ทำไมอินโดนีเซียย้ายเมืองหลวง จากจาการ์ตาสู่ป่าบนเกาะบอร์เนียว

• รัฐสภาอินโดนีเซียผ่านกฎหมายวางกรอบการทำงานเพื่อย้ายเมืองหลวงจากกรุงจาการ์ตา ไปยังพื้นที่ป่าบนเกาะบอร์เนียวแล้ว หลังจากล่าช้ามาหลายปีเพราะโควิด-19
  
  
• อินโดนีเซียคิดย้ายเมืองหลวงมาหลายปีแล้ว เนื่องจากกรุงจาการ์ตากำลังเผชิญปัญหาหนักหลายอย่างที่ยากจะแก้ไข รวมถึงปัญหาดินทรุด ซึ่งอาจทำให้พื้นที่ 1 ใน 3 จมบาดาลภายในปี 2593
  
  
• เมืองหลวงใหม่ของอินโดนีเซียจะใช้ชื่อว่า นูซันตารา โดยการสร้างถนนกับโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ จะเริ่มในปีนี้ และคาดว่าจะเสร็จสิ้นในปี 2567
  
  

ในที่สุด แผนการย้ายเมืองหลวงของอินโดนีเซียก็มีความคืบหน้าแล้ว หลังจากเมื่อวันอังคารที่ผ่านมา (18 ม.ค. 2565) รัฐสภาแดนอิเหนาผ่านร่างกฎหมายวางกรอบการทำงานเพื่อย้ายเมืองหลวงจากกรุงจาการ์ตา บนเกาะชวา ไปยังป่าใน บนเกาะบอร์เนียว หลังจากประกาศแผนมาตั้งแต่ 2 ปีก่อน แต่กระบวนการต้องหยุดชะงักเพราะการระบาดของไวรัสโควิด-19

การย้ายเมืองหลวงออกจากกรุงจาการ์ตาเป็นสิ่งที่ประธานาธิบดีหลายคนของอินโดนีเซียพยายามเสนอมานานแล้ว จากปัญหามากมายซึ่งหนึ่งในนั้นคือ เมืองแห่งนี้กำลังจะจม โดยตามแผนงานล่าสุด พวกเขาจะใช้งบประมาณ 3.2 หมื่นล้านดอลลาร์ในการสร้างเมืองหลวงขึ้นใหม่ในจังหวัดกาลีมันตันตะวันออก ซึ่งห่างจากจุดเดิมกว่า 2,000 กม.

รัฐบาลอินโดนีเซียให้คำมั่นว่า เมืองหลวงแห่งใหม่นี้จะกลายเป็นสัญลักษณ์ของชาติ และเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจแห่งใหม่ของประเทศ แต่ก็มีฝ่ายที่ไม่เห็นด้วยเพราะกังวลว่า การย้ายเมืองหลวงไปยังพื้นที่ป่าอันอุดมสมบูรณ์บนเกาะบอร์เนียว อาจสร้างความเสียหายต่อระบบนิเวศบนเกาะอันเขียวชอุ่มแห่งนี้ได้

ทำไมอินโดนีเซียย้ายเมืองหลวง?

กรุงจาการ์ตาทำหน้าที่เป็นเมืองหลวงของประเทศอินโดนีเซียนับตั้งแต่พวกเขาได้รับอิสรภาพในปี 2492 แต่ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา จำนวนประชากรในจาการ์ตาเพิ่มสูงขึ้นจนเกินกว่า 10 ล้านคน ทำให้เกิดปัญหาแออัดการจราจรติดขัด ตรงข้ามกับจังหวัดกาลีมันตันตะวันออกที่มีพื้นที่มากว่าจาการ์ตาถึง 4 เท่า แต่กลับมีประชากรเพียง 3.7 ล้านคนเท่านั้น

นอกจากนั้น จาการ์ตา ยังถูกจัดเป็นหนึ่งในเมืองที่พื้นดินทรุดตัวเร็วที่สุดในโลก โดยเฉพาะทางตอนเหนือของเมือง ทรุดลงถึง 25 ซม.ต่อปี และอาจจมอยู่ใต้น้ำภายในปี 2593 ซึ่งสาเหตุส่วนหนึ่งเกิดจากเมืองวางท่อลำเลียงน้ำดื่มไม่เพียงพอ ส่งผลให้ประชาชนยังต้องพึ่งพาน้ำบาดาลอย่างหนัก ทำให้ดินด้านบนทรุดตัวส่งผลให้เกิดน้ำท่วมเป็นประจำ ขณะที่ค่าคุณภาพอากาศของเมืองหลวงแห่งนี้มีสภาพย่ำแย่ด้วย

เมืองหลวงใหม่จะตั้งอยู่ตรงไหน?

เมืองหลวงแห่งใหม่ของอินโดนีเซีย ได้รับการตั้งชื่อว่า ‘นูซันตารา’ เป็นภาษาชวาโบราณแปลว่า หมู่เกาะ จุดถูกสร้างขึ้นบนพื้นที่ส่วนหนึ่งของเขต ปานาแจม ปาเซร์ เหนือ (North Penajam Paser) และเขตกูไต การ์ตาเนการา ในจังหวัดกาลีมันตันตะวันออก โดยในเบื้องต้นจะครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 56,180 เฮกตาร์ หรือราว 561.8 ตร.กม. แต่มีการจัดเตรียมพื้นที่ไว้ถึง 256,142 เฮกตาร์ หรือราว 2,561.42 ตร.กม. เผื่อสำหรับการขยายเมืองในอนาคต

เดิมทีนั้น การสร้างเมืองหลวงใหม่จะเริ่มต้นขึ้นในเดือนเมษายน 2562 และมีกำหนดเสร็จสิ้นในปี 2563 แต่การระบาดของไวรัสโควิด-19 ทำให้แผนการล่าช้าออกไปจนถึงตอนนี้ ซึ่งภายใต้แผนงานใหม่ ทางการจะให้ความสำคัญกับการสร้างถนน, ท่าเรือ และโครงสร้างพื้นฐานอื่นๆ เป็นอันดับแรก โดยจะเริ่มในปีนี้จนถึงปี 2567 ขณะที่โครงการบางส่วนจะสร้างโดยหุ้นส่วนเอกชน

ประธานาธิบดี โจโก วิโดโด กล่าวก่อนการลงมติเมื่อวันอังคารว่า เมืองหลวงใหม่นี้ จะเป็นสถานที่ที่ผู้คนใกล้ชิดกับทุกจุดหมายปลายทาง พวกเขาสามารถเดินหรือปั่นจักรยานไปได้ทุกทีเนื่องจากไม่ปล่อยก๊าซเรือนกระจก และเมืองแห่งนี้จะไม่ใช่แค่ที่ตั้งสำนักงานรัฐบาลเท่านั้น แต่จะสร้างเป็นมหานครอัจฉริยะ ที่สามารถดึงดูดผู้มีความสามารถจากทั่วโลก และเป็นศูนย์กลางนวัตกรรมใหม่ๆ

ขณะที่รัฐบาลอินโดนีเซียระบุในแถลงการณ์ว่า เมืองหลวงแห่งใหม่จะทำให้อินโดนีเซียมีจุดยืนทางยุทธศาสตร์มากขึ้นในด้านเส้นทางการค้าโลก, การลงทุน และการพัฒนาเทคโนโลยี ซึ่งพวกเขาหวังว่า เมืองแห่งนี้จะกลายเป็นบ้านของประชาชนชาวมุสลิมที่ใหญ่ที่สุดในโลก เป็นซุปเปอร์ ฮับ ของทั้งเทคโนโลยี, สุขภาพ และเภสัชกรรม

เสียงคัดค้านและความกังวล

นักวิจารณ์หลายคนออกมาแสดงความกังวลว่าการย้ายเมืองหลวงไปยังเกาะบอร์เนียวอาจส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เนื่องจากกาลีมันตันเป็นแหล่งการทำเหมืองขนาดใหญ่ รวมถึงมีป่าฝน และเป็นเพียงไม่กี่จุดบนโลกที่มีลิงอุรังอุตังใช้ชีวิตอยู่ตามธรรมชาติ

รัฐบาลสัญญาว่า พวกเขาจะไม่ไปยุ่งกับป่าที่ได้รับความคุ้มครอง และจะช่วยอนุรักษ์มันเอาไว้ แต่ฝ่ายที่ไม่เห็นด้วยก็ยังกังวลว่า การที่มีประชาชนไปอาศัยอยู่บนเกาะบอร์เนียวมากขึ้นอาจทำเกิดความเสียหายโดยปริยาย ขณะที่นักสิ่งแวดล้อมหลายคนเตือนว่า แผนย้ายเมืองหลวงต้องกระทำอย่างระมัดระวัง มิเช่นนั้นจะกลายเป็นการหนีจากพื้นที่ระบบนิเวศเสียหายที่หนึ่ง เพื่อไปสร้างความเสียหายอีกที่หนึ่งแทน

อินโดนีเซียไม่ใช่ชาติแรกที่ย้ายเมืองหลวง

อินโดนีเซียกำลังจะกลายเป็นประเทศแรกๆ ที่ย้ายเมืองหลวงของประเทศในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา แต่ในอดีตก็เคยมีหลายประเทศที่ตัดสินใจเปลี่ยนเมืองหลวงเช่นกัน ตัวอย่างที่ใกล้ที่สุดคือเมียนมา ที่ย้ายเมืองหลวงจากนครย่างกุ้งไปยังกรุงเนปิดอว์ เมื่อปี 2549 หรือมาเลเซีย ที่ย้ายสำนักงานรัฐบาลจากกรุงกัวลาลัมเปอร์ไปยังนครปุตราจายา ในปี 2546

ส่วนในพื้นที่อื่นๆ ของโลก บราซิลก็ย้ายเมืองหลวงจากนครรีโอ เด จาเนโร ไปเป็นกรุงบราซิเลีย ซึ่งอยู่ใจกลางประเทศมากกว่า ในปี 2503 ขณะที่ไนจีเรียก็เปลี่ยนเมืองหลวงจากเมืองลากอสไปเป็นกรุงอาบูจาในปี 2534 หรือที่คาซัคสถาน พวกเขาย้ายเมืองหลวงจากเมืองอัลมาตี ไปที่กรุง นูร์-สุลต่าน ในปี 2540 แต่เมืองอัลมาตีก็ยังเป็นศูนย์กลางการพาณิชย์ของประเทศมาจนถึงทุกวันนี้




ผู้เขียน : ทิตชนม์ สว่างศรี

ที่มา : firstpost, dw, the guardian