หนึ่งในเหตุการณ์ที่น่าตื่นตระหนกรับเดือนแรกของปี 2565 ก็คือ เหตุการณ์ปะทุของภูเขาไฟใต้น้ำขนาดใหญ่ชื่อ “ฮังกา-ตองกา-ฮุงกา-ฮายาไพ” ที่ประเทศตองกา ซึ่งการปะทุรุนแรงจนเกิดคลื่นสึนามิสูงถึง 1.2 เมตรซัดถล่มอาคารบ้านเรือนริมชายฝั่งของกรุงนูกูอะโลฟา เมืองหลวงของตองกา และกลุ่มควันรวมถึงเถ้าฝุ่นจากภูเขาไฟดังกล่าวยังพัดปกคลุมเหนือเมืองหลวงแห่งนี้ แม้กระทั่งประเทศอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นฟิจิ นิวซีแลนด์ สหรัฐอเมริกาหรือญี่ปุ่นต่างก็รับรู้และรู้สึกได้ถึงเหตุการณ์ระทึกครั้งนั้น
หรือเมื่อช่วงเดือน ก.ค.ที่ผ่านมาก็เกิดเหตุ ภูเขาไฟซากุระจิมะ บนเกาะคิวชู ของญี่ปุ่นระเบิดขึ้น มีเถ้าถ่านปลิวไกลจากปากปล่องมากกว่า 2 กม. แต่ไม่มีรายงานว่ามีใครเจ็บใครตาย ดังนั้น เรื่องของกิจกรรมภายในภูเขาไฟจึงเป็นหนึ่งในเรื่องที่ต้องมีการเฝ้าระวังอย่างสม่ำเสมอ
เมื่อเร็วๆนี้ทีมวิจัยของมหาวิทยาลัยอลาสกา แฟร์แบงก์ ในสหรัฐอเมริกาได้รายงานว่า ตรวจพบความไม่ปกติในกิจกรรมของ ภูเขาไฟเอดจ์คอมบ์ ทางตะวันออกเฉียงใต้ของรัฐอลาสกา จากการสร้างแบบจำลองคอม พิวเตอร์ตามภาพถ่ายดาวเทียมของหอสังเกตการณ์ ภูเขาไฟอลาสกา โดยอาศัยข้อมูลที่มาจากการสังเกตเห็นแผ่นดินไหวจำนวนมากที่ภูเขาไฟเอดจ์คอมบ์นับตั้งแต่ 11 เม.ย.ปีนี้ รวมกับข้อมูลการบุกรุกของแมกมา (magma) หรือสารเหลวร้อนเกิดตามธรรมชาติอยู่ภายในโลก ซึ่งทำให้เกิดแผ่นดินไหวเล็กน้อยใต้เอดจ์คอมบ์ในปี 2563
ทีมวิจัยระบุว่า แมกมาใต้ภูเขาไฟเอดจ์ คอมบ์ที่เคยหลับใหลอยู่นาน มีการเคลื่อนตัวขึ้นไปทางเปลือกโลกโดยแบบจำลองคอมพิวเตอร์ตามภาพถ่ายดาวเทียมแสดงให้เห็นว่า แมกมาชนิดใหม่กำลังเพิ่มขึ้นประมาณ 9.6 กม. จากความลึกประมาณ 19.3 กม. และนั่นเป็นอัตราที่เร็วที่สุดของการเปลี่ยนรูปของภูเขาไฟในอลาสกา ซึ่งจะทำให้เกิดแผ่นดินไหวและการเสียรูปของพื้นผิวที่สำคัญ
...
แม้จะไม่ใช่เรื่องแปลกที่ภูเขาไฟจะเสียรูป แต่นักวิจัยเผยว่า กิจกรรมของภูเขาไฟเอดจ์คอมบ์นั้นเป็นเรื่องที่ไม่ปกติและไม่ควรมองข้าม การวิเคราะห์ตามการเสียรูปของพื้นดินจะช่วยให้สามารถตรวจจับความไม่สงบของภูเขาไฟได้เร็วยิ่งขึ้น เพราะการเสียรูปของพื้นดินเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดแรกสุด อีกทั้งการเสียรูปอาจเกิดขึ้นได้โดยไม่เกิดแผ่นดินไหวก็ได้ การยกตัวของแผ่นดินจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องจับตามอง
ทั้งนี้ แนวทางใหม่ในการสังเกตการณ์ก็จะถูกนำไปใช้กับภูเขาไฟอื่นๆในอลาสกาเช่นกัน เพราะภูเขาไฟบางลูกก็กำลังแสดงสัญญาณความไม่สงบที่เพิ่มสูงขึ้น.
ภัค เศารยะ