ทุกครั้งที่ได้ยินข่าวการปฏิวัติรัฐประหาร คนทั้งโลกก็มักจะนึกถึงประเทศกำลังพัฒนาล้าหลังทั้งหลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศในทวีปแอฟริกา แอฟริกาทั้งทวีปประกอบด้วย 54 ประเทศ มีประเทศที่มีการปกครองตกต่ำย่ำแย่กว่ามาตรฐานอยู่ประมาณ 10 แห่ง ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา มีรัฐประหารที่ซูดาน ตามด้วยมาลี ที่มาลีนี่พวกปฏิวัติเข้าไปจับประธานาธิบดี นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีกลาโหม อีกประเทศหนึ่งซึ่งชอบมีการปฏิวัติรัฐประหารคือกินี
อังคารที่ผ่านมา 25 มกราคม 2022 กองทัพบูร์กินาฟาโซทำรัฐประหาร (อีกแล้ว) พันโทพอล-อ็องรี ซันเดาโก นามิบา ตั้งแนวร่วมเคลื่อนไหวรักชาติเพื่อการพิทักษ์และฟื้นฟู จากนั้นก็ยึดอำนาจจากประธานาธิบดีร็อช กาบอเร ทันทีที่ใช้ปืนปล้นอำนาจได้แล้วก็ประกาศว่า อ้า ข้าพเจ้าจะจัดการเลือกตั้งเพื่อคืนอำนาจให้แก่รัฐบาลพลเรือนภายในเวลาที่เหมาะสม ซึ่งจะเหมาะสมเมื่อใด ไม่ทราบ ข้าพเจ้าตอบยังไม่ได้
ครอบครัวของผมเคยเดินทางไปบูร์กินาฟาโซ เยือนทั้งกรุงวากาดูกูเมืองหลวง และตระเวนไปตามคามนิคมชนบท ไม่น่าเชื่อนะครับว่าโลกในศตวรรษนี้ยังมีมนุษย์ที่มีความเป็นอยู่ล้าหลังวังเวง ประชาชนยากจน ผู้คนอดมื้อกินมื้อ มีโรคระบาดบานเบอะเยอะแยะทั้งเอดส์และมาลาเรีย แถมพลเมืองมากกว่าร้อยละ 70 ไม่รู้หนังสือ
บูร์กินาฟาโซเป็นประเทศที่มีทรัพยากรธรรมชาติประเภทแร่ธาตุอุดมสมบูรณ์ สายแร่ครอบคลุมพื้นที่มากกว่าร้อยละ 20 ของประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งทองคำ ทว่าประชาชนไม่ค่อยได้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์นั้น ตั้งแต่ได้รับเอกราชเมื่อ ค.ศ.1960 กลุ่มทหารก็เวียนกันขึ้นมาทำปฏิวัติรัฐประหาร เมื่อมีอำนาจก็ให้ต่างชาติเข้ามาได้สัมปทานขุดทองคำ โดยกลุ่มทหารได้ค่าหัวคิว ทันที่ทหารรุ่นพี่อิ่มหมีพีมัน ก็จะส่งสัญญาณให้ทหารรุ่นน้องทำปฏิวัติรัฐประหาร เวียนแบ่งอำนาจและวนผลประโยชน์กันไปอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
...
เทียวเที่ยวไปในบูร์กินาฟาโซ พอรถจอด ประชาชนคนตามหมู่บ้านก็กรูกันเข้ามาหารถเพื่อขอยา ฟังจากล่ามจึงรู้ว่าคนเหล่านี้ต้องการยารักษาอาการที่เกิดจากการได้รับเชื้อจากยุงก้นปล่อง เด็กที่ถูกอุ้มมาที่รถบางคนกำลังจับไข้ตัวสั่น ชีพจรเต้นเร็ว บางคนอาเจียน หน้าแดง ตาแดง ตัวซีด มีลักษณะหัวโตพุงโรก้นปอด มองดูก็รู้ว่านอกจากป่วยแล้ว เด็กพวกนี้ยังขาดสารอาหารรุนแรง
ฟังบรรยายสรุปจากข้าราชการ ต่างพ่นเรื่องความอุดมสมบูรณ์ของแร่ธาตุ ทุกหน่วยงานพ่นกันน้ำไหลไฟดับเพื่อชวนให้ชาวต่างชาติเข้ามาลงทุน ทุกทีที่ผมพูดถึงทวีปแอฟริกา ผู้อ่านท่านผู้เจริญกรุณาอย่าคิดว่าทุกประเทศจะเหมือนกันทั้งหมดนะครับ หลายประเทศที่เราเข้าไปพบทั้งภาคเอกชนและภาครัฐ เป็นประเทศที่ดีมีมาตรฐานก็มี เช่น บอตสวานา นามิเบีย และแอฟริกาใต้ ประเทศเหล่านี้ไม่มีการปฏิวัติรัฐประหาร ทหารไม่เข้ามาวุ่นวายในการเมือง
จากการพบกับคนจีน เวียดนาม มาเลเซีย และสิงคโปร์ ที่ไปลงทุนในบอตสวานาและนามิเบีย เราได้รับคำยืนยันว่าไม่มีเรื่องใต้โต๊ะในการเข้ามาติดต่องานกับข้าราชการในประเทศทั้งสองจำได้ในการประชุมที่กรุงวินด์ฮุก เมืองหลวงของนามิเบีย เราพูดถึงคอรันดัมซึ่งเป็นแร่อัญมณีที่มีความแข็ง 9 โมห์สเกล ข้าราชการที่นั่งประชุมด้วยบอกว่ายินดีที่จะพาพวกคุณไปสำรวจ แล้วก็ไม่ใช่ดีแต่พูด หลังการประชุม ข้าราชการก็พาพวกเราขึ้นภูเขาไปเอาแร่ที่อยู่ในพื้นดินมาตรวจ
ไม่มีใครอยากไปลงทุนในบูร์กินาฟาโซ เพราะการเมืองที่นั่นไม่มั่นคง มีคอร์รัปชันสูง แม้แรงงานจะราคาถูก แต่ไม่มีทักษะ แถมโครงสร้างพื้นฐานด้านไฟฟ้า ประปา หรือพวกถนนหนทางไม่พร้อม เมื่อมองไม่เห็นอนาคต ประชาชนคนบูร์กินาฟาโซก็พึ่งพาศาสนาและสวดอ้อนวอนกันทั้งกลางวันยันกลางคืน เพื่อให้ชีวิตของตัวและครอบครัวดีขึ้น
ทันทีที่มีข่าวรัฐประหาร สหประชาชาติก็ออกแถลงการณ์ประณามทันที ทว่าไม่มีใครฟัง เราต่างรู้กันดีว่า สหประชาชาติเป็นไอ้เสือกระดาษ วาดปากประณามไปยังงั้นแหละ.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com