พระสมเด็จวัดระฆัง พิมพ์ฐานแซม ที่เขียนไป ส่วนมากเป็นพิมพ์ใหญ่ ก็ด้วยค่านิยมคำ “พิมพ์ใหญ่” ที่ทุกคนอยากได้ไว้เสริมบารมี จนดูประหนึ่งว่า พิมพ์ฐานแซม มีค่านิยมรั้งท้าย ถูกเมินไปโดยปริยาย
พิมพ์ฐานแซมเคยเป็นพิมพ์นิยมอันดับหนึ่ง นำหน้าพิมพ์ทั่วไป ในสมัยแรกๆของวงการพระเครื่อง... ประโยค อกร่องหูยานฐานแซม...นอกจากบอกเล่ารูป ลักษณ์โดยรวมองค์พระที่โปร่งบาง งดงามให้มโนตามแล้ว
คำ “ฐานแซม” ยังมีความหมายให้ใช้เพื่อเพิ่มฐานะ ยกระดับชีวิตให้สูงขึ้น
“ตรียัมปวาย” เขียนไว้ พิมพ์ฐานแซม มี 8 พิมพ์ 6 พิมพ์วัดระฆัง มี พิมพ์เขื่อง โปร่ง ชะลูด ป้อม สันทัด ย่อม สองพิมพ์หลัง มีเฉพาะบางขุนพรหม พิมพ์อกร่องหูยานฐานบาง และพิมพ์อกร่องหูยานฐานเส้น
บางพิมพ์ เช่น อกร่องหูยานฐานบาง และพิมพ์อกร่องหูยานฐานเส้น (พิมพ์นี้ใกล้เคียงพิมพ์ฐานคู่มาก) ใครแม่นพิมพ์แม่นเนื้อ ก็มักได้ไว้ใช้ในราคาไม่แพง
ดูพระสมเด็จวัดระฆัง พิมพ์ฐานแซม องค์ในคอลัมน์ให้เต็มตา องค์นี้เป็นฐานแซมพิมพ์สันทัด แค่มองผ่านโดยไม่เข้าแว่น ก็สัมผัสถึงราศี องค์รวมที่มีความซึ้ง องค์พระและพื้นผนังในซุ้ม...ถูกลอกรักทอง ออกเกลี้ยงเกลา
เปิดให้เห็นเนื้อพระเนื้อขาวอมเหลือง ละเอียดนุ่ม แตกลายงาอ่อน
ข้อพิจารณา เส้นแซมใต้ฐาน ติดหนาปานกลาง ขณะเส้นแซมที่สอง...ติดบางๆ ชัดสองข้าง ตรงกลางมักจางหาย นี่ก็เป็นข้อสังเกต ฐานแซมวัดระฆังแท้ ที่ “ตรียัมปวาย” บอกไว้
นอกซุ้มไปถึงเส้นกรอบกระจกทั้งสี่ด้าน ซึ่งมีรอยตัดพอดีๆ รักเก่าทองเก่ายังติดเต็ม มองเหมือนองค์พระนั่งอยู่หน้าม่านทอง ขับเน้นราศีเนื้อพระขาวให้ลอยเด่น นี่คือเสน่ห์เสริมองค์พระสมเด็จ ที่ไม่ค่อยเห็นในองค์อื่นๆ
...
พลิกด้านหลัง รักทองถูกลอกออกไปนาน ทิ้งฝ้ารักสีน้ำตาลอ่อนไล้พื้นผิว ฝ้ารักหรืออาจเป็นชิ้นรักสีน้ำตาลเข้มในหลุมร่อง รอยยุบรอยแยกนี่ก็คือธรรมชาติด้านหลังสมเด็จวัดระฆังแบบที่ดูง่าย
แบบที่บางเซียนคุยว่า ดูแค่หลัง ก็ตัดสินใจได้ว่าเป็นพระแท้
ถามถึงราคา เจ้าของไม่บอก บอกแต่ว่า ฐานแซมองค์ที่ศูนย์พระเครื่องใหญ่ในศูนย์การค้า ที่สี่-ห้าเซียนใหญ่ จับมือกัน ซื้อโชว์ลูกค้า มีเซียนเหรียญดัง ขนเงินสดเป็นกระเป๋า เอากันว่าชนสิบล้านมาจ่าย ยังรักไม่เท่ากับองค์ในมือ
วงการพระสมเด็จเป็นเช่นนี้ เรื่องราคา ตัวแปรอยู่ที่ใครเจ้าของ ใครซื้อ จบลงที่ความพอใจ นี่ว่ากันในกรณีที่ซื้อจริงขายจริง ไม่ใช่การซื้อโชว์สร้างราคาตามลีลาหนึ่งของบรรดาเซียน.
พลายชุมพล