สาธารณรัฐเลบานอนตั้งอยู่บนฝั่งด้านตะวันออกของทะเล เมดิเตอร์เรเนียน ทิศเหนือและทิศตะวันออกติดต่อกับซีเรีย ทิศใต้ติดต่อกับอิสราเอล ทิศตะวันตกติดทะเลเมดิเตอร์เรเนียน เลบานอนเป็นประเทศที่อุดมสมบูรณ์ ผลิตผลไม้ชั้นดีทั้งองุ่น มะกอก ผลไม้ตระกูลส้ม ถั่ว ฯลฯ เลบานอนเคยรุ่งเรืองถึงขนาดได้ชื่อว่าเป็นสวิตเซอร์แลนด์ของตะวันออกกลาง
กรุงเบรุตเป็นเมืองเก่าบนฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน เป็นเมืองท่าสำคัญตั้งแต่อดีต เป็นศูนย์กลางการค้าและการเงินสำคัญของตะวันออกกลาง ความรุ่มรวยของเบรุตทำให้ผู้คนกล่าวขานว่าเป็นปารีสแห่งตะวันออกกลาง ด้วยความที่เป็นเมืองแห่งการค้ามายาวนาน ทำให้คนเลบานอนค้าขายเก่ง เรามักจะพบคนเลบานอนเป็นพ่อค้าที่เก่งกาจ ไม่ว่าจะในทวีปยุโรป เอเชีย หรือแม้แต่แอฟริกา ที่เด่นที่สุดคือการค้าอัญมณี ทุกครั้งที่มีการจัดงานแฟร์อัญมณีระดับโลกเราก็มักจะพบพ่อค้าเพชรพลอยชาวเลบานอนยืนนำเสนอสินค้าอยู่ตามบูธ
เลบานอนเริ่มมีปัญหาทางเศรษฐกิจมานานเกือบ 10 ปี ตั้งแต่ก่อนการระบาดของโควิด-19 และสงครามรัสเซีย-อูเครน เป็นปัญหาที่หมักหมมจากการบริหารงานที่ผิดพลาดของรัฐบาล ทำให้เลบานอนขาดดุลสูงมาก สร้างหนี้สาธารณะพอกพูน แถมรัฐบาลยังมีนโยบายการเงินที่ไม่ยั่งยืนจึงทำให้ธนาคารจำนวนไม่น้อยล้มละลาย และค่าเงินปอนด์เลบานอนร่วงรูดมหาราช
สถานการณ์ทางเศรษฐกิจของเลบานอนลงเหวอย่างหนัก ธนาคารโลกวิเคราะห์ว่า ขณะนี้เลบานอนวิกฤติที่สุดนับตั้งแต่ศตวรรษที่ 1800 และสหประชาชาติรายงานว่า กว่าร้อยละ 80 ของประชาชนคนเลบานอน 6.8 ล้านคน ได้รับผลกระทบจากความยากจนที่พุ่งสูงขึ้น ใครจะนึกเล่าครับว่าอดีตสวิตเซอร์แลนด์แห่งตะวันออกกลาง มาวันนี้ผู้คนแทบไม่มีจะกิน ขาดแคลนทุกอย่างทั้งไฟฟ้า พลังงาน น้ำสะอาด ยารักษาโรค สินค้าอุปโภคบริโภค ระบบสาธารณสุข การศึกษา ฯลฯ ร้อยละ 63 ของคนเลบานอนเข้าขั้นยากจน มีรายได้น้อยกว่า 5.50 ดอลลาร์สหรัฐฯ หรือประมาณ 200 บาทต่อวัน ในขณะที่เงินเฟ้อพุ่งสูงถึงร้อยละ 210
...
คนที่มีเงินก็ถอนเงินจากธนาคารออกมาไม่ได้ จึงทำให้เกิดกระแสปล้นเงินตัวเอง เพราะนับตั้งแต่เกิดวิกฤติเศรษฐกิจครั้งใหญ่เมื่อ ค.ศ.2019 ธนาคารเลบานอนใช้นโยบายจำกัดการถอนเงิน และหากประชาชนคนใดได้รับการอนุมัติให้ถอนเงินออกจากบัญชีเงินฝากของตนเอง เงินที่จะได้รับจะเป็นสกุลดอลลาร์สหรัฐฯเท่านั้น ผู้อ่านท่านครับ เมื่อเทียบเงินปอนด์เลบานอนกับดอลลาร์สหรัฐฯซึ่งตอนนี้เสื่อมค่าไปมากกว่าร้อยละ 95 ถามว่าถอนแล้วจะได้อะไร นอกจากเศษเงิน
จากนโยบายที่ว่าของธนาคาร ทำให้มีชายพกอาวุธปืน (ปลอม) บุกเข้าไปปล้นธนาคารแห่งหนึ่งในเมืองกาซีห์ที่อยู่ทางตอนใต้ของเลบานอน เพื่อถอนเงิน 19,200 ดอลลาร์สหรัฐฯหรือประมาณ 7.06 แสนบาทออกจากบัญชีของตนเอง แต่ไปไม่รอด ภายหลังมอบตัวกับตำรวจ นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่มีประชาชนพกอาวุธบุกเข้าปล้นธนาคารเพื่อจี้เอาเงินฝากของตนเองคืน เมื่อวันศุกร์ 16 กันยายน 2022 ที่ผ่านมาเพียงวันเดียวเกิดเหตุการณ์แบบเดียวกันไม่ต่ำกว่า 8 ครั้ง และดูท่าจะมีการทำตามกันมากขึ้นเรื่อยๆ สมาคมธนาคารเลบานอนจึงประกาศปิดทำการสถาบันการเงินทั่วประเทศ 3 วัน ตั้งแต่วันที่ 19-21 กันยายน 2022 เพื่อความปลอดภัย
ก่อนหน้านี้ 5 เมษายน 2022 นายไรอัด ซาลาเมห์ ผู้ว่าการธนาคารกลางเลบานอน ต้องออกแถลงการณ์ปฏิเสธข่าวที่ว่าธนาคารกลางเลบานอนล้มละลายแล้ว ว่าไม่เป็นความจริง ที่ผู้ว่าแบงก์ชาติเลบานอนต้องออกมาปฏิเสธก็เพราะ นายซาอัด ชามิ รองนายกรัฐมนตรีเลบานอน ดันโพล่งออกมาว่าสาธารณรัฐเลบานอนและธนาคารกลางเลบานอนล้มละลายแล้ว และกำลังเจรจากับกองทุนการเงินระหว่างประเทศหรือไอเอ็มเอฟเพื่อขอความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจ
หลังจากผู้ว่าแบงก์ชาติเลบานอนแก้ข่าวผ่านไป 5 เดือน ดูเหมือนว่าสถานการณ์เศรษฐกิจเลบานอนก็ยังไม่ดีขึ้น ไอเอ็มเอฟยังไม่อนุมัติโครงการช่วยเหลือมูลค่า 3 พันล้านดอลลาร์ (1.1 แสนล้านบาท) ตามที่รัฐบาลเลบานอนร้องขอไป
ความขัดแย้งทางการเมืองและการคอร์รัปชันเพียงไม่กี่ปี ทำให้ประเทศเศรษฐีกลายเป็นยาจกได้ภายในเวลาไม่กี่ปีครับ.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com