เมื่อวันจันทร์ที่ 1 สิงหาคมที่ผ่านมา มีพิธีเปิดประชุมว่าด้วยสนธิสัญญาไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ (NPT) ที่สำนักงานใหญ่ยูเอ็น ในนครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา มีตัวแทนของประเทศพี่เบิ้ม ที่มีความสามารถในการผลิตอาวุธนิวเคลียร์เข้าประชุมครบถ้วน

ท่านเลขาธิการองค์การสหประชาชาติ อันโตนิโอ กูเตร์เรส ซึ่งทำหน้าที่เป็นประธานในพิธีเปิดประชุม ได้กล่าวข้อความที่เป็นข่าวพาดหัวสื่อมวลชนทุกแขนงไปทั่วโลกเอาไว้ข้อความหนึ่งว่า

“วันนี้มนุษยชาติอยู่ห่างจากการทำลายล้างของนิวเคลียร์เพียงแค่ ความเข้าใจผิด หรือ การคำนวณผิดพลาด แค่ครั้งเดียวเท่านั้น”

ท่านเลขาธิการให้เหตุผลประกอบคำปราศรัยของท่านว่า ความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์อันเป็นผลมาจากสงครามรัสเซียยูเครน ความตึงเครียดในคาบสมุทรเกาหลี ตลอดจนเหตุการณ์ในตะวันออกกลาง ล้วนนำไปสู่สถานการณ์ที่อาจควบคุมไม่ได้ทุกขณะ นับเป็นสถานการณ์อันตรายที่โลกไม่ได้พบเห็นตั้งแต่ยุคสงครามเย็นเป็นต้นมา

นายกูเตร์เรส ย้ำด้วยว่า ในนาทีนี้มีอาวุธนิวเคลียร์เกือบ 13,000 ลูก อยู่ในคลังแสงทั่วโลก...ในขณะที่ความเสี่ยงที่มันจะเพิ่มขึ้นอีกก็สวนทางกับการป้องกันที่อ่อนแอลงทุกขณะ

“การประชุมเพื่อเพิ่มความเข้มแข็งให้แก่สนธิสัญญา NPT ที่ว่านี้จึงเหมาะสมและทันต่อสถานการณ์ เพราะการ “กำจัด” อาวุธนิวเคลียร์เป็นการรับประกันเพียงอย่างเดียวว่าอาวุธร้ายกาจนี้จะไม่ถูกนำมาใช้งาน” ท่านเลขาธิการสหประชาชาติสรุปในที่สุด

อ่านคำเตือนของท่านแล้วก็เห็นด้วยครับ และขอส่งกระแสจิตตลอดจนแรงภาวนาต่างๆไปยังผู้นำของโลกระดับ “พี่เบิ้ม” ทั้งหลาย ขอให้ทุกๆคนมีความหนักแน่น อดทน ใช้สติ ใช้ปัญญากันอย่างเต็มที่

...

เพราะถ้าไม่อดทนหรือขาดสติก็อาจจะเป็นอย่างที่ท่านเลขาฯ กูเตร์เรสท่านเตือนไว้ “การเข้าใจผิด” หรือ “การคำนวณผิด” เพียงแค่ครั้งเดียวเท่านั้น โศกนาฏกรรมครั้งใหญ่ของมนุษยชาติจะเกิดขึ้นทันที

การประชุม NPT ครั้งนี้นับเป็นครั้งที่ 10 นับตั้งแต่มีการลงนามในสนธิสัญญาเมื่อ 54 ปีก่อนโน้น เดิมทีจะประชุมเมื่อ 2 ปีที่แล้ว แต่ก็เลื่อนเรื่อยมาเพราะโควิด-19 ระบาด เพิ่งจะมาได้ฤกษ์ประชุมในวันที่ 1-26 สิงหาคมนี่เอง

มีรายงานข่าวว่า ท่าทีและแนวโน้มในการประชุมอาจเป็นไปในทางที่ดี เพราะรัสเซีย โดยตัวผู้นำท่านประธานาธิบดีปูติน เคยกล่าวว่าจะไม่มีผู้ชนะใน สงครามนิวเคลียร์ จึงน่าที่จะให้ความร่วมมือในการประชุมดังกล่าวนี้เต็มที่

ในขณะที่ประธานาธิบดีโจ ไบเดน ก็แถลงข่าวยืนยันว่า สหรัฐฯพร้อมที่จะแสวงหาข้อตกลงที่สร้างสรรค์ในการประชุมครั้งนี้

สำหรับ สนธิสัญญาไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ ที่มีชื่อเต็มว่า Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons หรือเรียกกันสั้นๆว่า Non-Proliferation Treaty (NPT) มีการลงนามครั้งแรกเมื่อ ค.ศ.1968 หรือ พ.ศ.2511 มีสมาชิก 189 ประเทศ

วัตถุประสงค์หลักหรือเสาหลักของการสนธิสัญญาฉบับนี้มี 3 ประการ คือ 1.ไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ 2.การลดอาวุธนิวเคลียร์ลง และ 3.สนับสนุนให้ใช้นิวเคลียร์ในทางสันติเท่านั้น

ในสนธิสัญญาฉบับนี้ให้คำรับรองการใช้อาวุธนิวเคลียร์แก่ 5 ประเทศ อันได้แก่ จีน ฝรั่งเศส รัสเซีย สหราชอาณาจักร และสหรัฐอเมริกา ซึ่งก็เป็นสมาชิกถาวร 5 ประเทศ ของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติอยู่ด้วย

ประเทศไทยของเราเข้าร่วมเป็นภาคี เมื่อ 7 ธันวาคม 2515 และปฏิบัติตามพันธกรณีอย่างเคร่งครัด โดยมีสำนักงานปรมาณูเพื่อสันติเป็นหน่วยงานหลักในการดำเนินการตามสนธิสัญญา

ผมขอเชิญชวนท่านผู้อ่านร่วมส่งกำลังใจไปที่การประชุมครั้งนี้ขอให้จบลงด้วยดีและมีข้อตกลงในทาง “สร้างสรรค์” อันจะนำไปสู่การ “ลด” หรือ “จำกัด” การผลิตอาวุธนิวเคลียร์ให้มากยิ่งขึ้นไปอีก

พร้อมๆกันนี้ก็คงต้องช่วยกัน อธิษฐาน ขอให้ความตึงเครียดต่างๆของโลกบรรเทาลงไป...โดยเฉพาะสงครามที่เกิดขึ้นแล้ว ก็ขอให้ยุติลงหรือที่อาจจะเกิดขึ้น ก็อย่าได้เกิดขึ้นเลย

สำคัญที่สุด...ขอสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในสากลโลกจงช่วยดลบันดาลให้ “ผู้นำ” ของชาตินิวเคลียร์ทั้งหลายจงมีสติ มีปัญญา ไม่เผลอไป “ตัดสินใจผิด” หรือ “คำนวณผิด” แม้แต่ครั้งเดียว ดังที่ท่านเลขาธิการสหประชาชาติเตือนไว้.

“ซูม”