ขณะกำลังกักตัวอยู่ที่เสินเจิ้น รัฐบาลจีนก็เปลี่ยนนโยบายการกักตัวเพื่อตรวจสกัดโรคโควิด-19 กะทันหัน จากที่ต้องกักตัว 28 วัน เหลือเพียง 10 วัน ขณะที่เขียนคอลัมน์รับใช้ผู้อ่านท่านที่เคารพอยู่นี่ ผมจึงได้ออกจากสถานที่กักกันตัวและออกมาทำงานกันได้แล้วครับ
สาขาแรกที่ผมและภรรยาจะไปให้กำลังใจพนักงานก็คือ ภัตตาคารเฟยไท่ชาน ชั้น 6 ห้างสรรพสินค้ามิกซี ถนนฉางผิง เขตหลงหู เมืองซัวเถา ซึ่งเป็นห้างของรัฐบาลที่เปิดใหม่และใหญ่ที่สุดของเมือง อยู่บนถนนการค้าที่เจริญที่สุด ทั้งห้างมีบริษัทไทยที่ผ่านการคัดเลือกอยู่ 2 บริษัท คือเครือเจริญโภคภัณฑ์ (ซีพี) (ห้างโลตัส) และบริษัทจอยเอ็นโค ซึ่งเปิดภัตตาคารไทย
1 กรกฎาคม 1997 วันนี้ของ 25 ปีที่แล้ว เจ้าฟ้าชายชาลส์เป็นผู้แทนของกษัตริย์อังกฤษมาคืนเกาะฮ่องกงให้นายจ้าวจื่อ หยาง นายกรัฐมนตรีจีน ตอนนั้น จีนให้สัญญาว่าจะปกครองฮ่องกงโดยใช้กฎหมายเดิมต่อไปอีก 50 ปี ส่วนรัฐบาลจีนจะดูแลการต่างประเทศและความมั่นคง โดยให้ผู้ว่าการและคณะกรรมการปกครองมาจากการเลือกตั้งของชาวฮ่องกง
ครอบครัวของเรามาเมืองจีนบ่อย บางคนเกิดบนแผ่นดินจีน บางคนจบการศึกษาจากมหาวิทยาลัยจีน เราจึงผูกพันกับทั้งแผ่นดินใหญ่ ฮ่องกง มาเก๊า และไต้หวัน ก่อนหน้าที่อังกฤษจะส่งคืนให้จีน ฮ่องกงเป็น 1 ในเมืองท่าเรือที่ใหญ่ที่สุดของโลก เป็นศูนย์การเงินการธนาคารอันดับ 4 ของโลก เป็นตลาดแลกเปลี่ยนเงินตราและการค้าทองคำเป็นอันดับ 8 ของโลก มีรายได้ต่อหัวสูงเป็นอันดับ 6 ของโลก เป็นศูนย์กลางการท่องเที่ยว เศรษฐกิจ และสินค้านานาชาติ
25 ปีหลังจากที่อังกฤษปล่อยฮ่องกง ฮ่องกงก็เงียบเหงาซบเซา คนเก่งๆ โดยเฉพาะพวกนักการเงินการธนาคารเปลี่ยนย้ายถ่ายโอนไปถือสัญชาติอังกฤษและแคนาดา ฮ่องกงวันนี้ไม่ใช่สวรรค์สำหรับคนหนุ่มสาวที่มีความรู้ที่จะเข้ามาก่อร่างสร้างตัวเหมือนในอดีตอีกต่อไปแล้ว
...
สิงหาคม 1842 อังกฤษชนะสงครามฝิ่นครั้งแรก จีนต้องลงนามในสนธิสัญญาหนานจิง สัญญาข้อหนึ่งสั่งให้จีนยกฮ่องกงให้อังกฤษ ทันทีที่ลงนาม ทั้งพ่อค้า โจรสลัด ผู้ค้าของเถื่อนจากสถานที่ต่างๆ ต่างมุ่งมาสู่ฮ่องกง ทำให้ประชากรของฮ่องกงเมื่อ 180 ปีที่แล้ว เพิ่มอย่างฉับพลันทันทีถึง 19,000 คน เป็นชาวยุโรปประมาณ 600 คน ซึ่งส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในเรือ
อังกฤษเริ่มสร้างถนนหนทาง วิหาร บ้านเรือน ส่วนเรื่องเงิน ก็ใช้เงินเหรียญเม็กซิโกและสเปนในการซื้อขายแลกเปลี่ยนกันไปก่อน ค.ศ.1844 อังกฤษตั้งข้าหลวงคนใหม่มาประจำเพื่อเริ่มระบบภาษีที่ดินและการประมูลฝิ่น จนถึง ค.ศ.1856 ก็เกิดสงครามฝิ่นครั้งที่ 2 อังกฤษยกกองเรือจากฮ่องกงมารบกับจีนจนชนะ จีนต้องลงนามในสนธิสัญญาเทียนจิน จีนต้องยกคาบสมุทรเกาลูน เกาะสโตนคัสเตอร์ให้มารวมกับฮ่องกงของอังกฤษ และอนุญาตให้มีการค้าฝิ่นได้
หลังจากมีความวุ่นวายขายปลาช่อน รัฐบาลจีนและกลุ่มธุรกิจใหญ่ก็หนีฮ่องกงไปลงทุนในซัวเถา ไห่หนาน (เกาะไหหลำ) ทำให้ทั้งซัวเถาและไห่หนานเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว ตอนที่มีการประกาศสร้างห้างสรรพสินค้าที่ใหญ่ที่สุดบนถนนฉางผิงซึ่งเจริญที่สุดของเมืองซัวเถา ครอบครัวเราติดอยู่ที่เมืองไทย ทุนก็ไม่มี แต่ก็ลองส่งชื่อเข้าประกวด ปรากฏว่าผ่านการคัดเลือก ตั้งแต่การตกแต่งและการรับสมัครพนักงาน พวกผมทำผ่านมือถือกันทั้งหมด ภัตตาคารเฟยไท่ชานเปิดเมื่อ 26 กันยายน 2564 จนถึงบัดนี้ก็ไม่มีใครเคยเห็นผู้บริหารเลย
ใกล้เคียงกับสงครามฝิ่นครั้งที่ 2 เด็กหญิงจีนแซ่ลี้ล่องสำเภาจากซัวเถามาเมืองไทยกับเตี่ย เรือมาทอดสมออยู่ที่ทะเลตราด ไม่นานเธอก็มีครอบครัวและลงหลักปักฐานใกล้วัดไทรทอง ต.หนองโสน อ.เมือง จ.ตราด ตอนท่านเสียอายุเกือบ 110 ปี ส่วนเตี่ยของท่านหันสำเภากลับซัวเถา สองพ่อลูกไม่ได้เจอกันอีกเลยตราบจนสิ้นชีวิต
ผมซึ่งเป็นโหลนของเด็กหญิงจีนแซ่ลี้ท่านนั้นได้กลับมาซัวเถาในวันครบรอบ 25 ปี ของการคืนเกาะฮ่องกง เป็นเรื่องบังเอิญมาก ต้องขอบคุณนโยบายกักตัวใหม่ของท่านสีจิ้นผิง ขอบคุณครับ.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com