คณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อวันอังคารที่ผ่านมา ให้ความเห็นชอบร่าง พ.ร.บ.สำคัญ 2 ฉบับ ฉบับแรกได้แก่ ร่าง พ.ร.บ.การจัดทำยุทธศาสตร์ชาติ เป็นกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ เพื่อกำหนดยุทธศาสตร์ชาติ เป็นเป้าหมายในการพัฒนาประเทศอย่างน้อย 20 ปี บังคับให้ทุกรัฐบาลต้องปฏิบัติ และดำเนินโครงการสำคัญๆ มิฉะนั้นจะถูกฟ้องร้องได้
กฎหมายยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี เป็นนโยบายสำคัญของรัฐบาล คสช.ตั้งแต่เริ่มแรก ถูกวิจารณ์ว่าจะเป็นกฎหมาย “มัดตราสัง” หรือ “มัดมือชกหรือไม่” เนื่องจากสถานการณ์ทางเศรษฐกิจและสังคมเปลี่ยน แปลงอยู่ตลอดเวลา ไม่ใช่เปลี่ยนแปลงแค่รายปี แต่มีกฎหมายบังคับไว้ตายตัวให้รัฐบาลปฏิบัติตามกฎหมายที่รัฐบาล คสช.ออกไว้ในอีก 20 ปีข้างหน้า
รัฐบาลมั่นใจได้อย่างไรว่า สิ่งที่เชื่อว่าเป็นแนวทางที่ถูกต้องในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมในวันนี้ จะยังเป็นเรื่องที่ถูกต้องในอีก 20 ปี ขณะที่สถานการณ์เปลี่ยนไป อาจกลายเป็นปัญหาสำหรับรัฐบาลในอนาคต ถูกบังคับให้ต้องแก้ไขกฎหมายยุทธศาสตร์ชาติ เพื่อให้สามารถปรับ เปลี่ยนแปลงในยุทธศาสตร์ของชาติได้
เรื่องที่เรียกกันว่า “ยุทธศาสตร์ชาติ” ไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่เป็นเรื่องเก่าสำหรับประเทศไทย เพราะเรามีแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ มาถึง 12 แผนโดยแบ่งเป็นแผนละ 5 ปี เริ่มแต่ พ.ศ.2504 จนถึง 2560 รวมเกือบ 60 ปี เป็นกรอบ หรือแนวทางในการพัฒนาประเทศ เพียงแต่ไม่ได้บังคับให้ต้องปฏิบัติ
รัฐธรรมนูญไทยหลายฉบับกำหนดแนวนโยบายพื้นฐานของรัฐไว้ เริ่มแต่รัฐธรรมนูญ 2517 ที่มาจากนักศึกษาและประชาชน เช่น ระบุว่า “รัฐต้องรักษาไว้ ซึ่ง เอกราช และบูรณาการแห่งอาณาเขต”แต่ส่วนใหญ่เป็นเพียงเสนอแนะแนวทาง เช่น “รัฐพึงดำเนินการให้ความเหลื่อมล้ำ ในฐานะของบุคคลในทางเศรษฐกิจและสังคมลดน้อยลง” แต่ไม่ได้บังคับ
...
รัฐบาลบางคณะยึดแผนพัฒนา เศรษฐกิจฯ เป็นแนวทางในการบริหารประเทศ โดยเฉพาะรัฐบาลจากรัฐประหาร ซึ่งเป็นรัฐบาลข้าราชการ จึงชอบแนวทางแผนพัฒนาเศรษฐกิจฯ ซึ่งจัดทำโดยคณะบุคคลส่วนใหญ่เป็นนักวิชาการ และข้าราชการ แต่รัฐบาลที่มาจากเลือกตั้งมีสัญญากับประชาชน จึงต้องปฏิบัติตามนโยบายที่สัญญาต่อประชาชน
ข้อดีของกฎหมายยุทธศาสตร์ชาติ จะทำให้ทุกรัฐบาลปฏิบัติตาม แต่ข้อเสียคือ การขาดความยืดหยุ่น และเป็นปัญหาในทางปฏิบัติในอนาคต สมมติว่าในอีก 20 ปีข้างหน้า เศรษฐกิจและสังคมโลกอาจก้าวไปถึง 5.0 ทุกประเทศต้องปรับตัวให้ทันสถานการณ์ แต่รัฐบาลไทยถูกบังคับให้ทำเหมือนเดิม ตามแนวทางที่รัฐบาลคณะรัฐประหารกำหนดไว้ 20 ปีมาแล้ว.