คนจีนสมัยนี้ติดตามการทำงานของรัฐบาลจีน โดยเฉพาะอย่างยิ่งกระทรวงการต่างประเทศจีน ต่างคนต่างซู้ดปากซี้ดซ้าด ก้านเต๋อเพี่ยวเลี่ยง ‘ทำได้ดี’ ต้าไคว่เหยินชิง ‘สะใจ’
ความรู้สึกนี้ไม่ได้มีเฉพาะกลุ่มหรือเฉพาะบุคคล แต่เกิดขึ้นกับชาวจีนทั้งมวล ทั้งชาวจีนในแผ่นดินใหญ่ และชาวจีนที่อยู่ในต่างประเทศ ที่ต้าไคว่เหยินชิงกันมากๆ ก็เป็นการเจรจาระหว่างจีนกับสหรัฐฯ ที่เมื่อก่อนสหรัฐฯจะวางตัวเป็นลูกพี่ ส่วนจีนเป็นลูกไล่ แต่สมัยนี้ไม่ใช่แล้วครับ จีนวางตัว วางสถานะของตัวเองเท่ากับสหรัฐฯ
คนจีนที่ผมรู้จักมักยกกรณีของญี่ปุ่นขึ้นมาคุย ว่ายอมสหรัฐฯมากเกินไป ที่ว่อนกันในโซเชียลมีเดียจีนก็คือภาพนักการเมืองระดับบริหารประเทศของญี่ปุ่น ยืนอ่อนน้อมถ่อมตนอยู่ใกล้ๆ นักการเมืองสหรัฐฯ
คนเอเชียหลายคนบ่นว่าไม่ชอบที่ญี่ปุ่นทำลักษณะท่าทางนี้กับฝรั่ง แต่ผมอยากจะเรียนครับ ว่านี่ไม่ใช่ญี่ปุ่นอ่อนน้อมกับฝรั่งมากเกินไป แต่เป็นธรรมเนียมของญี่ปุ่นที่อ่อนน้อมถ่อมตนกับทุกคนไม่ว่าเอเชียหรือฝรั่ง
ใครๆก็รู้ว่าจีนอยากเป็นผู้นำโลก แต่เท่าที่ผมมองคนรุ่นใหม่ไม่ว่าจะเป็นชาติใด ก็ไม่ยอมรับจีนในบางเรื่อง อย่างเรื่องทะเลจีนใต้ ไต้หวัน ฮ่องกง เรื่องการสนับสนุนรัฐบาลประเทศที่ไม่เป็นประชาธิปไตย เรื่องการเอาประโยชน์ของประเทศตัวเองเป็นที่ตั้ง
ถ้าจีนต้องการจะเป็นผู้นำโลกอย่างแท้จริง ก็จะต้องปรับปรุงในเรื่องที่คนรุ่นใหม่โลกมีทัศนะลบเกี่ยวกับจีน
สมัยก่อนสหรัฐฯก็มีภาพลบเยอะ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเข้าไปแทรกแซงประเทศโน้น ล้มรัฐบาลของประเทศนี้ ไม่ว่าจะเป็นในละตินอเมริกา แอฟริกา หรือเอเชีย แต่ในสหรัฐฯก็มี Soft Power ประเภทวัฒนธรรม ค่านิยมทางการเมือง และนโยบายต่างประเทศ เมื่อบวกลบคูณหารเรียบร้อยแล้ว สหรัฐฯยังเหลือกำไรให้เยาวชนคนชาติอื่นนิยมชมชอบ
...
วัฒนธรรมจีนบางอย่างเยาวชนโลกพอยอมรับได้ แต่ค่านิยมทางการเมืองของจีนเยาวชนคนรุ่นใหม่ไม่ยอมรับเลย นโยบายการต่างประเทศของจีนตอนนี้ก็แรงขึ้นมาก ตอนนี้ที่จีนใช้อยู่คือ Wolf Warrior Diplomacy ซึ่งหมายถึง นโยบายตาต่อตา ฟันต่อฟัน เป็นนโยบายการต่างประเทศที่ทำให้คนจีนมีความภาคภูมิใจในชาติของตนเอง แต่ก็กระทบกับความปลอดภัยของคนจีนที่อยู่ในต่างประเทศ เพราะนโยบายนี้ได้สร้างกระแสเกลียดคนจีน และต่อต้านประเทศจีนไปโดยปริยาย
นักข่าวต่างชาติมักจะมีการเตี๊ยมวางแผนกันอย่างดี เพื่อที่จะถามผู้บริหารชาวจีนเพื่อให้หน้าแตก แต่ข้ารัฐการจีนสมัยนี้ฉลาด โต้ตอบอย่างที่สื่อมวลชนต่างชาติจนต้องหน้าม้านกลับไป เมื่อมีการนำคลิปนั้นมาลงใน TikTok มีคนจีนกดไลก์เป็นล้านๆคน ข้ารัฐการจีนกลายเป็นดาว TikTok ที่เป็นที่ชื่นชอบของคนจีนมาก
ครั้งหนึ่ง นักข่าวต่างชาติถาม ข้ารัฐการจีนไม่ตอบ แต่มองนักข่าวต่างชาติตาเขม็ง และยิ้มที่มุมปากนิดหน่อย คลิปก็กลายเป็นไวรัลว่อนไปทั่วโซเชียลมีเดียจีน ที่กำลังดังอยู่ตอนนี้คือ จ้าว ลี่เจียน และนางหัว ชุนหยิง จากกระทรวงการต่างประเทศจีน
ตั้งแต่สมัยโจวเอินไหล นายกรัฐมนตรีคนแรก จีนใช้แนวคิดแสวงจุดร่วม สงวนจุดต่าง Points-of-Parity and Points-of-Difference หรือที่ภาษาจีนพูดว่า ‘ฉิวถงฉุนอี้’ เรื่อยมา ในยุคที่ใช้แนวคิดฉิวถงฉุนอี้ ผู้คนจากประเทศต่างๆยังไม่ต่อต้านจีนมากนัก ที่มาต่อต้านกันอย่างจริงจังก็ในยุคของสีจิ้นผิงเป็นประธานาธิบดีนี่ละครับ
สหรัฐฯ ‘สอบผ่าน’ ในเรื่อง ‘วัฒนธรรม’ และ ‘ระบบการปกครอง’ แต่สหรัฐฯ ‘สอบตก’ เรื่อง ‘นโยบายต่างประเทศ’
ในอดีต จีน ‘สอบผ่าน’ เรื่อง ‘วัฒนธรรม’ และ ‘นโยบายต่างประเทศ’ แต่ ‘สอบตก’ เรื่อง ‘ระบบการปกครอง’
ปัจจุบัน เรื่อง ‘นโยบายต่างประเทศ’ ทำให้จีนต้องเผชิญหน้ากับทั้งตะวันตกและเอเชียหลายประเทศ ผู้นำจีนคงปรึกษาหารือกันตกผลึกแล้ว จึงใช้ Wolf Warrior Diplomacy ตาต่อตา ฟันต่อฟัน
เรื่องนี้ต้องดูผลลัพธ์ในระยะยาวครับ.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com