การได้รู้จัก หรือเรียนรู้เกี่ยวกับคุณประโยชน์ของต้นไม้ไม่ใช่เรื่องไร้สาระ เพราะต้นไม้แต่ละต้นที่แนะนำในคอลัมน์ส่วนใหญ่แล้วจะมีสรรพคุณแตกต่างกันไป ซึ่งต้น “ขี้หนอน” เป็นไม้ที่พบขึ้นทั่วไปตามป่าโปร่งทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย มีชื่อวิทยาศาสตร์คือ ZOLLINGERIA DONGNAIENSIS, PIERRE อยู่ในวงศ์ SAPINDACEAE มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์เป็นไม้ยืนต้น สูง 10-20 เมตร ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ใบย่อยออกเรียงสลับปลายคี่ ใบเป็นรูปรีแกมรูปไข่กลับ ปลายแหลม โคนมน สีเขียวสด เวลาใบดกจะหนาทึบให้ร่มเงาดีมาก
ดอก ออกเป็นช่อกระจุกที่ปลายยอด แต่ละช่อประกอบด้วยดอกย่อยขนาดเล็กจำนวนมาก ดอกเป็นสีเหลืองปนเขียวอ่อนดูไม่งดงามนัก “ผล” รูปกลมรี ผลอ่อนสีเขียว เมื่อผลแก่หรือสุกจะเป็นสีเหลืองและสีแดงสดใสตามลำดับ ซึ่งเวลาผลสุกจะดูเหมือนกับผลของต้น “โคเคน” ที่เป็นยาเสพติดและเป็นไม้ต้องห้ามมาก มีดอกและติดผลได้ตลอดทั้งปี ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ตอนกิ่ง ทาบกิ่ง และเสียบยอด มีต้นขายทั่วไปที่ตลาดนัดไม้ดอกไม้ประดับ สวนจตุจักร ทุกวันพุธ-พฤหัสฯ ราคาแต่ละแผงไม่เท่ากัน อยู่ที่ขนาดของต้น ดังนั้นผู้ต้องการซื้อต้นไปปลูกจะต้องเดินสอบถามเปรียบเทียบราคาก่อนตัดสินใจซื้อ
ประโยชน์และสรรพคุณทางสมุนไพร ของต้น “ขี้หนอน” เปลือกต้นสด ถากหรือลอกแล้วหั่นเป็นท่อนสั้นๆ ทุบพอแตกแล้วนำไปแช่น้ำใช้มือตีน้ำที่แช่เปลือกดังกล่าว จะทำให้เกิดฟองลื่นเหมือนฟองสบู่ จากนั้นก็เอาเสื้อผ้าลงไปซักทำให้เสื้อผ้าสะอาดเหมือนกับใช้สบู่หรือแฟ้บซักได้เหลือเชื่อ ที่สำคัญเสื้อผ้าที่ซักจะมีกลิ่นหอมเป็นธรรมชาติอีกด้วย ในยุคสมัยก่อนแฟ้บหรือสบู่มีราคาแพง ชาวบ้านจึงนิยมใช้เปลือกต้น “ขี้หนอน” ซักเสื้อผ้าอย่างแพร่หลาย ส่วนสรรพคุณทางสมุนไพร แพทย์ตามชนบทใช้ฟองของเปลือกต้น “ขี้หนอน” ที่แช่ตีกับน้ำโปะศีรษะเด็กหรือผู้ใหญ่ เป็นยาแก้หวัดคัดจมูกได้ดีมาก และยังใช้ปรุงเป็นยาเขียวใช้ในครัวเรือนอีกด้วยครับ.
...
“นายเกษตร”