรจีน” ถูกกล่าวหาว่าใช้ “อำนาจบาตรใหญ่” รังแกชาติเพื่อนบ้านหนักข้อ
โดยเฉพาะกรณีที่จีนประกาศกรรมสิทธิ์ใน “ทะเลจีนใต้” ส่วนใหญ่ ขณะที่ทั้งฟิลิปปินส์ เวียดนาม มาเลเซีย บรูไน ไต้หวัน ก็อ้างกรรมสิทธิ์ และใน “ทะเลจีนตะวันออก” ซึ่งญี่ปุ่นก็แย่งชิงเช่นกัน
พฤติกรรมที่ว่าของจีน เข้าข่ายการใช้ “อำนาจแข็ง” (Hard power) แผ่อิทธิพลด้วยกำลัง จนประธานาธิบดีเบนิกโน อาคีโน แห่งฟิลิปปินส์ เปรียบว่าคล้าย “นาซีเยอรมัน” ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ส่วนนายกฯชินโซ อาเบะ แห่งญี่ปุ่น เปรียบความสัมพันธ์จีนกับญี่ปุ่นยุคนี้ว่าคล้ายช่วงก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2
ความขัดแย้งนี้คงยากยุติง่ายๆ เพราะไม่มีใครยอมใคร แต่อีกด้านหนึ่งที่น่าจับตายิ่งก็คือจีนกำลังเร่งเกมรุกด้วย “อำนาจอ่อน” (Soft power) เพื่อขยายอิทธิพลในเวทีโลกอย่างเข้มข้นเช่นกัน
เจ้าของทฤษฎี “Soft power” หรือที่บางคนแปลซะน่ารักว่า “อำนาจนิ่ม” หรือ “อำนาจละมุน” ที่โด่งดังที่สุดคือนายโจเซฟ เนย์ อดีต รมว.กลาโหมสหรัฐฯ ซึ่งหมายถึงการครอบงำทำให้ประเทศอื่นๆร่วมมือ ปฏิบัติตามความประสงค์ของเราโดยไม่รู้สึกว่าถูกบีบบังคับ และอาจนิยมชมชอบด้วยซ้ำ เพราะได้ประโยชน์ร่วมกัน
อำนาจอ่อนที่สำคัญที่สุดคือ “วัฒนธรรม” ต่างๆ ทั้งอารยธรรม ศิลปะ ดนตรี ภาษา คุณค่าประจำชาติ ซึ่งจีนกำลังเร่งส่งออกตีตลาดโลกสุดกำลัง หลังแผ่อิทธิพลด้านเศรษฐกิจไปทั่วทุกมุมโลกเรียบร้อยแล้ว
อำนาจอ่อนเชิงวัฒนธรรมนี่เองที่ “เกาหลีใต้” ใช้ได้ผลสุดๆมาแล้ว ทำให้ทั่วโลกรับวัฒนธรรมโสมขาวเข้าสู่ดวงใจท่วมท้น อาทิ ดนตรี “เค-พ็อพ” และ “กังนัม สไตล์” อันโด่งดัง อีกตัวอย่างหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับไทยเราโดยตรงก็คือ ภาพยนตร์ต้นทุนต่ำของจีนเรื่อง “Lost in Thailand” มีเนื้อหาเกี่ยวกับการผจญภัยของชาวจีนในไทย ซึ่งโกยรายได้มหาศาลและทำให้กรุงเทพฯ กับ จ.เชียงใหม่โด่งดังสุดๆ จนชาวจีนแห่เข้ามาเที่ยวล้นหลาม
รัฐบาลจีนก็เล็งเห็นความสำคัญของ “อำนาจอ่อนเชิงวัฒนธรรม” ที่ว่านี้ จึงเร่งรุกแนวรบนี้เต็มพิกัด รวมทั้งตั้งโครงการ “เอิร์ธ’ส์ มิวสิก” (Earth’s Music) ขึ้น เพื่อผลิตนักร้องนักดนตรีจีนตีตลาดโลก
โครงการ “ดนตรีของโลก” นี้ สำคัญถึงขั้นถูกบรรจุเป็นส่วนหนึ่งของ “แผนพัฒนาเศรษฐกิจ 5 ปี” ฉบับปัจจุบันของจีน และศิลปินคนแรกที่เซ็นสัญญาเข้าร่วมในปี 2554 คือ “หรูฮั่น เจีย” นักร้องนักดนตรีสาวแนวคลาสสิกวัย 31 ปี ซึ่งตั้งเป้าจะโด่งดังระดับอินเตอร์ โดยเฉพาะในโลกตะวันตกให้จงได้
มีรัฐบาลมังกรหนุนเต็มลูกสูบขนาดนี้ “หรูฮั่น เจีย” ไม่ดังก็ให้มันรู้ไป!
...
บวร โทศรีแก้ว