เบลารุสแปลว่ารัสเซียขาว เป็นสาธารณรัฐเล็กที่สุดในกลุ่มสาธารณรัฐสลาฟซึ่งเป็นกลุ่มประเทศที่มีชาวสลาฟเป็นประชากร ได้แก่ รัสเซีย อูเครน และเบลารุส สมัยก่อนตอนโน้น เบลารุสเคยตกเป็นดินแดนของเยอรมนี เมื่อเยอรมนีแพ้สงครามโลกครั้งที่ 1 เบลารุสก็ประกาศตนเป็นเอกราช แต่มีเอกราชได้ในช่วงระยะเวลาสั้นๆ ค.ศ.1919 ก็โดนสหภาพโซเวียตยึดและกลายเป็นสาธารณรัฐของสหภาพสาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียต
ค.ศ.1919-1991 เป็นเวลา 72 ปี ที่เบลารุสเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต ประกาศเอกราชเมื่อ 21 สิงหาคม 1991 เบลารุสเป็นประเทศที่ไม่มีทางออกทะเล ทางเหนือติดกับลัตเวียและลิทัวเนีย ทางใต้ติดกับอูเครน ตะวันออกติดกับรัสเซีย ตะวันตกติดกับโปแลนด์ ผู้คนส่วนใหญ่นับถือศาสนาคริสต์อิสเทิร์นออร์ธอร์ดอกซ์แบบเดียวกับรัสเซีย และโรมันคาทอลิกแบบเดียวกับโปแลนด์
คนที่มีบทบาทสำคัญของประเทศนี้คืออเล็กซานเดอร์ ลูคา เชนโก ซึ่งมีอำนาจมาตั้งแต่ก่อนโซเวียตแตก และเป็นประธานาธิบดีของเบลารุสมาตั้งแต่ 20 กรกฎาคม 1994 เบลารุสมีความใกล้ชิดกับรัสเซีย ลูคาเชนโกเองก็เป็นคอหอยลูกกระเดือกกับปูติน ปูตินว่ายังไง ลูคาเชนโกก็เอาตามนั้นตลอด นี่เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้โปแลนด์ระแวงเบลารุส เพราะรัสเซียอาจจะใช้เบลารุสเล่นงานโปแลนด์ได้
18 สิงหาคม 2024 ประธานาธิบดีลูคาเชนโกให้ข้อมูลว่า ขณะนี้ อูเครนส่งทหารมากกว่า 1.2 แสนนาย มาประจำการตามชายแดนเบลารุส-อูเครน รัฐมนตรีกลาโหมเบลารุสออกมาบอกว่า มีความเป็นไปได้อย่างสูงที่จะมีการยั่วยุจากทหารของอูเครนเพื่อให้เกิดความขัดแย้ง และมีการสู้รบ ลูคาเชนโกยอมรับว่ามีความจำเป็นอย่างเร่งด่วนที่จะต้องนำกองกำลังของเบลารุสไปยันตามชายแดน
แต่ผู้อ่านท่านครับ เบลารุสเป็นประเทศเล็ก มีพื้นที่เพียง 2 แสนกว่าตารางกิโลเมตร มีประชากรเพียง 9 ล้านกว่า ข้อมูลจากสถาบันนานาชาติเพื่อการศึกษายุทธศาสตร์แห่งสมดุลทหารบอกว่า เบลารุสมีทหารอาชีพเพียง 4.8 หมื่นนาย และมีกองกำลังพิทักษ์ชายแดนรัฐอยู่เพียง 1.2 หมื่นนาย ซึ่งถ้าหากต้องมาใช้ยันกับกองกำลังของอูเครนที่ได้รับการสนับสนุนอย่างสุดลิ่มทิ่มประตูจากสหรัฐฯและตะวันตก เบลารุสก็มีความเสี่ยงอยู่มาก
...
สหรัฐฯพยายามเสนอประโยชน์ให้กับผู้นำและประเทศที่มีพรมแดนประชิดติดกับรัสเซีย ซึ่งประสบความสำเร็จไปแล้วหลายประเทศ เช่น จอร์เจีย หรือแม้แต่อูเครน
1 กุมภาพันธ์ 2020 ไมค์ ปอมเปโอ รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ บินไปอูเครน คาซัคสถาน และอุซเบกิสถาน มีการบินไปพบประธานาธิบดีลูคาเชนโก และรัฐมนตรีต่างประเทศของเบลารุส ขณะพบกัน ปอมเปโอเสนอความช่วยเหลือด้านปิโตรเคมีให้เบลารุส และบอกว่าสหรัฐฯจะสนับสนุนอำนาจอธิปไตยของเบลารุส
การไปเยือนเบลารุสของปอมเปโอยังมีความพยายามไปพบกับตัวแทนภาคประชาสังคม และนักเคลื่อนไหวด้านสิทธิมนุษยชน จากนั้นก็จัดให้มือที่มองไม่เห็นไปจัดตั้งคณะทำงานเพื่อความร่วมมือกับรัฐสภาสหรัฐฯในรัฐสภาเบลารุส
ลูคาเชนโกเป็นนักการเมืองมายาวนาน เห็นตับไตไส้พุงของสหรัฐฯดี ว่าเมื่อต้องการดึงประเทศหนึ่งประเทศใดให้ไปเป็นพวก ก็จะเสนอผลประโยชน์ ทั้งให้ส่วนตัวและให้กับประเทศ แต่หลังจากประเทศเหล่านั้นเป็นพวกแล้ว สหรัฐฯก็มักจะเบี้ยว รวมทั้งใช้ประเทศที่เป็นพวกไปรบกับประเทศที่เป็นศัตรูของตัว อย่างกรณีของจอร์เจีย สหรัฐฯใช้จอร์เจียรบกับรัสเซียเมื่อ ค.ศ.2008 และใช้พวกนีโอนาซีฆ่าคนรัสเซียในอูเครนมาอย่างยาวนาน จนกระทั่งรัสเซียบุกอูเครนเมื่อ ค.ศ.2022
แม้เบลารุสจะเป็นประเทศเล็ก แต่ก็มีบทบาทสำคัญเพราะสามารถเป็นฐานให้รัสเซียลุยโปแลนด์ อูเครน ลัตเวีย ลิทัวเนียได้ ที่น่าสนใจก็คือ ถ้าหมดยุคของลูคาเชนโก และเบลารุสมีผู้นำคนใหม่ที่โปรสหรัฐฯและตะวันตก รัสเซียจะเหนื่อยเพราะในแนวพรมแดนตะวันตก มีหลายประเทศเป็นพวกของสหรัฐฯไปแล้วทั้งนั้น
มีความจำเป็นที่รัสเซียต้องเข้าไปแทรกแซงการเมืองในเบลารุส เพื่อให้มั่นใจว่า คนที่จะขึ้นมาเป็นผู้นำต่อจากลูคาเชนโกจะต้องเป็นสลาฟที่รักชาวสลาฟด้วยกัน หากปล่อยให้สถานการณ์ทางการเมืองในเบลารุสเป็นไปตามธรรมชาติ เสร็จสหรัฐฯและนาโตแน่.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com
คลิกอ่านคอลัมน์ “เปิดฟ้าส่องโลก” เพิ่มเติม