“หลอดเลือดขอด” ปัญหาหนึ่งที่ไม่เฉพาะสร้างความกวนใจให้สาวๆ ทั้งหลาย การที่ขาเรียวสวยมีหลอดเลือดคดเคี้ยวคล้ายตัวหนอนนูนขึ้นมา สีผิวเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเข้ม ทำให้ขาดความมั่นใจในการแต่งตัว ภาวะนี้ยังเกิดขึ้นได้ในผู้ชาย และหากปล่อยทิ้งไว้ไม่เข้ารับการรักษาก็อาจทำให้ลุกลาม เกิดการอักเสบจนกลายเป็นแผลหรือมีลิ่มเลือดเกิดขึ้นได้
“หลอดเลือดขอด” คืออะไร
อาการหลอดเลือดขอด หรือโรคหลอดเลือดดำขอด คือ การที่หลอดเลือดดำบริเวณใต้ผิวหนังมีการโต ขยายขนาด คดเคี้ยว โดยทั่วไปสามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า พบผู้ที่เป็นโรคนี้ประมาณครึ่งหนึ่งเป็นผู้ที่มีอายุมากกว่า 50 ปี และพบได้ทุกเชื้อชาติ ทั้งในเพศชายและเพศหญิง โดยเพศหญิงพบมากกว่าเพศชาย ความเสี่ยงในการเป็นโรคหลอดเลือดดำขอดเพิ่มขึ้นตามอายุ น้ำหนักตัว จำนวนบุตร และการสูบบุหรี่
อาการ
ผู้ป่วยที่มาปรึกษาแพทย์ส่วนหนึ่งเป็นเพราะความกังวลเกี่ยวกับความสวยงาม สำหรับผู้ป่วยที่มาพบศัลยแพทย์หลอดเลือดมักจะเป็นผู้ป่วยที่มีอาการปวด หนัก ตึง คัน บริเวณขา หรือมีภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นจากหลอดเลือดดำขอด ได้แก่ มีเลือดออก หลอดเลือดดำอักเสบ มีลิ่มเลือด ขาบวม ผิวหนังมีสีคล้ำขึ้น ภาวะผิวหนังอักเสบ มีการเปลี่ยนแปลงของผิวหนังในลักษณะแข็ง และเกิดแผลเรื้อรัง
...
สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ เหล่านี้คือ การเปลี่ยนแปลงบริเวณผนังหลอดเลือดดำ การโป่งพองของหลอดเลือดดำ การแยกออกของลิ้นหลอดเลือดดำ ซึ่งนำไปสู่การสูญเสียของลิ้นหลอดเลือดดำ และการโป่งพองของหลอดเลือดดำเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ
ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดดำขอด จะมีความรู้สึกไม่สบาย เช่น (ปวด หนัก ตึง เจ็บ) ที่เกิดขึ้นบริเวณขา อาจเกิดได้หลังจากยืนหรือนั่งห้อยขาเป็นเวลานาน หรือในช่วงที่อากาศร้อน หรือก่อนมีประจำเดือน อันเป็นผลของความดันที่สูงขึ้นในหลอดเลือดดำ ในผู้ป่วยหลอดเลือดดำขอด อาการรู้สึกไม่สบายหรือเจ็บบริเวณหลอดเลือดดำจะเกิดขึ้นเฉพาะบริเวณที่หลอดเลือดดำขอดเท่านั้น โดยจะไม่เกิดขึ้นบริเวณอื่นๆ ของขา และอาการรู้สึกไม่สบายต่างๆ ที่กล่าวไปจะดีขึ้นเมื่อยกขาสูง
นอกจากนี้หากมีอาการปวดเหมือนถูกบาด ปวดขณะเคลื่อนไหว ปวดเมื่อต้องยกของหนัก อาการปวดอยู่ห่างจากบริเวณหลอดเลือดดำขอด หรืออาการปวดเกิดขึ้นในบริเวณขาหนีบ ควรจะต้องหาสาเหตุของอาการปวดที่ไม่ได้มาจากหลอดเลือดดำขอด
ประเภทของหลอดเลือดดำขอด
• โรคหลอดเลือดดำขอดปฐมภูมิ เกิดจากความบกพร่องของตัวหลอดเลือดเอง หรือการมีภาวะหลอดเลือดดำบกพร่องเรื้อรัง
หลอดเลือดดำขอดที่เกิดจากความบกพร่องของหลอดเลือดดำเอง เช่น สูญเสียสมรรถภาพของลิ้นเปิดปิดหลอดเลือดดำ การโป่งพองของหลอดเลือดดำ โดยมีลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำส่วนลึก
• โรคหลอดเลือดดำขอดทุติยภูมิ เป็นหลอดเลือดดำที่มีความผิดปกติเกิดตามมาจากภาวะอื่น โดยเฉพาะภาวะหลอดเลือดดำลึกมีลิ่มเลือด
พยาธิสรีรวิทยาที่เกี่ยวข้องกับหลอดเลือดขอด
อาจเกิดจากการเสื่อมหรือการสูญเสียสมรรถภาพของลิ้นเปิดปิดหลอดเลือดดำ ร่วมกับความดันในหลอดเลือดดำสูงผิดปกติ
อาจเกิดจากการโป่งพองของหลอดเลือดดำก่อนการสูญเสียสมรรถภาพของลิ้นเปิดหลอดเลือดดำ
อาจเกิดจากทั้งการเสื่อมหรือสูญเสียสมรรถภาพของลิ้นเปิดปิดหลอดเลือดดำ ร่วมกับการโป่งพองของหลอดเลือด
การโป่งพองของหลอดเลือดดำ เกิดจากความผิดปกติของเนื้อเยื่อและความผิดปกติของระดับการดึงตัวของหลอดเลือด อาจเป็นสาเหตุให้หลอดเลือดดำโป่งพอง และสูญเสียสมรรถภาพการทำงานของลิ้นหลอดเลือดดำ และเกิดหลอดเลือดขอดตามมา
ลิ้นเปิดปิดหลอดเลือดดำเสื่อมหรือพัง ทำให้เลือดไม่สามารถไหลไปทางเดียวได้ จึงไหลย้อนกลับ อาจเป็นสาเหตุให้หลอดเลือดดำโป่งพอง และเกิดหลอดเลือดขอดตามมา
ปัจจุบันยังไม่สามารถทราบได้แน่ชัดว่า การสูญเสียสมรรถภาพของลิ้นเปิดปิดหลอดเลือดดำ หรือการโป่งพองของหลอดเลือดดำ อะไรเกิดขึ้นก่อนกัน ทางการแพทย์เชื่อว่า การเกิดหลอดเลือดดำขอดน่าจะมาจากความผิดปกติของระดับการตึงตัวของหลอดเลือดดำ
สัปดาห์หน้ายังมีเรื่องราวความรู้ของโรคหลอดเลือดดำขอดอีก รอติดตามกันนะครับ
...
----------------------------------------------------------------------
แหล่งข้อมูล
ศาสตราจารย์ นายแพทย์จุมพล วิลาศรัศมี ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล