ตามพระราชดำริ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมีแนวพระราชดำริในการส่งเสริมให้เกษตรกรบนพื้นที่สูงนำกาแฟซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจไปปลูกป่า สร้างรายได้จากกาแฟพร้อมช่วยดูแลป่า
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงโปรดเกล้าฯ พระราชทานรางวัลแก่ผู้ชนะเลิศ การประกวดสุดยอดกาแฟไทย ตลอด 3 ปีที่ผ่านมา คือ พ.ศ.2564-2566 รวมทั้ง พ.ศ.2567
เพื่อสืบสาน รักษา ต่อยอดแนวพระราชดำริ กรมวิชาการเกษตร (โดยนายระพีภัทร์ จันทรศรีวงศ์ อธิบดี) ร่วมกับหน่วยงานภาครัฐ สมาคม และภาคเอกชนที่ประกอบธุรกิจกาแฟ จัดงาน Thai Coffee Excellence 2024 หรือการประกวดสุดยอดกาแฟ พ.ศ.2567 เพื่อสร้างการรับรู้อัตลักษณ์กาแฟไทยให้เป็นที่รู้จักในระดับประเทศและสากล เพิ่มพื้นที่ปลูกกาแฟคุณภาพและลดปัญหา PM2.5 ในภาคการเกษตรไทย สร้างความเข้มแข็งและพัฒนาศักยภาพเกษตรกรผู้ปลูกกาแฟ ตลอดจนห่วงโซ่การผลิตกาแฟไทย
เพื่อให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ กรมวิชาการเกษตรจึงแต่งตั้งคณะกรรมการจัดการประกวดสุดยอดกาแฟไทย ทั้งคณะกรรมการอำนวยการ คณะกรรมการจัดประกวด คณะกรรมการประชาสัมพันธ์ คณะกรรมการตรวจสอบคุณสมบัติผู้สมัครและสิ่งประกวด คณะกรรมการสีกาแฟ คณะกรรมการตัดสินการประกวด ฯลฯ
คำสั่งกรมวิชาการเกษตรที่ 1133/2567 แต่งตั้งร้อยตำรวจเอก ดร.นิติภูมิธณัฐ มิ่งรุจิราลัย เป็นที่ปรึกษา 1.คณะกรรมการอำนวยการ 2.คณะกรรมการประกวด และ 3.คณะกรรมการตัดสินการประกวด
ประเทศผู้ผลิตกาแฟอันดับ 1 ของโลกคือบราซิล อันดับ 2 คือเวียดนาม ปัจจุบัน เกษตรกรเวียดนามจำนวนไม่น้อยโค่นกาแฟเพื่อปลูกทุเรียน เพราะรายได้ที่ได้จากการขายทุเรียนมีมากกว่า จึงเป็นโอกาสดีของเกษตรกรไทยที่จะเพิ่มพื้นที่การปลูกและขายกาแฟ
...
จากการติดตามสื่อโซเชียลของเวียดนาม คนที่โค่นกาแฟหันไปปลูกทุเรียนตอนนี้ก็เริ่มติดหล่ม เพราะการปลูกทุเรียนยุ่งยาก ค่าใช้จ่ายสูง มีการศึกษาออกมาหลายชิ้นว่าหลังจากหักกลบลบหนี้แล้ว ผลผลิตจากทุเรียนขายได้ราคามากจริง แต่เงินที่เหลือไม่มาก เนื่องจากทุเรียนมีโรคร้ายที่เกษตรกรต้องซื้อสารเคมีกำจัดแมลงศัตรูทุเรียน ทั้งพวกปากดูดและพวกปากกัดกิน
เกษตรกรที่ทิ้งกาแฟไปปลูกทุเรียนปัจจุบันต้องต่อสู้กับเพลี้ยหอยยักษ์ทุเรียน เพลี้ยแป้งในทุเรียน เพลี้ยจักจั่นฝอยทุเรียน แมลงแกงยักษ์ทุเรียน หนอนใยกินดอกทุเรียน ผีเสื้อหนอนจรวดทุเรียน หนอนบุ้งกินใบทุเรียน หนอนเจาะเมล็ดทุเรียน แมลงนูนดำกินรากทุเรียน มอดเจาะลำต้นทุเรียน นอกจากนั้น ยังต้องต่อสู้กับโรครากเน่าจากเชื้อราพิเทียม ไส้เดือนฝอยทำลายรากทุเรียน หลายแห่งทุเรียนตายทั้งสวนด้วยโรคกิ่งแห้งและใบไหม้ โรครากเน่าโคนเน่า โรคใบจุดใบไหม้ ที่สุดของที่สุดคือ เกษตรกรเผชิญกับโรคผลเน่าในทุเรียนหลังการเก็บเกี่ยว
ประชากรโลกมี 8 พันล้านคน กินทุเรียนไม่กี่เปอร์เซ็นต์ จากการศึกษาโดยสถาบันกาแฟหลายแห่งของโลกใน ค.ศ.2024 ประชากรโลกดื่มกาแฟโดยเฉลี่ยวันละ 2.25 พันล้านถ้วย ประมาณร้อยละ 60 ของประชากรโลกที่เป็นผู้ใหญ่ดื่มกาแฟอย่างต่อเนื่อง หมายถึงประชากรโลก 4.83 พันล้านคนเป็นผู้ดื่มกาแฟ (ทุกวัน) ดื่มกันทุกชาติ ทุกศาสนา ทุกทวีป คนแคนาดา อเมริกัน ฝรั่งเศส อังกฤษ รัสเซีย นิวซีแลนด์ ฯลฯ ดื่มกาแฟกันทั้งนั้นละครับ แต่พื้นที่ของประเทศเหล่านี้ปลูกกาแฟไม่ได้ กาแฟจึงเป็นพืชเศรษฐกิจที่มีความมั่นคงสูง
ปัจจุบันเป็นยุคที่กรมวิชาการเกษตรทำงานหนักและได้ผล เปิดวิสัยทัศน์ใหม่ๆ สร้างความมั่นคงให้กับเกษตรกรไทย เชิญผู้ทรงคุณวุฒิมาให้ความคิดเห็นในเรื่องต่างๆ จนการทำงานของกรมวิชาการตกผลึกและเป็นประโยชน์กับชาติบ้านเมือง
แต่ก่อนง่อนชะไร ธุรกิจกาแฟในไทยค่อนข้างจะเงียบเหงา เป็นธุรกิจที่อยู่ในมือนายทุน ตั้งแต่กรมวิชาการเกษตรลงมาศึกษาและสนับสนุนเรื่องกาแฟจริงจัง หลายคนก็เริ่มมีความหวังที่จะผลักดันธุรกิจกาแฟไทยไปยืนในแถวหน้าของโลก เมื่อกรมวิชาการเกษตรเดินแล้ว ก็อยากจะฝากหน่วยงานราชการและเอกชนอื่นๆ ช่วยกันสร้างทรัพยากรมนุษย์ด้านกาแฟที่มีคุณภาพเติมลงไป ทั้งผู้ผลิตกาแฟ ผู้ซื้อเมล็ดกาแฟดิบ โรสเตอร์ (คนคั่วกาแฟ) บาริสต้า (ผู้ชงและผู้ให้ความรู้ด้านกาแฟ)
ถ้ามุ่งมั่น กาแฟสามารถสร้างเม็ดเงินนับแสนล้านบาทต่อปีให้กับประเทศไทยได้.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com
คลิกอ่านคอลัมน์ “เปิดฟ้าส่องโลก” เพิ่มเติม