มีนาคม 2025 องค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือหรือนาโตมีสมาชิก 32 ประเทศ คือ แอลเบเนีย เบลเยียม บัลแกเรีย แคนาดา โครเอเชีย สาธารณรัฐเช็ก เดนมาร์ก เอสโตเนีย ฟินแลนด์ ฝรั่งเศสเยอรมนี กรีซ ฮังการี ไอซ์แลนด์ อิตาลี ลัตเวีย ลิทัวเนีย ลักเซมเบิร์ก มอนเตเนโกร เนเธอร์แลนด์ มาซิโดเนียเหนือ นอร์เวย์ โปแลนด์โปรตุเกส โรมาเนีย สโลวะเกีย สโลวีเนีย สเปน สวีเดน ตุรกีสหราชอาณาจักร และสหรัฐอเมริกา
ประเทศสมาชิกนาโตมีประชากรรวมกัน 950 ล้านคน มีพื้นที่รวมกัน 27.5 ล้านตารางกิโลเมตร
จุดมุ่งหมายหลักของการตั้งนาโตอยู่ที่มาตรา 5 ของสนธิสัญญานาโตที่ระบุว่า การโจมตีสมาชิกนาโตเพียงหนึ่งประเทศถือว่าเป็นการโจมตีต่อทุกประเทศสมาชิก นาโตเป็นกลุ่มประเทศที่มีความร่วมมือทางทหารและการพัฒนากองกำลัง ฝึกซ้อมทหารเพื่อให้กองกำลังสามารถทำงานร่วมกันได้ สมาชิกรวมตัวกันรับภัยคุกคาม การก่อการร้าย การโจมตีทางไซเบอร์ ภัยคุกคามจากจีนและรัสเซีย มีนาคม 2025 สมาชิกขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ หรือ SCO มี 10 ประเทศคือ จีน รัสเซีย คาซัคสถาน คีร์กิซสถาน ทาจิกิสถาน อุซเบกิสถาน อินเดีย ปากีสถาน อิหร่าน และเบลารุส
ประเทศสมาชิก SCO มีประชากรรวมกัน 3.4 พันล้านคน มีพื้นที่รวมกัน 34 ล้านตารางกิโลเมตร
SCO เป็นองค์กรระหว่างรัฐบาลที่ตั้งขึ้นเมื่อ ค.ศ.2001 เพื่อเสริมสร้างความร่วมมือทางการเมือง เศรษฐกิจ และความมั่นคงระหว่างประเทศ มีลักษณะคล้ายกับการรวมตัวของนาโต เป็นองค์กรที่มีขนาดใหญ่ทั้งในแง่ของประชากรและพื้นที่ ครอบคลุมประเทศที่มีบทบาทสำคัญในเวทีโลก
ความกลมเกลียวเหนียวแน่นของประเทศสมาชิกองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้มีมาก อาจจะเป็นเพราะในอดีตเคยถูกกระทำย่ำยีจากมหาอำนาจซึ่งส่วนใหญ่เป็นประเทศสมาชิกนาโต ยกเว้นอินเดียที่ปัจจุบันมีประชากรมากที่สุดในโลก และหลายครั้งที่แสดงออกถึงความจำเป็นต้องเอาตัวรอด
...
ส่วนนาโตความกลมเกลียวสามัคคีมีน้อยกว่า ดูได้จากสงครามรัสเซีย-อูเครน ระหว่าง ค.ศ.2022-2025 ที่มีความขัดแย้งทั้งในด้านนโยบายและการปฏิบัติ ยกตัวอย่างสิ่งที่เกิดขึ้นในเดือนมีนาคม2025 สหรัฐฯพยายามเจรจากับรัสเซียเพื่อยุติสงคราม ขณะเดียวกันฝรั่งเศสและอังกฤษก็ยังคงกระเหี้ยนกระหือรือที่จะสนับสนุนอูเครนต่อไป ถึงขนาดพยายามจัดตั้งกลุ่มที่เรียกว่า “พันธมิตรแห่งความตั้งใจ” ที่ต้องการให้สมาชิกนาโตส่งทหารไปประจำการตามตำแหน่งสำคัญในอูเครน
ทันทีที่เสนอแนวความคิดนี้ก็มีหลายประเทศไม่เอาด้วย 18 มีนาคม 2025 นางจอร์เจีย เมโลนี นายกรัฐมนตรีอิตาลี แสดงความเห็นคัดค้านโดยบอกว่าเป็นทางเลือกที่ซับซ้อน มีความเสี่ยง และไม่มีประสิทธิภาพ อิตาลีสนับสนุนความพยายามสร้างสันติภาพโดยประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯมากกว่า
สหรัฐฯซึ่งเป็นพี่เบิ้มของนาโตส่งสัญญาณว่าต้องการสันติภาพ ถึงขนาดประธานาธิบดีทรัมป์ต่อสายคุยโทรศัพท์กับประธานาธิบดีปูตินเมื่อ 18 มีนาคม 2025 และได้ข้อสรุปที่รัสเซียจะหยุดโจมตีโครงสร้างพลังงานพื้นฐานของอูเครนเป็นเวลา 30 วัน
ทรัมป์มีแนวโน้มที่จะให้การรับรองสาธารณรัฐไครเมียเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซีย เรื่องนี้ทำให้อูเครนและประชาคมระหว่างประเทศหลายแห่งไม่พอใจ
สมาชิกสำคัญของนาโตอย่างตุรกีก็ซื้อระบบป้องกันทางอากาศ S-400 จากรัสเซีย นายกรัฐมนตรี วิกเตอร์ ออร์บานของฮังการีก็เดินทางไปเยือนประธานาธิบดีปูตินเมื่อเดือนกรกฎาคม 2024 (หลังจากที่เกิดสงครามรัสเซีย–อูเครนแล้ว) และคัดค้านมาตรการคว่ำบาตรของสหภาพยุโรป คัดค้านอย่างเดียวไม่พอยังนำเข้าก๊าซธรรมชาติและพลังงานนิวเคลียร์จากรัสเซียอีกด้วย
ผู้อ่านท่านครับ คนรัสเซียมักจะพูดว่า “สเนียกจินกิ เดลายุต ลาวีนู” ที่หมายถึง “เกล็ดหิมะทำให้หิมะถล่มได้” ความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในภูมิภาคต่างๆ ที่มีสมาชิกของ SCO เข้าไปเกี่ยวข้องอาจจะก่อให้เกิดสงครามใหญ่หรือสงครามที่สามารถพัฒนาไปเป็นสงครามโลกครั้งที่ 3 ได้ เช่น สงคราม
ในพื้นที่รัสเซีย-อูเครน ความขัดแย้งไต้หวัน-จีน และการโจมตีกลุ่มฮูตีในเยเมนที่กระทบกับอิหร่าน
โชคดีที่มีผู้นำสำคัญของโลกผู้มีอิทธิพลต่อการขยายตัวของสงคราม “สนิทกัน” ในระดับหนึ่ง ซึ่งก็คือทรัมป์กับปูติน
ทรัมป์และปูตินพบและสื่อสารกันอย่างลึกซึ้งหลายครั้งทั้งที่เฮลซิงกิเมื่อ ค.ศ.2018 และที่อื่นๆ รวมถึงการสื่อสารกันทางโทรศัพท์เมื่อ 18 มีนาคม 2025 ที่สามารถช่วยเบาบางความขัดแย้งที่อาจจะนำไปสู่สงครามโลกครั้งที่ 3 ได้.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com
คลิกอ่านคอลัมน์ “เปิดฟ้าส่องโลก” เพิ่มเติม