ซีเรียมีอารยธรรมเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก แม้แต่กรุงดามัสกัสก็เป็นที่ยอมรับว่าเป็นเมืองที่มีคนอาศัยมาตลอดต่อเนื่องเก่าแก่ที่สุดในโลกกว่า 5,000 ปี ในอดีตทุกอย่างค่อนข้างราบรื่น กระทั่ง 5-10 มิถุนายน ค.ศ.1967 เกิดสงคราม 6 วัน พวกอาหรับอียิปต์ จอร์แดนและซีเรีย (ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากอิรัก ซาอุดีอาระเบียและเลบานอน) รบกับยิวอิสราเอล ผลก็คือพวกอาหรับแพ้
อิสราเอลจึงยึดคาบสมุทรไซนายและฉนวนกาซาจากอียิปต์ ยึดเขตเวสต์แบงก์และเยรูซาเลมตะวันออกจากจอร์แดน ยึดที่ราบสูงโกลันจากซีเรีย หลังสงครามอิสราเอลกลับมีพื้นที่ควบคุมมากกว่าเดิมถึง 3 เท่า
13 พฤศจิกายน ค.ศ.1970 พันเอกฮาฟิซ อัลอะซัด รัฐมนตรีกลาโหม ก่อรัฐประหารโค่นล้มซาลาห์ จาดิด และตั้งตัวเองเป็นประธานาธิบดีซีเรียตั้งแต่ ค.ศ.1971 จนถึงแก่อสัญกรรมเมื่อ ค.ศ.2000
30 ปีที่ซีเรียอยู่ภายใต้การปกครองของประธานาธิบดีฮาฟิซ อัลอะซัด เป็นช่วง 3 ทศวรรษที่ซีเรียมีการปกครองที่เข้มแข็ง เมื่ออัลอะซัดผู้พ่อตายกลายเป็นผี ลูกชายคือนายแพทย์บัชชาร ฮาฟิซ อัลอะซัด วัย 35 ปี ก็ขึ้นเป็นประธานาธิบดีแทนเมื่อ 17 กรกฎาคม 2000
ในช่วงที่นายแพทย์อัลอะซัดเป็นผู้นำซีเรีย อาจารย์นิติภูมิธณัฐ มิ่งรุจิราลัย ไปปฏิบัติภารกิจในประเทศนี้หลายครั้ง บางครั้งพาลูกชายคนโตไปทำงานด้วย เราอินกับซีเรียถึงขนาดรับชายหนุ่มที่มีการศึกษาดีชาวซีเรียมาเป็นผู้ช่วยที่สถาบันเอเชียและแอฟริกาศึกษาในไทย
ช่วงนี้เป็นช่วงที่สหรัฐฯและอังกฤษเข้าไปล้มรัฐบาลอิรักของซัดดัม ฮุสเซน จึงเกิดความวุ่นวายขายปลาช่อนที่กระทบเข้าไปในซีเรีย คนที่มีศักยภาพทยอยหนีจากซีเรีย คาดว่าจนถึงปัจจุบันน่าจะไปกันมากกว่า 6 ล้านคน ทิ้งให้คนซีเรียที่ส่วนใหญ่ไม่มีศักยภาพ อาศัยอยู่ในนรกซึ่งเป็นแผ่นดินดั้งเดิมของบรรพบุรุษ
...
ยุคของนายแพทย์อัลอะซัด คเนสเซ็ตซึ่งเป็นรัฐสภาของอิสราเอลผ่านมติ Golan Heights Law หรือ พ.ร.บ.โกลัน ผนวกที่ราบสูงแห่งนี้ให้เป็นดินแดนของอิสราเอลเมื่อ 14 ธันวาคม 1981 ทว่าสหประชาชาติไม่ยอมรับ ที่ราบสูงโกลันยังมีสถานะเป็นดินแดนของซีเรียที่ถูกยึดครองโดยอิสราเอลเพราะสงคราม 6 วันเมื่อ ค.ศ.1967
นายแพทย์อัลอะซัดเป็นมิตรกับรัสเซีย ก่อนสงครามรัสเซีย-อูเครน รัสเซียช่วยอัลอะซัดยันกับพวกต่อต้านรัฐบาลอย่างได้ผล เมื่อเกิดสงครามรัสเซีย-อูเครน รัสเซียต้องไปทุ่มกับสมรภูมิใกล้ชายแดนตัวเอง อัลอะซัดรู้ตัวว่าไม่สามารถสู้พวกต่อต้านได้ จึงลาออก และบินไปลี้ภัยในมอสโกเมื่อ 8 ธันวาคม 2024
แต่ก่อนง่อนชะไร กองกำลังอิสราเอลต้องอยู่นอกแดนกันชนขึ้นมาบนที่ราบสูงโกลันอย่างเต็มที่ไม่ได้ หลังจากนายแพทย์อัลอะซัดลาออกและไปมอสโกแล้ว ทหารอิสราเอลก็ระดมกันเข้าไปบนที่ราบสูงโกลัน เข้าไปในเขตปลอดทหาร เดินหน้าต่อล่วงล้ำเกินเข้าไปในแดนกันชนไปจนถึงภูเขาเฮอร์มอนของซีเรีย
9 ธันวาคม 2024 นายเนทันยาฮู นายกรัฐมนตรีอิสราเอลโผล่หน้าออกมาประกาศว่า “วันนี้ท่านทั้งหลายได้ตระหนักถึงการปรากฏตัวของเราบนที่ราบสูงโกลัน ไม่ใช่ตรงตีนเขาโกลัน” จากนั้นก็พูดอย่างผู้มีชัยต่อไปว่า “ข้อตกลงเมื่อ ค.ศ.1974 ที่จัดตั้งเขตปลอดทหารบนที่ราบสูงโกลันนั้น ได้พังพาบราบเรียบไรไปแล้ว พวกทหารซีเรียต่างละทิ้งถิ่นฐานที่มั่นของตนเองไปทั้งหมดทั้งสิ้น”
ประชาชนคนซีเรียและพวกอาหรับเห็นยิวพาทหารเข้าไปในแผ่นดินของตนก็ตะโกนถามว่า อ้า เอ็งเข้ามาทำไมในแผ่นดินของข้า รัฐมนตรีกลาโหมอิสราเอลตะโกนตอบว่า อ้า พวกข้าเข้ามาเพื่อจัดตั้งพื้นที่ความมั่นคงใหม่ให้มีความมั่นใจว่าในแผ่นดินถิ่นนี้ ไม่มีอาวุธหนักและโครงสร้างพื้นฐานของพวกผู้ก่อการร้าย
พวกซีเรียก็เหมือนกับไก่ในเข่ง ต่างชิงดีชิงเด่นเข่นฆ่าหาความสุขสงบไม่ได้ ไม่ว่าไก่ซีเรียในเข่งจะชนะหรือแพ้ อิสราเอลก็จะลากเข่งนี้ไปที่โรงเชือด ซีเรียเป็นประเทศที่มีแผ่นดินน้อยนิด (ใหญ่กว่าภาคเหนือของไทยเพียงนิดเดียว)
ต่อไปในอนาคต
ซีเรียอาจจะเล็กกว่านี้
อิสราเอลอาจจะใหญ่ขึ้น.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com
คลิกอ่านคอลัมน์ “เปิดฟ้าส่องโลก” เพิ่มเติม