ฤดูเปิดหีบอ้อยกำลังมาเยือน...ฤดูเผาไร่อ้อยมาถึงแล้ว
“ทุกวันนี้บ้านเรายังมีการเผาไร่อ้อยเพื่อความสะดวกในการเก็บเกี่ยวมากกว่า 60% สาเหตุมาจากขาดแคลนแรงงานเก็บเกี่ยว ถ้าไม่เผาคนงานจะไม่มาตัดอ้อยเพราะตัดได้น้อย ไม่เหมือนเผาก่อนการตัดทำได้เร็ว”
อรรถสิทธิ์ บุญธรรม นักวิชาการเกษตรชำนาญการพิเศษ ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรสุพรรณบุรี กรมวิชาการเกษตร บอกว่า การเผาอ้อยไม่เพียงแต่จะทำเฉพาะก่อนเก็บเกี่ยวเท่านั้น
ในไร่อ้อยที่มีการตัดสด ใบอ้อยถูกตัดวางไว้คลุมดิน เจ้าของไร่กลัวจะเป็นเชื้อเพลิงให้ใครมาจุดเล่นเผาอ้อยตอ เลยชิงลงมือเผาเสียเอง...และยังมีการเผาอีกแบบ เผาก่อนเตรียมดินปลูกอ้อยใหม่ เนื่องจากอ้อยตอปีสุดท้าย ตัดขายแล้ว ใบอ้อยที่สะสมอยู่ในไร่มีเป็นจำนวนมาก ทำให้ล้อรถแทรกเตอร์ลื่นไถไม่ไป จึงเผาซะเลย
การเผาไร่อ้อยทั้ง 3 รูปแบบ ไม่เพียงจะก่อปัญหามลภาวะ ยังทำให้น้ำหนักอ้อยที่ขายได้ลดลง ค่าความหวานของอ้อยน้อยลง เกษตรกรรายได้น้อยตาม ในขณะที่ทำให้ต้นทุนการผลิตสูงขึ้น เพราะการเผาทำให้อินทรียวัตถุในดินน้อยลง ดินทึบแน่นขึ้น ดินไม่อุ้มน้ำ การเผาทำให้ไร่อ้อยไม่มีใบคลุมดิน วัชพืชขึ้นได้ง่าย มาแย่งอาหาร ทำให้ตออ้อยแคระแกร็น แถมบรรดาแมลงศัตรูอ้อยบินมาวางไข่ เติบใหญ่เป็นหนอน สามารถชอนไชไปทำลายตอได้ง่าย
...
ที่สำคัญยังเป็นการทำลายปุ๋ย เพราะเศษซากใบอ้อยมีปุ๋ยไนโตรเจน 0.35-0.66% แต่ละปีเรามีใบอ้อยถูกเผาไปประมาณ 10 ล้านตัน...เท่ากับเราเผาปุ๋ยทิ้งไปปีละ 35,000-66,000 ตัน
“ปัญหานี้ถ้าเป็นเมื่อก่อนต้องยอมรับว่ายังแก้ได้ยาก เพราะไม่มีเครื่องจักรกลเหมาะจะนำมาใช้กับไร่อ้อยบ้านเรา แต่หลังจากเราทำวิจัยมานานร่วม 20 ปี ปัจจุบันเราสามารถแก้ปัญหาการเผาทั้งสามแบบได้หมดแล้ว”
การแก้ปัญหาเผาไร่อ้อยก่อนเก็บเกี่ยว อรรถสิทธิ์ บอกว่า การวิจัยได้ประดิษฐ์รถตัดอ้อยสดที่มีกลไกไม่ซับซ้อน เหมาะกับไร่อ้อยไทย สามารถให้ช่างซ่อมบำรุงในพื้นที่ได้ และมีราคาเหมาะกับเกษตรกรไทย สามารถซื้อในราคาแค่คันละ 2.5 ล้านบาท ถูกกว่านำเข้าจากต่างประเทศที่มีราคาสูงถึง 11.5 ล้าน
แก้ปัญหาเผาแบบที่ 2 เพราะกลัวใบอ้อยที่กองอยู่ในไร่ระหว่างตอเป็นเชื้อเพลิงให้คนมาเผลอจุด...ใช้เครื่องสับใบอ้อยลงดินระหว่างแถวอ้อยตอ
ส่วนการเผาใบอ้อยก่อนปลูกอ้อยใหม่...งานวิจัยของกรมวิชาการเกษตร ได้ประดิษฐ์คิดค้นเครื่องสับใบและกลบเศษซากอ้อยฝังลงดิน
การนำสิ่งประดิษฐ์เหล่านี้มาใช้ในการหยุดเผาอ้อยทั้ง 3 แบบ งานวิจัยยังพบว่า ช่วยให้ผลผลิตอ้อยเพิ่มขึ้น...ผลผลิต อ้อยตอ 1 ถ้าใช้วิธีเผา จะได้น้ำหนักเฉลี่ยไร่ละ 12.3 ตัน แต่ถ้าใช้วิธีที่ได้จากงานวิจัย อ้อยจะน้ำหนักไร่ละ 18.6 ตัน ได้กำไรเพิ่ม 51%
อ้อยตอ 2 ทำแบบเผาได้ผลผลิตเฉลี่ยไร่ละ 12.1 ตัน...ไม่เผาได้ 17.3 ตัน ได้มากกว่า 42%
ชาติชาย ศิริพัฒน์
...