- จากสถิติพบว่าทั่วโลกมีคนถนัดขวาประมาณ 90% ขณะที่มีคนถนัดซ้ายประมาณ 10% ในการศึกษาที่ผ่านมาได้อธิบายถึงความถนัดของมนุษย์ว่าถูกกำหนดตามพันธุกรรม
- คนที่ถนัดมือขวามีการทำงานควบคุมทักษะกล้ามเนื้อโดยสมองซีกซ้าย ส่วนคนที่ถนัดซ้ายจะมีการทำงานควบคุมกล้ามเนื้อของสมองซีกขวา
- ผู้ปกครองสามารถปรับเปลี่ยนความถนัดจากซ้ายให้เป็นขวา ควรทำในช่วงเด็กอายุ 1-3 ปี โดยสังเกตจากการใช้มือซ้ายในการหยิบจับของเล่น จับช้อนทานข้าว
พ่อแม่บางคนมักกังวลที่ลูกดูถนัดใช้มือซ้ายมากกว่า
จนมีคำถามบ่อยๆ ว่าต้องปรับเปลี่ยนการใช้มือข้างที่ถนัดของลูกหรือไม่ เพราะกลัวว่าสิ่งประดิษฐ์ อุปกรณ์อำนวยความสะดวกต่างๆ ที่ส่วนใหญ่ถูกคิดค้นและผลิตมาเพื่อรองรับแต่คนถนัดขวา ซึ่งอาจทำให้เด็กมีปัญหาในการดำเนินชีวิต
อย่างไรก็ตามการที่ถนัดซ้ายถือเป็นเรื่องความถนัดตามธรรมชาติเฉพาะบุคคล ไม่ใช่ความผิดปกติแต่อย่างใด จากสถิติพบว่าทั่วโลกมีคนถนัดขวาประมาณ 90% ขณะที่มีคนถนัดซ้ายประมาณ 10% ในการศึกษาที่ผ่านมาได้อธิบายถึงความถนัดของมนุษย์ว่าถูกกำหนดตามพันธุกรรม กระบวนการทำงานสมองควบคุมกล้ามเนื้อและระบบประสาทสัมผัส คนที่ถนัดมือขวา จะมีการทำงานควบคุมทักษะกล้ามเนื้อโดยสมองซีกซ้าย ส่วนคนที่ถนัดซ้ายจะมีการทำงานควบคุมกล้ามเนื้อของสมองซีกขวา
ในเด็กอายุ 0-1 ปี มักมีการใช้งานมือหรืออวัยวะ 2 ข้างเท่าๆ กัน แต่หากคุณพ่อคุณแม่เห็นว่าลูกมีการใช้มือถนัดข้างใดข้างหนึ่งในช่วงวัยนี้
...
อาจต้องเฝ้าระวังว่ามืออีกข้างนั้นมีปัญหากล้ามเนื้ออ่อนแรงหรือไม่ ส่วนในช่วงอายุ 1-3 ปี เด็กโดยทั่วไปจะเริ่มแสดงให้เห็นว่าถนัดมือข้างไหน โดยจะสังเกตจากการใช้มือข้างนั้นในการหยิบจับของเล่น จับช้อนทานข้าว ซึ่งหากในช่วงวัยนี้ผู้ปกครองต้องการปรับเปลี่ยนความถนัดจากซ้ายให้เป็นขวาก็ควรทำในช่วงวัยนี้ โดยกระตุ้นให้เด็กหยิบจับของ จับดินสอเขียน จับช้อนโดยมือขวาเป็นหลัก หากเด็กทำตามต้องการก็อาจชมเชยเด็ก ส่วนวิธีการควรเป็นไปอย่างนุ่มนวล ไม่กดดันเด็กจนเกินไป เพราะช่วงอายุมากกว่า 3 ปี เด็กจะเริ่มแสดงมือถนัดที่ชัดเจนขึ้นเรื่อยๆ นั่นแสดงถึงเด็กถนัดมือข้างนั้นไปแล้ว ซึ่งในช่วงอายุนี้ไม่แนะนำการปรับเปลี่ยนแล้ว ควรปล่อยไปตามธรรมชาติที่เด็กถนัด เพราะการไปปรับเปลี่ยนมือถนัดเมื่อเด็กอายุมากแล้วอาจมีผลต่อพัฒนาการกล้ามเนื้อ พัฒนาการทางอารมณ์ และพฤติกรรมอื่นๆ ของเด็กได้
อย่างไรก็ตามไม่ว่าลูกจะถนัดซ้ายหรือขวามิใช่ประเด็นสำคัญ เด็กต่างก็สามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีพัฒนาการที่ดีตามวัย มีความสุขและประสบความสำเร็จได้ เห็นจากคนสำคัญระดับโลก นักกีฬาที่มีชื่อเสียงหลายคนที่ถนัดซ้าย
สิ่งสำคัญกว่าคือการที่คุณพ่อคุณแม่เข้าใจ รู้ทักษะการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก หาทักษะความถนัดของลูกในด้านอื่นๆ ต่อไป เพื่อสร้างเวลาคุณภาพที่ดีร่วมกัน
บทความโดย : พญ.ดวงเดือน ชินรุ่งเรือง กุมารแพทย์ด้านพัฒนาการและพฤติกรรม รพ.เด็กสมิติเวช ศรีนครินทร์