บาซิโลซอรัส (Basilosauridae) เป็นกลุ่มวาฬที่สูญพันธุ์ไปแล้ว แต่มีความสำคัญตรงที่วาฬวงศ์นี้แสดงขั้นตอนวิวัฒนาการของวาฬ โดยเปลี่ยนจากอยู่บนบกไปสู่ทะเล พัฒนาลักษณะที่เหมือนปลา ทั้งมีร่างกายที่คล่องตัว มีหางแข็งแรง รยางค์คล้ายใบพาย มีครีบหาง และมีรยางค์ส่วนท้ายที่ดูเหมือน “ขา” แต่ไม่ได้ใช้เดิน ทว่าอาจใช้ในการผสมพันธุ์ อย่างไรก็ตาม ก็ยังมีประเด็นที่นักบรรพชีวินวิทยาสงสัยอยู่มากถึงวิวัฒนาการของวาฬในยุคแรกเริ่ม
ล่าสุด ทีมวิจัยนำโดยผู้เชี่ยวชาญด้านซากดึกดำบรรพ์สัตว์มีกระดูกสันหลังที่มหาวิทยาลัยอเมริกัน กรุงไคโร และศูนย์บรรพชีวินวิทยาสัตว์มีกระดูกสันหลังที่มหาวิทยาลัยอัลมันศูเราะฮ์ ในอียิปต์ เผยการศึกษาซากฟอสซิลของวาฬที่สูญพันธุ์ไปแล้วชื่อ Tutcetus rayanensis เพิ่งค้นพบในหินสมัยอีโอซีนตอนกลาง ขนาดตัวของมันยาวประมาณ 2.5 เมตร ถูกระบุว่าเป็นวาฬสายพันธุ์ใหม่ อาศัยอยู่ในทะเลโบราณที่ปกคลุมอียิปต์ในปัจจุบันเมื่อราว 41 ล้านปีก่อน Tutcetus rayanensis จัดอยู่ในวงศ์บาซิโลซอรัสที่เล็กที่สุดเท่าที่เคยพบมา เพราะเมื่อประเมินมวลกายพบว่าอยู่ที่ประมาณ 187 กิโลกรัมเท่านั้น และมันยังเป็นหนึ่งในหลักฐานเก่าแก่ที่สุดของวงศ์บาซิโลซอรัสจากแอฟริกา
ทีมวิจัยเผยว่า Tutcetus rayanensis ช่วยให้เห็นภาพวิวัฒนาการของวาฬในยุคแรกเริ่มในแอฟริกาได้อย่างชัดเจน ชื่อของมันได้แรงบันดาลใจจากประวัติศาสตร์อียิปต์และตำแหน่งที่พบฟอสซิล โดยคำว่า “Tut” หมายถึง “ฟาโรห์ตุตันคามุน” ผู้โด่งดังของอียิปต์ ส่วน “cetus” เป็นภาษากรีกแปลว่า “วาฬ”.